“Thầy Khủng Long” giúp khám phá thế giới tự nhiên

Đây là một nhân vật hoạt hoạ trong bộ sách “Khám phá thế giới thực vật & Chinh phục văn miêu tả cây cối” được đánh giá là một trong những công trình tiêu biểu về dạy học nhằm phát triển năng lực người học.

Sách giúp phát triển năng lực tư duy của học sinh

Bộ sách gồm 2 tập, NXB ĐHQGHN xuất bản, do TS Ngữ văn Trần Thị Mai Phương biên soạn. Bộ sách mới phát hành đầu năm 2021 và trong quá trình tiếp xúc với trẻ Tiểu học. Sách được biên soạn nhằm giúp học sinh không chỉ ham hiểu biết, thích khám phá mà còn yêu sự vui nhộn, hài hước và thích những gì thật đặc biệt.

Theo TS Trần Thị Mai Phương: “Khi thực hiện bộ sách này, tôi đã sáng tạo hình tượng một thầy giáo “đặc biệt” – thầy Khủng Long. “Thầy” thuộc dòng khủng long ăn cỏ to lớn bậc nhất nhì thế giới! Các nhân vật khác trong bộ sách như cô trợ giảng và các học sinh cũng đều là những là những khủng long trong thế giới cổ đại nhưng đã được nhân hoá, cách điệu hoá để trở nên gần gũi với đời sống thực.

Sách là những hình vẽ sinh động giúp khám phá tự nhiên

Ngay từ cái tên cũng đã rất gần gũi với các em học sinh: Khủng Long Bột Đậu, Khủng Long Bánh Gạo, Khủng Long Kẹo Dẻo, Khủng Long Bánh Bèo. Chính những nhân vật đặc biệt này đã giúp thu hút sự chú ý ban đầu của các em học sinh với bộ sách. Tôi luôn cho rằng dạy học nhằm phát triển năng lực người học mới là cái đích cuối cùng của giáo dục.

Với tiêu chí ấy, bộ sách không nhằm cung cấp tri thức một cách đơn thuần mà được thiết kế theo quy trình hướng dẫn học sinh cách ứng dụng, đồng thời đưa ra các dự án giúp học sinh vận dụng tối đa những nội dung được học vào các hoạt động thực hành. Năng lực đầu tiên mà tôi muốn hướng tới trong bộ sách chính là hình thành kĩ năng viết văn và tư duy sáng tạo cho trẻ.

Nội dung tích hợp theo đúng tiêu chí đổi mới GDPT yêu cầu

Đây là những năng lực vô cùng quan trọng trong cuộc sống nhưng phần nhiều học sinh của chúng ta ở mọi cấp học đều vẫn yếu kĩ năng này. Hầu hết trẻ vẫn sợ viết, ngại viết, chưa được khuyến khích để hình thành tư duy sáng tạo trong việc viết. Thông qua “seri” sách này, tôi muốn từng bước hướng dẫn các em HS, giúp các em có thể chủ động, tự tin khi viết văn, không còn lệ thuộc vào văn mẫu.

Với quy trình dạy viết hoàn chỉnh, bắt đầu từ việc hướng dẫn quan sát, tìm hiểu đối tượng miêu tả (cây cối) đến việc cung cấp vốn từ ngữ tả cây phong phú, gợi ý một số kết cấu bài viết, cách viết mở bài, kết bài linh hoạt, đồng thời cách sử dụng các biện pháp nghệ thuật.. Sách trang bị cho các em công cụ để có thể tự mình tiếp tục tìm hiểu, khám phá những điều kì diệu về “đời sống bí ẩn của các loài cây”. Đó chính là cơ sở ban đầu để học sinh hình thành năng lực nghiên cứu về thực vật”.

Năm 2018, chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đã xác định, dạy học tích hợp chính là xu hướng của giáo dục hiện đại. Chỉ có dạy học tích hợp mới giúp người học có thể huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của nhiều lĩnh vực khác nhau để giải quyết một vấn đề, qua đó giúp phát triển năng lực giải quyết vấn đề. Sách là sự kết hợp của nhiều kênh biểu đạt: kênh chữ, kênh hình ảnh, kênh truyện tranh với sự tham gia của các nhiếp ảnh gia, các hoạ sĩ truyện tranh và hoạ sĩ thiết kế. – TS Trần Thị Mai Phương