Thấy gì từ những ‘ô dề’, ‘mai đẹt ti ni’
Phụ đề Việt của ê-kíp Việt đã góp phần giúp “Bỗng dưng trúng số” thu hơn 110 tỷ đồng ở rạp Việt. Trong khi đó, thoại của chính phim Việt lại vẫn bị chê là thiếu tự nhiên.
“Sà vào lòng tao đi nào, tao thích lắm”, đó là lời một kẻ phản diện thách thức nhân vật chính trong 578: Phát đạn của kẻ điên - tác phẩm vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chọn làm đại diện Việt Nam tham gia giải Oscar 2023.
Nhưng đó lại không phải lời thoại ngô nghê duy nhất người xem nhận ra trong suốt bộ phim hành động do Lương Đình Dũng đạo diễn. Tác phẩm thách thức khán giả với hàng loạt tình huống khó hiểu, nhân vật ngớ ngẩn, lời thoại chắc chắn không phải văn nói và càng khó tìm trong văn viết.
Thậm chí, có những câu tưởng nghiêm túc nhưng khiến ta phải bật cười như: “Mày chỉ để một bàn tay nó sống / Nó sẽ đi tìm”.
Điều đáng bàn là 578: Phát đạn của kẻ điên không phải phim Việt duy nhất mắc lỗi kịch bản. Trước nay, lời thoại thường là điểm yếu khiến nhiều dự án điện ảnh trong nước nhận lời chê bai từ phía khán giả. Phần lớn cho rằng các nhân vật nói chuyện thiếu tự nhiên, còn nặng về kịch hoặc đôi khi thốt ra những câu phi lý đến mức khó hiểu.
Thoại phim Việt thiếu tự nhiên
Gần nhất, Mười: Lời nguyền trở lại là phim Việt ra rạp nhận nhiều đánh giá không tốt về kịch bản. Tác phẩm có cốt truyện quen thuộc, thiếu sáng tạo, đặc biệt lời thoại là một trong những điểm kéo chất lượng đi xuống.
Chuyện phim đơn giản, bắt đầu khi nhân vật chính Linh (Chi Pu) gặp lại bạn thân Hằng (Rima Thanh Vy) sau một thời gian xa cách. Thấy Hằng tiều tụy, cô đồng ý đưa bạn về nơi sinh sống là một biệt thự cũ ở Đồng Nai. Tại đây, Linh liên tục gặp những hiện tượng kỳ lạ, từ đó lật mở sự thật về hồn ma Mười (Anh Thư) năm nào.
Mười: Lời nguyền trở lại là phim Việt gần nhất nhận đánh giá không tốt về kịch bản, nhất là lời thoại.
Ở đầu phim, Linh được giới thiệu là sinh viên ngành mỹ thuật hiện làm việc tại phòng tranh. Nhưng khi được hỏi ý kiến về một tác phẩm, nhân vật không đưa ra được bất kỳ kiến thức chuyên môn, chỉ trả lời chung chung theo kiểu văn mẫu: “Em rất thích bức tranh này…”.
Đến khi Linh và Hằng đối thoại, cả hai khiến người xem mệt mỏi bằng những câu nói màu mè, ngôn từ như trích trong tiểu thuyết. Đơn cử, Linh ngỏ lời với bạn bằng câu: “Bây giờ hai đứa mình nói chuyện với nhau rõ ràng rồi mình sẽ lại thân thiết với nhau như xưa được không Hằng?”.
Phụ trách phần kịch bản Mười: Lời nguyền trở lại là gương mặt mới Oscar Dương và Phil Wyatt – từng viết Chí Phèo ngoại truyện (2017). Bộ đôi biên kịch chưa phối hợp tốt trong việc xây dựng mối quan hệ giữa Linh – Hằng. Trên màn ảnh, họ nói chuyện với nhau lúc thì dửng dưng như người lạ, khi lại cầu kỳ quá mức cần thiết.
