Thầy giáo trạng nguyên dạy nhiều học trò đỗ tiến sĩ

Minh Tuấn16:18 20/11/2016

8 năm dạy học, trạng nguyên Ngô Miễn Thiệu đào tạo được nhiều nhân tài cho đất nước, sau này đỗ cao trong các kỳ thi. Trong đó, ba người đỗ tiến sĩ.

Theo sách Hoàng Lê nhất thống chí và Hội đồng Ngô tộc Việt Nam, Ngô Miễn Thiệu tự Thuần Nhã, hiệu là Trúc Khê (sinh năm 1499, chưa rõ năm mất) là người làng Tam Sơn, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.

Ông sinh ra trong gia đình có truyền thống nho học, nổi tiếng thông minh, mẫn tiệp. Năm 1518, Ngô Miễn Thiệu đỗ trạng nguyên khoa thi Mậu Thìn, làm quan nhà Lê được 9 năm tới chức Ngự sử, Lễ bộ Thượng thư, Đông các Đại học sĩ, tước Trình Khê bá.

Khi Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê năm 1527, ông không chịu ra làm quan nhà Mạc mà về quê mở trường dạy học.

Sau khi về quê, con cháu tới chào, có người hỏi sao không ở lại làm quan mà lại về quê sống cảnh điền viên. Ông nói: “Ta làm tôi nhà Lê, cha là bảng nhãn, con trạng nguyên, nếu nay theo Mạc thì chẳng khác nào Triệu Phổ, mặc áo, đội mũ nhà Chu mà đứng trong triều vua nhà Tống”.

Tranh minh hoạ: Sỹ Hoà/Báo Bình Phước.

Theo sử sách lưu truyền, Ngô Miễn Thiệu không chỉ là bậc quan tài năng mẫn cán, mà còn là người thầy mẫu mực, trí tuệ và đức độ. Trong 8 năm, ông đã đào tạo được nhiều nhân tài cho đất nước, sau này đỗ cao trong các kỳ thi.

Tiêu biểu là hai con trai của ông gồm Ngô Diễn đỗ tiến sĩ khoa Canh Tuất năm 1550 và Ngô Dịch đỗ tiến sĩ khoa Bính Thìn năm 1556. Người con nuôi Nguyễn Gia Mưu đỗ tiến sĩ năm 1559.

Tài liệu xưa ghi lại rằng Nguyễn Gia Mưu quê làng Nghĩa Lập (Tiên Sơn, Bắc Ninh), một dòng họ lớn có truyền thống hiếu học. Từ nhỏ, Nguyễn Gia Mưu đã nổi tiếng thông minh và ham học, song vì nhà nghèo và bố mất sớm nên không có tiền đèn sách.

Nhờ sự giúp đỡ của người chú ruột là tiến sĩ Nguyễn Hữu Thường và khát vọng mong con thành đạt của mẹ, Nguyễn Gia Mưu có cơ hội được học với thầy Ngô Miễn Thiệu.

Video đang HOT

Chuyện xưa kể lại khi đỗ tiến sĩ vinh quy về làng, ông nghè Nguyễn Hữu Thường bắt cháu ruột của mình là Nguyễn Gia Mưu ra đường cái quan cáng võng bà quan nghè về quê bái tổ. Uất ức vì sự đối xử của người chú ruột, Nguyễn Gia Mưu cáng võng vợ quan nghè Nguyễn Hữu Thường về đến đầu làng, rồi bỏ quê về ở Tam Sơn, xin học thầy Ngô Miễn Thiệu.

Thấy học trò đã cao tuổi (Nguyễn Gia Mưu đã 28 tuổi), thầy giáo liền thử ý chí và tinh thần hiếu học của Nguyễn Gia Mưu bằng việc ra điều kiện: Phải mang xôi trâu, nén bạc đến nộp cho thầy mới được theo học. Không còn cách nào khác, Gia Mưu lẻn về nhà thưa với mẹ.

