Thay đổi môn Lịch sử là ’sự xáo trộn tận tâm can’

Tại phiên chất vấn sáng 16/11 của Quốc hội, đại biểu Lê Văn Lai (Quảng Nam) yêu cầu Bộ trưởng GD&ĐT trả lời việc tích hợp môn Lịch sử, cũng như đổi mới giáo dục.

Có hoãn tích hợp môn Lịch sử?

Trước khi đặt câu hỏi, đại biểu Lê Văn Lai gửi lời chúc mừng tới Bộ trưởng GD&ĐT Phạm Vũ Luận nhân Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11.

Là người công tác 10 năm trong ngành giáo dục, hệ phổ thông, đại biểu Lai cho biết, gần đây, dư luận xôn xao, hay nói đúng hơn là sự xáo trộn tận tâm can, về vấn đề nhạy cảm: thay đổi môn Lịch sử, từ vị trí độc lập thành tích hợp. Ông Lai đề nghị Bộ trưởng Phạm Vũ Luận nêu chính kiến về vấn đề này.

“Bộ trưởng có dự định gì, hoặc hoãn chủ trương thay đổi chương trình sách giáo khoa giảng dạy môn Lịch sử trong trường phổ thông theo hướng tích hợp không? Nếu không dừng, không hoãn, Bộ trưởng có dám khẳng định trách nhiệm của mình trước nhân dân về tính đúng đắn của vấn đề?”, đại biểu tỉnh Quảng Nam chất vấn.

Ông Lai cũng lưu ý thêm, “sai lầm về phương pháp sẽ dẫn đến sai lệch về kiến thức, nhất là kiến thức lịch sử trong thế hệ trẻ và không có chỗ cho việc khắc phục, rút kinh nghiệm”.

Trong vài phút ít ỏi của phần đặt câu hỏi, ông Lai trao đổi thêm vấn đề liên quan phần chất vấn. Theo đại biểu này, nhân dân đánh giá cao Bộ GD&ĐT triển khai Đề án cải cách chương trình và sách giáo khoa với khối lượng đồ sộ trong thời gian ngắn. Chất lượng cải cách chương trình và sách giáo khoa cấp phổ thông cơ bản được dư luận đồng tình.

Tuy nhiên, có những thay đổi nhỏ mà không hề nhỏ, như việc bỏ bản dịch cũ bài thơ Nam Quốc Sơn Hà trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7.

Từ đó, đại biểu Lê Văn Lai đề nghị Bộ GD&ĐT cần lưu tâm đặc biệt đối với những vấn đề có hàm lượng lịch sử cao, nhạy cảm để khắc phục sai sót không đáng có.

Nhiều chuyên gia phản đối

Theo Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể của Bộ GD&ĐT công bố ngày 5/8 để tiếp thu ý kiến xã hội, nhiều môn học sẽ bị thay đổi về vị trí theo hướng giảm môn bắt buộc và tăng dần tự chọn.

Trong phần VII của Dự thảo: Định hướng xây dựng các chương trình môn học và hoạt động giáo dục khác, nhiều người quan tâm đến vị trí môn Lịch sử.

Nếu ở tiểu học, Lịch sử được tích hợp trong bộ môn khoa học xã hội theo dạng bắt buộc, thì ở cấp THPT, môn học này được phân hóa trở lại trong các môn tự chọn.

Cấp THPT sẽ chỉ còn 4 môn bắt buộc gồm: Ngữ văn, Ngoại ngữ 1, Toán, Công dân với Tổ quốc (tích hợp từ ba phân môn Giáo dục đạo đức, Lịch sử, Giáo dục quốc phòng an ninh).

Nhiều ý kiến của các nhà sử học, giáo viên dạy Lịch sử không đồng tình với việc này. Ngày 3/10, thầy Trần Trung Hiếu (THPT Phan Bội Châu, Nghệ An) và nhiều giáo viên dạy Lịch sử trên cả nước đã viết thư gửi lãnh đạo Nhà nước, Bộ GD&ĐT “cầu cứu”.

Chiều 3/11, Bộ GD&ĐT làm việc với Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cùng đại diện Ban Tuyên giáo TƯ, Liên hiệp Hội khoa học Kỹ thuật, giảng viên các trường đại học sư phạm lớn của cả nước, cùng lãnh đạo phòng trung học của một số sở GD&ĐT về Dự thảo chương trình tổng thể giáo dục phổ thông. Các đại biểu tập trung vấn đề vị trí của môn Lịch sử trong hệ thống các môn học ở bậc phổ thông.

Tại buổi làm việc, GS Đỗ Thanh Bình, nguyên Chủ nhiệm khoa Lịch sử, Đại học Sư phạm Hà Nội, cho rằng, phương án như trong Dự thảo thiếu cơ sở khoa học, mang tính “chắp – vá”, gò ép, phá nát chương trình môn Lịch sử.

Ngày 15/11, Hội thảo khoa học “Môn Lịch sử trong giáo dục phổ thông” do Hội Khoa học Lịch sử tổ chức, thu hút sự tham gia của hàng trăm giáo sư, phó giáo sư và các chuyên gia.

GS Phan Huy Lê khẳng định, dù Bộ GD&ĐT giải thích thế nào thì trên thực tế, chương trình mới đã “khai tử” môn Lịch sử. Khi một ít kiến thức Lịch sử bị cắt nhỏ rồi tích hợp tùy tiện vào một số môn học khác, nó không còn vị thế của môn học trong tính toàn bộ và hệ thống của Lịch sử.

Theo GS Trần Thị Vinh (khoa Lịch sử, ĐH Sư phạm Hà Nội), việc xây dựng môn học Công dân với Tổ quốc bao gồm ba phân môn Giáo dục đạo đức, Lịch sử, Giáo dục quốc phòng an ninh là không có tính khả thi. Đây là sự lắp ghép thiếu cơ sở khoa học do ba phân môn trên có đối tượng, mục tiêu, phương pháp giảng dạy khác nhau.

Thời gian qua, nhiều ý kiến tranh luận quanh bản dịch khác của bài thơ Nam Quốc Sơn Hà tại trang 62 sách Ngữ văn lớp 7 tập 1, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam: Sông núi nước Nam vua Nam ở/ Vằng vặc sách trời chia xứ sở/ Giặc dữ cớ sao phạm đến đây/ Chúng mày nhất định phải tan vỡ.

Đối với nhiều người, bản dịch trước đây thân thuộc và đi vào tiềm thức: Sông núi nước Nam vua Nam ở/Rành rành định phận tại sách trời/ Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm/ Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời. Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng không nên thay bằng bản dịch mới .

Trao đổi với Zing.vn, giáo sư sử học Dương Trung Quốc chia sẻ: “Cá nhân tôi thấy bản dịch nào đã đi vào nhận thức của mọi người thì không nên thay đổi. Nếu dịch lại phải dựa trên một chuẩn nhất định và giải thích tại sao thay đổi”.

GS Nguyễn Khắc Phi, Tổng chủ biên sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7, cho rằng, bản dịch cũ bài thơ Nam Quốc Sơn Hà có ưu điểm nghe êm tai, nhưng không đáp ứng được tiêu chuẩn cao nhất.

“Tôi nghĩ rằng, một vài người hiểu chưa đúng nên phản ứng. Khi chọn bản dịch nào, chúng tôi đã cân nhắc rất kỹ”, GS Phi nói.

Theo Zing