Chưa kể, đài từ của Chi Pu và Rima Thanh Vy đều không ổn. Giọng nói thiếu nhấn nhá, cộng thêm cách phát âm chậm rãi của hai diễn viên khiến các câu chữ trong kịch bản trở nên vô hồn. Theo ý kiến của nhiều khán giả, biên kịch đang “tập làm văn” còn hai diễn viên “đọc như trả bài”.
Lời thoại của các nhân vật khiến người xem ngán ngẩm, phần nào ảnh hưởng đến nhịp phim.
Ngoài ra, phim còn tạo nhiều tình huống mang tính sắp đặt, với lời thoại thiên về sân khấu hơn điện ảnh. Điển hình là hai cảnh quay được nhà sản xuất tung ra từ trước: Cảnh nhân vật Hồng (Hồng Ánh) chất vấn chồng và cảnh trục vong khi Hằng chửi rủa Linh.
Đứng trước chồng, Hồng nói: “Mình lấy tôi vì thuận ý gia đình, tôi cũng chịu. Mình nhờ tiền của tôi để thỏa chí nghệ sĩ tang bồng, tôi cũng cam lòng. Vậy mà…”. Khi chồng chưa kịp trả lời, cô tiếp tục: “Tôi đã làm cái gì sai, nó chỉ là thứ hèn mọi, thứ đê tiện đi giựt chồng người khác,…”.
Tương tự, khi Linh chưa nói câu nào, Hằng tự biên tự diễn bằng một loạt câu nói: “Cuối cùng mày cũng đã tới rồi. Con bạn thân nhất của tao. Mày là một con khốn thối tha, dối trá. Mày phản bội tao, chiếm đoạt người yêu của tao…”.
Cả hai phân đoạn đều khiến tác phẩm nhảy từ dòng kinh dị (horror) sang chính kịch (drama), thậm chí melodrama với những câu chữ sướt mướt. Không khí rùng rợn bỗng nhiên biến mất, thay bằng cảm giác rề rà của phim truyền hình. Người xem không cảm nhận được nỗi sợ hãi, chỉ thấy chán nản vì những câu thoại cũ kỹ, sử dụng chưa hợp lý.
Phụ đề Việt giúp phim ngoại thắng
Kể từ lễ 2/9, phòng vé Việt chứng kiến sự thất bại của phim nội ngay tại sân nhà, để mặc phim ngoại thay nhau đứng đầu bảng doanh thu. Thành công của hai cái tên gần đây là bài học lớn dành cho các nhà làm phim Việt, nhất là đội ngũ biên kịch.
Theo số liệu của Box Office Vietnam – đơn vị quan sát phòng vé độc lập, Ngược dòng thời gian để yêu anh (Thái Lan) thu hơn 82 tỷ đồng, trong khi Bỗng dưng trúng số (Hàn Quốc) hiện thu hơn 115 tỷ đồng, trở thành phim Hàn ăn khách nhất Việt Nam.
Nhờ phụ đề hấp dẫn và “bắt trend”, Bỗng dưng trúng số vươn lên trở thành phim Hàn ăn khách nhất tại Việt Nam.
Điểm chung của cả hai phim là đều có yếu tố hài hước, chất lượng không quá xuất sắc nhưng nội dung gần gũi. Đặc biệt, qua phần chuyển ngữ của nhóm dịch phụ đề, lời thoại trở thành yếu tố quan trọng giúp phim được lòng khán giả.
Điển hình là Bỗng dưng trúng số. Phần lớn người xem đánh giá cao sự mạnh tay của nhóm chuyển ngữ. Họ không chọn cách dịch sát nghĩa mà sẵn sàng sử dụng những từ ngữ hiện đại, gần gũi với khán giả Việt, đặc biệt là giới trẻ Việt, lứa Gen Z.