Thương con, người mẹ đem việc này bàn với quan nghè Nguyễn Hữu Thường. Thấy cháu quyết chí tiến thủ bằng con đường hoạn lộ, người chú nhận lời giúp đỡ tận tình nhưng giấu kín không cho cháu biết, để nuôi dưỡng lòng quyết tâm học tập của Nguyễn Gia Mưu.

Với sự giúp đỡ trực tiếp của thầy Ngô Miễn Thiệu, sau 5 năm miệt mài kinh sử, Nguyễn Gia Mưu đỗ Hương cống và đến năm 37 tuổi ông đỗ tiến sĩ.

Hàng trăm năm đã trôi qua, sự liêm khiết, chính trực và công tâm của thầy giáo – trạng nguyên Ngô Miễn Thiệu – vẫn là bài học vô giá cho các thế hệ nhà giáo hôm nay và mãi mãi về sau đối với sự nghiệp đào tạo nhân tài cho đất nước.

Theo Zing

'Trạng Lợn' cầu mưa khiến nhà Minh khâm phục

Nguyễn Nghiêu Tư đỗ trạng nguyên khoa thi Mậu Thìn niên hiệu Thái Hòa 6 (1448), đời vua Lê Nhân Tông. Bằng tài năng của mình, ông khiến nhà Minh nể phục khi đi sứ.

Theo sử liệu và tư liệu của thôn Hiền Lương, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh, trạng nguyên Nguyễn Nghiêu Tư (chưa rõ năm sinh, năm mất) có tên húy là Nguyễn Trư, hiệu là Tùng Khê, người thôn Minh Lương, nay là thôn Hiền Lương, xã Phù Lương, huyện Quế Võ.

Ông là người thông minh sáng dạ, mồ côi cha mẹ từ nhỏ, phải đi làm thuê cho nhà giàu ở thôn Đông Sơn, xã Việt Đoàn, huyện Tiên Du. Tại đây, ông được tiến sĩ Vũ Mộng Nguyên (làm quan triều Lê sơ) quý mến nên đón về nuôi dạy.

Không phụ công nuôi dạy của thầy, Nguyễn Nghiêu Tư đỗ trạng nguyên khoa thi Mậu Thìn niên hiệu Thái Hòa 6 (1448), đời vua Lê Nhân Tông.

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, tương truyền lúc nhỏ, Nguyễn Nghiêu Tư có cha làm nghề thịt lợn, lại đẻ vào tháng 10, tức tháng Hợi, nên thường gọi là "cậu Lợn".

Trong kỳ thi đình, vua thân ra đề văn sách, hỏi về lễ nhạc, hình, chính, Nguyễn Nghiêu Tư đỗ trạng nguyên, Trịnh Thiết Trường đỗ bảng nhãn, Chu Thiêm Uy đỗ thám hoa lang. Với những đóng góp to lớn, ông được gọi bằng cái tên trìu mến: "Trạng Lợn".

Chuyện kể rằng năm 1459, ông được giao đi sứ sang nhà Minh. Khi vào yết kiến, vua Minh muốn thử tài sứ thần nên ngầm sai trang hoàng cung quán lịch sự, rồi cho viết hai chữ "kính thiên" treo ở giữa.

Sau đó, vua Minh lại cho bày đôi sập thất bảo rất cao, xung quanh bày nghi vệ sang trọng, như chỗ giường ngự của thiên tử để xem trạng có dám ngồi đó không?

Tượng trạng nguyên Nguyễn Nghiêu Tư tại đền thờ ở Bắc Ninh. Ảnh: Báo Bắc Ninh.

Khi sắp đến yến tiệc, họ đưa trạng và phó sứ dạo thăm cung điện rồi mới đưa đến đấy. Trạng bèn bảo phó sứ cùng ngồi lên sập thất bảo. Thấy vậy, một viên quan nhà Minh ra hạch rằng: "Cớ sao sứ lại vô lễ đến như vậy? Không trông lên trên kia xem, chỗ này là chỗ nào mà dám nhảy lên ngồi chễm chệ ở đấy?".

