Tham nhũng giáo dục núp vỏ xã hội hóa
Từ tiền tưới cây, thuê bảo vệ, quét rác, xây bể bơi, mua điều hoà, đến… cái chổi quét lớp, cũng yêu cầu phụ huynh “ xã hội hóa”!
Tại hội thảo về xã hội hoá giáo dục ngày 18/12, nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng hình thức này đã xuất hiện nhiều biến tướng.
Cố tình hiểu nhầm xã hội hóa
Theo TS.Nguyễn Tùng Lâm – Chủ tịch hội Tâm lý giáo dục Hà Nội, xã hội hoá là sự chuyển đổi từ chỗ chỉ dựa vào Nhà nước bao cấp hoàn toàn sang việc huy động nguồn lực trong dân để “cởi trói” cho giáo dục.
Tuy nhiên, trong quá trình huy động đóng góp tiền của dân đã dẫn đến nhiều hệ luỵ tiêu cực, mà những quốc gia tham gia viện trợ cho giáo dục Việt Nam, thời gian qua đã gọi chỉ danh là “ tham nhũng trong giáo dục”.
Ông Lâm dẫn chứng bằng số liệu khảo sát gần đây của Công ty Tư vấn Quản lý và chuyến đổi tổ chức thực hiện ở 3 lĩnh vực giáo dục có thể xã hội hoá bao gồm: tuyển sinh đầu cấp, các khoản thu phí và dạy thêm học thêm.
Theo đó, có khoảng 20% số học sinh hiện đang học trái tuyến. Tỷ lệ này cao nhất tại các thành phố như: Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh. Lý do phụ huynh “quyết tâm” cho con học trái tuyến là: chọn trường công, chất lượng đào tạo tốt, gần nhà và chi phí phù hợp…
Trong đó, hầu hết nhà trường, phụ huynh được khảo sát đều thừa nhận học sinh phải đóng góp nhiều khoản phí khác nhau dưới danh nghĩa “tự nguyện – xã hội hoá”.
Video đang HOT
Dưới “chiêu” xã hội hóa, lãnh đạo nhà trường này đã “ép” phụ huynh đóng tiền xây bể bơi (Ảnh minh họa: Dân Việt)
Kết quả khảo sát cũng cho thấy: Việc học thêm xuất hiện ở hầu hết các trường. Trong đó, do nhà trường tổ chức chiếm 40%, do thầy cô dạy thêm riêng 49%, do cơ quan ngoài tổ chức 36%. Mức tiền chi cho việc học thêm hàng tháng trung bình là 470.000 đồng/ học sinh/ tháng.
GS.TS Phạm Tất Dong, Phó chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cũng nhận định: “Nhiều người đang cố tình hiểu nhầm bản chất của xã hội hoá giáo dục. Theo họ, xã hội hoá giáo dục chỉ là: phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập có thể tự chủ tài chính và dân phải góp các khoản tiền để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất”.
Chính việc hiểu sai bản chất dẫn đến xã hội hoá bị lợi dụng: “Nhiều nơi kêu gọi phụ huynh “xã hội hoá” từ tiền tưới cây, thuê bảo vệ, quét rác, xây bể bơi, mua điều hoà, đến… cái chổi quét lớp. Nguyên tắc tự nguyện bị lấp liếm dưới vỏ bọc Hội phụ huynh, như thế là trái luật. Xã hội hoá không chỉ là thu tiền”, GS Dong nói.
Chi cho giáo dục chiếm hơn 30% thu nhập
Nhiều ý kiến cho rằng, mặt trái của xã hội hoá giáo dục còn khiến người nghèo đang khó tiếp cận hơn với các dịch vụ phúc lợi trong lĩnh vực này.
Nghiên cứu của TS. Dương Việt Anh, Trung tâm Hội nhập và Phát triển về “sự tiếp cận các dịch vụ giáo dục của người nghèo ở nông thôn trong bối cảnh xã hội hoá” cho thấy: Gần 95% học sinh đang theo học tại các trường dân lập ở nông thôn là con em các hộ nông dân và phần lớn là các gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
Người nghèo đang ngày càng khó tiếp cận với dịch vụ giáo dục chất lượng cao (Ảnh minh họa)
Theo đó, người nghèo đang chịu rào cản lớn hơn về học phí và phụ phí nếu so với 5 năm trước. Cụ thể, khi xã hội hoá giáo dục, các khoản phụ phí và học phí ngày càng tăng khiến khoản chi cho giáo dục của mỗi gia đình phải chiếm hơn 30% thu nhập, điều này hạn chế các hộ nghèo tiếp cận với các dịch vụ giáo dục chất lượng cao.
PGS.TS Đặng Quốc Bảo, nguyên Hiệu trưởng Học viện Quản lý giáo dục đề xuất cần xây dựng một cơ chế bảo đảm cho học sinh nghèo có thể tiếp cận với dịch vụ giáo dục tốt nhất ở mọi hoàn cảnh. Làm thế nào để ngay cả khi học ở trường dân lập hay công lập học sinh cũng có thể được hưởng các chính sách phúc lợi giáo dục của Nhà nước.