Một phân đoạn được yêu thích là khi anh lính Triều Tiên giả làm người Hàn, phải học những từ ngữ thịnh hành ở nước bạn để tránh bị lộ thân phận. Lúc này, nhóm dịch thuật không ngần ngại dùng những cụm từ xa lạ ở Hàn Quốc nhưng “bắt trend” tại Việt Nam như: “ô dề” (làm lố), “ét ô ét” (khẩn cấp lắm rồi), “chầm zn” (trầm cảm), “rìa lý” (nghiêm túc),…
Sự xuất hiện bất ngờ của những cụm từ phổ biến trong một bộ phim ngoại tạo được hiệu ứng tốt, giúp phim đảm bảo nội dung mà vẫn tăng giải trí.
Thậm chí trong một cảnh, nhân vật hát tiếng Hàn nhưng đội phụ đề lại chuyển ngữ thành bài Dằm trong tim của Lương Bích Hữu: “Vì một tình yêu không thể nói… vì một hình dung không thể quên…”. Đây không phải điều ngẫu nhiên vì cựu thành viên nhóm HAT vừa gây sốt khi bất ngờ xuất hiện trong một chương trình truyền hình.
Tương tự, sau khi xem xong Ngược dòng thời gian để yêu anh, nhiều khán giả tỏ ra thích thú với câu nói “mai đẹt-ti-ni”, vốn là cách phát âm không chuẩn của cụm từ “my destiny” (định mệnh đời tôi) trong tiếng Anh. Hay những câu “ờ mây zing, gút chóp” (tuyệt vời, làm tốt lắm), “dùng hoa thay nút thả tim trên Instagram”,… được cài cắm vẫn có thể tạo ra những tràng cười thú vị.
Ngược dòng thời gian để yêu anh cũng là phim ngoại gây được sự chú ý với khán giả Việt nhờ phần phụ đề dịch tốt.
Trong hai trường hợp trên, Bỗng dưng trúng số đáng chú ý vì không thắng lớn khi chiếu ở quê nhà nhưng lại chinh phục thành công thị trường Việt. Theo Korean Film, phim bán được chưa đến 2 triệu vé và chỉ thu hơn 13 triệu USD khi ra mắt Hàn Quốc. Trong khi đó, một dự án được đánh giá là ăn khách tại xứ kim chi thì trung bình phải bán được từ 4-5 triệu vé.
Thực tế này cho thấy phim thành công phần lớn nhờ nhà phát hành Việt, đặc biệt là nhóm dịch phụ đề. Sự sáng tạo hợp lý và tinh thần cập nhật, hướng đến đối tượng khán giả trẻ giúp các tác phẩm ngoại thành công. Trái lại, phim Việt vẫn bị đánh giá thấp vì kịch bản cũ kỹ, lời thoại khuôn mẫu và khô cứng, khó thể khiến người xem đồng cảm.
Nghịch lý ở chỗ, chính ê-kíp Việt là người giúp phim ngoại thành công nhưng lại chưa thể vực dậy nền điện ảnh nước nhà. Một số nhà sản xuất, người làm phim vẫn đang đổ lỗi cho ảnh hưởng của đại dịch, tình hình thị trường, tâm lý người xem,… Họ quên mất rằng khán giả trong nước luôn sẵn sàng bỏ tiền để ủng hộ những tác phẩm hay, được đầu tư bài bản bất cứ lúc nào.
Trước nay, kịch bản hấp dẫn luôn là điều điện ảnh Việt đang thiếu. Nhưng bên cạnh việc sáng tạo câu chuyện, tìm tòi ý tưởng thì đội ngũ biên kịch cần thay đổi tư duy viết thoại.
Một câu nói dài dòng chưa chắc đã hiệu quả bằng một từ đơn giản mà gần gũi. Và hơn hết, chẳng có khán giả nào muốn ra rạp chỉ để nghe những lời thoại khô cứng, thiếu tự nhiên.