Trạng nguyên Nguyễn Nghiêu Tư bình thản trả lời: "Dám thưa, ngài lấy tội gì mà cho sứ thần là ngạo? Tôi thấy biển đề chữ 'kính thiên', chiết tự ra là 'kính dị nhân' (chữ thiên là trời, tách ra hai chữ nhị nhân là hai người) thực hẳn là ý bản quốc muốn đem cái ngôi này mà hậu đãi sứ thần xa lại. Ngài dạy thế, chúng tôi quyết không chịu.

Vả nghe cổ nhân có nói: Đãi người phương xa cốt lấy bụng thực. Tôi nghe thánh triều lấy thành tín đãi người ngoại quốc. Thế mà, người phương xa tới lại đem cái bụng trí thuật làm oai. Tôi sợ người ta nghe tiếng, dẫu có lòng thực hướng mộ, cũng sinh nghi mà không lại nữa".

Viên quan nhà Minh thấy trạng nói như đã rõ ruột gan từ trước, vội vàng lạy tạ mà rằng: "Xin quý ngài xá lỗi! Nghĩ là buổi ban đầu, thử xem có phải bậc tài giỏi không thôi. Nhưng quý ngài quả là bậc thông minh, đã giỏi mà còn biết trước được như thế còn hề chi?".

Một lần, khi sang nước ta, sứ nhà Minh muốn đọ trí, so tài bèn xin với vua Lê cho mở hội đánh cờ. Vua Lê lo ngại nên cho mời "Trạng Lợn" đến để hỏi mẹo.

Trạng thưa: "Cứ phúc thư nhận lời, định ngày hội đấu. Hạ thần xin dâng người cao cờ. Người ấy họ Nguyễn, hiện giữ chức Thị lang".

Đến ngày hội đấu, trạng xin đem bàn cờ đặt trong sân rồng để vua Lê đọ trí với sứ nhà Minh và ghé tai vua "Cứ thế, cứ thế", rồi đem lọng dùi thủng một lỗ, sai Thị lang đứng che lọng cho vua.

Đến lúc thi đấu, Thị lang xoay lọng, bóng nắng chiếu vào chỗ nào thời vua nhấc quân đi chỗ đấy. Quả nhiên, sứ nhà Minh bị chiếu dồn, không nước gỡ, phải bó gối, chịu thua.

Thua keo này bày keo khác, sứ nhà Minh bèn nghĩ mẹo, cho bào nhẵn cây gỗ, gốc ngọn bằng nhau, rồi sơn đen toàn thân cây đề ba chữ trắng vào cây gỗ rằng "Hồ bất thực".

Hỏi quần thần, không ai đoán được. Hỏi Nguyễn Nghiêu Tư, ông ứng khẩu tức thì: "Hồ bất thực là cáo chẳng ăn. Cáo chẳng ăn thời cáo đói. Cáo đói thời cáo gầy. Cáo gầy là cây gạo! Không tin bổ cây gỗ mà xem".

Bổ ra quả là gỗ gạo. Thấy thế, sứ nhà Minh mồ hôi tuôn ra như tắm mà than rằng: "Người nước Nam tài giỏi như vậy, còn lấy trí thuật mà đấu thế nào được".

Ngày ấy, ở Trung Quốc hạn hán kéo dài, nhân có "Trạng Lợn" sang thăm, vua Minh mời trạng cầu đảo để thử tài. Trạng nhận lời, yêu cầu dựng đàn uy nghiêm để ông cầu đảo. Mục đích là kéo dài thời gian.

Khi thấy cỏ gà lang, trạng bèn lên đàn làm lễ, ông khấn theo cách nói lái: "Hường binh, hòa binh, tam tinh, kẹo tinh, bát tinh, linh tinh tinh...".

Vua Minh nghe thấy khiếp đảm, bái phục trạng uyên thâm, tỏ tường thiên văn, thuộc hết ngôi thứ các vị tinh tú trên trời. Khóa lễ vừa xong, lập tức mưa như trút nước, khiến vua Minh đã phục lại càng phục hơn.