Từ đây, ông Bảo đưa ra giải pháp xây dựng quỹ “phát triển giáo dục”. “Nên ban hành các sắc thuế đặc biệt đánh vào các loại hàng xa xỉ như thuốc lá, rượu, các cửa hàng sang trọng, dịch vụ cao cấp… Tiền thuế này sẽ được chuyển về quỹ “phát triển giáo dục” nhằm đầu tư mạnh hơn và có chiều sâu hơn cho hệ thống giáo dục bền vững”, ông Bảo nói.
Tuyết Mai (Khampha.vn)
Tạo độc quyền cho Cambridge?
Đề án dạy toán và các môn khoa học bằng tiếng Anh tại TPHCM đang trong giai đoạn thí điểm. Chưa bàn đến hiệu quả của đề án nhưng qua một hội thảo của Sở GD-ĐT TP mới đây, điều khiến dư luận quan tâm là đã có sự ưu ái trên mức bình thường cho chương trình (CT) tiếng Anh Cambridge.
Trong hội thảo, đại diện Cambridge được phát biểu giới thiệu về CT với thời gian khá nhiều. Sau đó, Sở GD-ĐT TPHCM thống nhất lấy giáo trình của đơn vị này để triển khai dạy toán và các môn khoa học bằng tiếng Anh. Trước đó, CT tiếng Anh Cambridge cũng đã triển khai tại 13 trường tiểu học ở TPHCM. Vừa qua, khi một số quận, huyện tổ chức thí điểm dạy tiếng Anh ở bậc mầm non, lãnh đạo nhiều phòng GD-ĐT cũng cho biết sẽ lấy CT của Cambridge để giảng dạy.
Theo các chuyên gia giáo dục, việc giảng dạy tiếng Anh tại các trường phổ thông hiện nay đang quá ngổn ngang đã tạo điều kiện cho Cambridge giữ thế độc quyền. Bởi trước khi có CT Cambridge, các trường dạy nhiều CT tiếng Anh: Tiếng Anh tăng cường (TATC), tiếng Anh tự chọn, tiếng Anh theo đề án của Bộ GD-ĐT.
TATC được ghi nhận có sức hấp dẫn nhưng vẫn chưa triển khai được tại tất cả các trường THCS nên dù đã học TATC ở tiểu học, khi lên bậc THCS, học sinh (HS) lại phải lựa chọn hoặc là tiếng Anh Cambridge hoặc là tiếng Anh theo đề án của bộ. Tiếp đó ở bậc THPT, chỉ có một số trường tổ chức dạy TATC nên dù muốn hay không thì HS chỉ còn sự lựa chọn là CT Cambridge.
Một chuyên viên tiếng Anh phân tích do điều kiện trường lớp nên không phải HS nào cũng có điều kiện học TATC, do vậy trước đây sở quy định để được học TATC, HS phải thi trước khi vào lớp 1. Điều này bị dư luận phản ứng vì các em còn quá nhỏ. Gần đây, kỳ thi này được bãi bỏ nhưng bắt đầu từ năm lớp 3, HS phải tham gia một kỳ thi để đánh giá có đủ khả năng theo học tiếp lớp TATC hay không.
Nhưng cách đánh giá này cũng rất tréo ngoe bởi khi học TATC, HS sử dụng 2 giáo trình là Let's Go và Family and friends, đến khi thi thì lại sử dụng tiêu chí, chứng chỉ của CT tiếng Anh Cambridge để đánh giá, xếp loại. Muốn có kết quả tốt, HS phải mua giáo trình, đĩa, hoặc luyện thi tại các trung tâm của Cambridge.
Trong khi đó, CT tiếng Anh Cambridge đang triển khai tại 13 trường tiểu học ở TPHCM cũng khiến nhiều phụ huynh bức xúc. Cho dù HS học CT tiếng Anh Cambridge có đóng mức phí cao hơn nhưng đã tạo ra sự phân hóa sâu sắc khi trong cùng một trường mà HS có những điều kiện thụ hưởng khác nhau.
Một chuyên gia giáo dục cho rằng tiền thuế người dân đóng góp dùng vào các công trình phúc lợi, trong đó có việc xây trường lớp như nhau, như vậy thụ hưởng phúc lợi cũng phải như nhau. Trong khi đó, nhiều đơn vị kinh doanh vào trường sử dụng các công trình phúc lợi chung để kinh doanh giáo dục, mang lại lợi nhuận cho họ. Trong cùng một trường mà có em được học trong lớp có sĩ số 30 HS, có em học lớp 50 HS. Điều này là rất phản giáo dục.
Đặng Trinh
Theo người lao động
Tìm lời giải cho giáo dục phổ thông Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông sau năm 2015 vừa được đưa ra đã gặp không ít lo ngại về tính khả thi từ các chuyên gia giáo dục Một cuộc hội thảo quốc tế về xây dựng và phát triển chương trình giáo dục phổ thông đã được Bộ GD-ĐT, Bộ Giáo dục và Trẻ em Đan...