Trailer Mười: Lời nguyền trở lại
Phim Việt mất hút hoàn toàn trước sự oanh tạc của 'Avatar' và phim Hàn
Thành tích của phim ngoại kéo dài chuỗi thua ê chề của phim Việt trong suốt thời gian vừa qua.
Giai đoạn chuẩn bị trước khi bước vào mùa phim tận sức dịp cuối năm ghi nhận tình trạng sức khỏe kiệt quệ của điện ảnh nội địa. Liên tục thất thế trước những đối thủ, người hâm mộ tự hỏi đâu mới là lối thoát cho chuỗi đại bại đầy chua chát này.
Phim ngoại độc chiếm sân chơi
Thị trường điện ảnh đang chứng kiến sự oanh tạc của hàng chục tác phẩm quốc tế với thể loại phong phú từ đa dạng quốc gia. Trong đó, Avatar, Bỗng dưng trúng số và Ngược dòng thời gian để yêu anh thắng đậm tại rạp, tạo nên "thế tam kiềng".
Cụ thể, đến ngày 27/9, tác phẩm Ngược dòng thời gian để yêu anh của điện ảnh Thái vượt mốc doanh thu 76 tỷ đồng, theo Box Office Vietnam. Là một bộ phim thuộc thể loại rom-com với kịch bản nhạt nhòa thiếu chiều sâu, mạch phim dàn trải nhưng bất ngờ thay, tác phẩm dài lê thê với thời lượng gần 3 tiếng đồng hồ của xứ Chùa Vàng lại có thể trở thành hiện tượng phòng vé, 3 tuần liên tiếp đứng nhất bảng. Lý do đơn giản, giữa một mặt bằng chung thấp, phim chỉ cần pha chút mánh hài hước, duyên dáng với việc sở hữu lượng fan đông đảo từ phiên bản truyền hình nên nhận được sự ủng hộ của khán giả cũng là điều dễ hiểu.
Đứng kế tiếp trong BXH phòng vé, Bỗng dưng trúng số dù chỉ mới ra rạp vài ngày đã gặt hái hơn 25 tỷ đồng, lập kỷ lục là bộ phim Hàn Quốc có mở màn thành công nhất lịch sử phòng vé Việt từ trước tới nay. Kịch bản phim nhẹ nhàng, thuần hướng giải trí gần gũi. Qua lăng kính hài hước trào lộng của đạo diễn Park Gyu-tae, quân lính hai quốc gia căng thẳng chính trị lại được thổi một làn hơi dí dỏm có phần cường điệu hóa, tạo nên những tình huống gây cười, dễ chiếm thiện cảm. Với hiệu ứng tích cực đem lại cho khán giả, phim dự kiến thu về cả trăm tỷ đồng.
Đại diện cho thị phần Hollywood tấn công rạp phim nội địa, bản tái chiếu bom tấn Avatar của "phù thủy" James Cameron thu về 30 triệu USD tại phòng vé toàn cầu trong tuần đầu chiếu lại. Chỉ riêng tại thị trường Việt Nam, phim cũng đã gặt hái được 11,3 tỷ đồng. Xuất hiện và tạo nên trang sử mới của điện ảnh từ 13 năm trước (2009), tác phẩm vẫn chứng minh được sức hút không hề hạ nhiệt với khán giả yêu thích thể loại khoa học viễn tưởng.
Nhiều lỗ hổng nhưng Bỗng dưng trúng số vẫn được khán giả yêu thích vì những mánh hài dí dỏm.
Chính sự phong phú trong thể loại, nắm bắt được thị hiếu và tâm lý khán giả cũng như quảng cáo tương xứng với chất lượng khiến cho phim ngoại thắng thế áp đảo. Bằng chứng là, trong bảng tổng sắp top phim có doanh thu cao, các bộ phim Việt chìm nghỉm dưới hàng loạt cái tên từ thị trường quốc tế.