Khi Nguyễn Nghiêu Tư về trí sĩ, vua thấy ông có công lớn với xã tắc, bèn gia phong "Thượng quốc công trạng nguyên Nguyễn Nghiêu Tư", mà dân gian quen gọi với hai tiếng thân thương "Trạng Lợn", một người nổi tiếng hiếu học, ham hiểu biết, ứng đối thông minh, thể hiện lòng tự tôn dân tộc.

Theo báo Bắc Ninh, nằm trên đỉnh núi Đền, bao quanh là rừng thông xanh tốt, đền thờ trạng nguyên Nguyễn Nghiêu Tư thuộc thôn Hiền Lương, xã Phù Lương, huyện Quế Võ, có cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp. Đây là nơi tôn vinh phụng thờ danh nhân khoa bảng có công lao lớn với dân với nước, không những được sử sách lưu danh, mà còn được nhân dân tôn thờ, ca ngợi, truyền tụng.

Hàng năm, cứ đến ngày 5/8 âm lịch là ngày mất của Quan Trạng, dân làng lại tổ chức tế lễ tại đền thờ ông để tôn vinh tri ân với một danh nhân đã có công lớn với dân với nước và quý khách thập phương đến rất đông.

Theo Zing

Từ cậu bé nghèo đứng hành lang học lỏm thành trạng nguyên Nhà nghèo không có tiền đi học, hàng ngày, Vũ Duệ cõng em, đứng ngoài hiên lớp học lỏm. Tinh thần vượt khó hiếu học đã giúp cậu bé ấy đỗ trạng nguyên, công danh thành đạt. Trạng nguyên Vũ Duệ tên thật Vũ Nghĩa Chi. Theo Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam, ông sinh năm 1468 trong gia đình nghèo...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Từ Hàn Quốc về mà không báo ai, chàng trai bị mẹ "tát không trượt phát nào"01:12

Đoạn clip 22 giây ghi lại khoảnh khắc cậu bé phi nhanh như mũi tên bắn hot rần rần, netizen xúc động mãi không thôi00:22

Hà Nội: Thông tin chính thức về sự cố rơi drone gây cháy tại lễ tổng duyệt ở Mỹ Đình03:19

Được con dâu 'thưởng Tết', biểu cảm của bố chồng khiến nhiều người xúc động00:39

Cậu bé vùng vằng, chê ít thế và đập bao lì xì xuống ghế khi được mừng tuổi00:20

"Anh ơi, chạy đi còn kịp" - tiếng la thất thanh cùng pha dập lửa bình gas bốc cháy ngùn ngụt khiến ai cũng tái mặt03:56

Shock nhất Douyin: Một cú nổ lớn vang lên, "trẻ con có biết gì đâu" khiến bố mẹ đối mặt với khoản bồi thường hơn 3,5 tỷ đồng!00:19

Quán Quang Linh bị so sánh với quán của Trường Giang - Trấn Thành, giống 1 điều03:06

Đang ngồi ăn tất niên vui vẻ, cảnh tượng kinh hoàng sau đó khiến mọi người đứng dậy bỏ chạy tán loạn00:43

Chúc Tết một câu cực lạ, cụ bà 96 tuổi khiến anh trai 98 tuổi bật cười, rút ví thưởng "hậu hĩnh"02:07

9,5 triệu lượt xem clip ông ngoại 94 tuổi nhảy múa cùng cháu, chắt ngày Tết01:00

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

13:01:46 21/12/2022

Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

12:01:38 21/12/2022

Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

11:01:38 21/12/2022

Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

10:45:40 21/12/2022

Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

10:36:43 21/12/2022

Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

10:01:37 21/12/2022

Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

08:06:29 21/12/2022

Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

07:59:41 21/12/2022

UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

07:59:05 21/12/2022

Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

07:58:36 21/12/2022

Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

07:57:38 21/12/2022

Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

07:56:12 21/12/2022

Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém tiền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...