Cay đắng ở chỗ, phim nội địa bị đánh giá tệ hại, nhưng không phải tất cả phim ngoại đều có chất lượng khá khẩm rõ rệt hơn. Ngoại trừ bản tái chiếu "siêu phẩm thế kỷ" Avatar, các cái tên còn lại đều chỉ dừng lại ở mức "thường thường bậc trung" theo đánh giá của giới phê bình. Chiến thắng áp đảo dù năng lực cạnh tranh không nhiều sự khác biệt được ví như cái tát đau vào mặt thị trường Việt, đồng thời làm dấy lên câu hỏi, liệu rằng những thượng đế có đang sính ngoại và khắt khe thái quá với phim ảnh nước mình hay không.
Phim nội địa mất dấu hoàn toàn
Trong chặng đua nước rút của mùa phim tháng 9, khán giả phải chứng kiến sự thất bại nặng nề của dòng phim nội địa khi thua kém cả về số lượng và chất lượng trước các tác phẩm điện ảnh quốc tế. Kể từ dịp lễ Quốc Khánh 2/9, chỉ có đúng một bộ phim kinh dị của Việt Nam ra rạp là Cù lao xác sống, cùng với Vô diện sát nhân phát hành một tuần trước đó. Gần đây nhất, Trò chơi tử thần của đạo diễn Kazuhisa Yusa công chiếu ngày 23/9 cũng nhanh chóng bị nhấn chìm trước làn sóng ồ ạt của phim ngoại.
Vô diện sát nhân ngay từ khi ra mắt đã không gây được nhiều thiện cảm với khán giả. Chuyện phim kể về một nữ bác sĩ bị gã sát nhân trong mơ ám ảnh mỗi ngày, tới mức chẳng thể phân biệt thật, giả. Kịch bản phim tham lam vì lạm dụng plot-twist, jump-scare rẻ tiền, xử lý vấn đề bằng lời thoại và lồng ghép thông điệp nữ quyền đầy gượng ép. Bên cạnh đó, việc xây dựng quá nhiều tuyến nhân vật nhưng không có định hướng phát triển rõ ràng khiến ngay cả số phận nữ chính cũng mờ nhạt, khó tạo được thiện cảm.
Là bộ phim đầu tiên của Việt Nam khai thác đề tài zombie, tuy nhiên Cù lao xác sống vấp phải vô số lời chỉ trích và chê bai nặng nề của khán giả ngay khi mới chào sân. Xoay quanh câu chuyện đại dịch xác sống ập tới một cù lao tại đồng bằng Nam Bộ, kịch bản phim bị đánh giá đơn giản đến mức hời hợt, thiếu sáng tạo, bên cạnh việc xây dựng một cốt truyện nhàm chán nhưng "bày vẽ" quá nhiều tuyến nhân vật dư thừa.
Chính vì vậy, mạch phim lê thê, tính cách nhân vật nhạt nhòa, đáng trách nhất là tạo hình zombie cũng sơ sài, cẩu thả. Chuyển biến tâm lý của diễn viên không thuyết phục được khán giả vì diễn xuất non nớt, gượng gạo và các mối quan hệ trong phim cũng không được đạo diễn khai thác một cách thấu đáo, triệt để.
Cả hai tác phẩm kinh dị đều thất bại hoàn toàn trong việc mang đến sức hấp dẫn cả về nội dung lẫn yếu tố giải trí. Kết quả không ngoài dự đoán, với kinh phí 15 tỷ đồng, Vô diện sát nhân vỏn vẹn thu về 4,77 tỷ, lỗ nặng! Trong khi đó, Cù lao xác sống tuy bị chê bai thậm tệ nhưng có phần khả quan hơn với gần 13 tỷ doanh thu phòng vé, nhưng cũng nhanh chóng rút lui khỏi rạp trước làn sóng phản đối dữ dội của khán giả.
Xuất hiện một cách thoi thóp trong bối cảnh phim Việt bại trận ê chề, Trò chơi tử thần không ngoài dự đoán là một "quả bom xịt" hứng chịu cả rổ gạch đá của khán giả. Cốt truyện nhàm chán, nội dung không chỉn chu, diễn xuất lố lăng phi điện ảnh dù phim ghi nhận sự góp mặt của những cái tên không nhỏ trong showbiz như Ngô Kiến Huy hay Hoàng Yến Chibi. Phim trở thành một "trò hề" đúng nghĩa với nội dung "3 xu" và chất lượng thảm họa.
Không chỉ thua kém về số lượng, chất lượng phim nội thấp kém và đóng khung với thể loại kinh dị nửa mùa cũng là nguyên nhân khiến người xem không khỏi quay lưng trong ngán ngẩm. Dễ thấy, các dự án của nước nhà hoàn toàn để lộ dấu hiệu hụt hơi về kịch bản, thụt lùi về đồ họa cho đến diễn xuất. Sự cũ kỹ trong cách khai thác chủ đề và cẩu thả khi sử dụng xúc tác điện ảnh hòng khỏa lấp những hạn chế chứng minh nhận định: Làm phim tệ hại tới như vậy cũng là một loại tài năng.
Phim nội tệ hay khán giả sính ngoại
Nhìn nhận dưới góc độ bi quan, việc khán giả quay lưng với phim nội địa là điều không thể phủ nhận. Nhiều ý kiến trào phúng cho rằng, "việc bỏ tiền xem một phim Việt trong giai đoạn hiện tại là không tôn trọng công sức lao động". Người xem dường như đã mất toàn bộ niềm tin sau khoảng thời gian dài thị trường nội địa tỏ ra kiệt quệ, không theo kịp dòng chảy điện ảnh đang phục hồi mạnh mẽ sau ảnh hưởng từ dịch bệnh Covid-19.
"Nền điện ảnh Việt hiện tại như những chú ếch nằm trong nồi nước sôi chậm nếu không có sự thay đổi đặc biệt về tư duy ở tầm hoạch định chiến lược vĩ mô", đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn bình luận. Nguyên nhân chủ yếu từ việc nhiều nhà sản xuất thiếu kiến thức điện ảnh, không đủ khả năng để thẩm định kịch bản. Số khác coi trọng các yếu tố bề nổi, thiếu đầu tư cả về thời gian, chi phí cho yếu tố cốt lõi là nội dung kịch bản. Bên cạnh đó, nhiều nhà làm phim không theo kịp sự thay đổi trong trình độ tiếp nhận nhu cầu và thị hiếu của giới trẻ.
Chiến thắng ngoạn mục của những phim ngoại "tầm thường" là cái tát đau vào thị trường điện ảnh Việt.
Tuy nhiên, cũng cần phải nghiêm túc nhìn nhận lại thị hiếu, thẩm mỹ và khẩu vị điện ảnh của người Việt. Đứng trước hàng loạt những bom xịt thảm họa từ thị trường quốc tế, dường như ít có dấu hiệu phản ứng kịch liệt và quay lưng gay gắt như cách một bộ phận khán giả đối xử với dòng phim nội địa.
Bài trừ và tẩy chay những "rác phẩm" chất lượng kém là một điều đúng đắn, nhưng đôi khi cũng cần cẩn trọng để tránh rơi vào cái bẫy của việc sính ngoại, "tiêu chuẩn kép", ruồng bỏ cực đoan những thành quả lao động của thị trường mình.
Đạo diễn Lương Đình Dũng giới thiệu phim 18+ 'Thành phố ngủ gật' Sau khi nhận tin vui 578: Phát đạn của kẻ điên được chọn đại diện Việt Nam tranh tài tại Oscar 2023, đạo diễn Lương Đình Dũng đã cho hé lộ những hình ảnh đầu tiên về bộ phim tiếp theo của anh mang tên Thành phố ngủ gật. Sau Cha cõng con và 578: Phát đạn của kẻ điên, đạo diễn Lương...