Thai Airways xin phá sản: Hàng không Việt Nam đối diện kịch bản nào?
PGS-TS Nguyễn Thiện Tống cho rằng COVID-19 là “giọt nước tràn ly” dẫn đến khả năng phải cho phá sản Thai Airways vì tài chính quá khó khăn.
Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Uttama Savanayana cho biết, các cơ quan có trách nhiệm của Thái Lan đang xem xét khả năng cho hãng hàng không quốc gia Thai Airways phá sản. Nguyên nhân do Thai Airways gặp khó khăn về tài chính sau nhiều năm thua lỗ liên tiếp và ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.
PGS.TS Nguyễn Thiện Tống.
Chia sẻ về việc này, chuyên gia hàng không PGS.TS Nguyễn Thiện Tống cho rằng việc một doanh nghiệp phá sản do làm ăn thua lỗ là bình thường, dù đó là hãng hàng không quốc gia Thái Lan.
“Hàng không là một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch COVID-19. Bình thường Thai Airways đã không có lãi, lỗ nhiều năm nay. Dịch COVID-19 là “giọt nước tràn ly” khiến khó khăn của Thai Airways thêm trầm trọng, dẫn đến khả năng phá sản”, ông Tống nói.
Nguyên chủ nhiệm bộ môn Kỹ thuật hàng không trường Đại học Bách khoa TP.HCM nhấn mạnh một doanh nghiệp nếu có uy tín, có khả năng trả nợ, khi rơi vào khó khăn, các Chính phủ sẽ có phương án hỗ trợ tài chính để hoạt động. “Chính phủ có thể cho vay vốn với lãi suất ưu đãi nhưng tuyệt đối không nên cấp vốn một cách dễ dãi. Doanh nghiệp cần có chiến lược kinh doanh đúng đắn để tận dụng lợi thế cạnh tranh của mình”, chuyên gia cho hay.
Theo PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, tại Việt Nam, dịch COVID-19 khiến các hãng hàng không trong nước chịu ảnh hưởng nặng nề. “Vietnam Airlines, Vietjet, Bambo Airway… đang chịu tổn thất lớn về doanh thu và lợi nhuận do tác động tiêu cực của dịch bệnh”, ông Tống nói.
Tuy vậy, chuyên gia cho rằng các hãng hàng không trong nước sẽ nhanh chóng vượt qua khủng hoảng, nhờ tiềm lực tài chính mạnh và những chính sách hỗ trợ kịp thời của Chính phủ. “Vietnam Airlines gần đây gặp khó khăn nhưng tôi nghĩ sẽ sớm vượt qua do tài chính gần đây khá tốt. Những năm gần đây hoạt động kinh doanh luôn có lãi”, PGS.TS Nguyễn Thiện Tống nhận định.
Để giúp các hãng hàng không trong nước lấy lại phong độ, Chính phủ cần có biện pháp mạnh để hỗ trợ. “Các hãng hàng không đang phải gánh chịu nhiều khoản thuế, phí. Giá dịch vụ và thuế cao khiến giá vé bị đội lên, làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Chính phủ cần sớm có giải pháp mạnh để hỗ trợ hãng bay”, ông Tống nói.
Video đang HOT
Bên cạnh đó, theo PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, về lâu dài, cần đẩy nhanh xã hội hóa, thay đổi thế độc quyền cảng hàng không, tạo sự cạnh tranh lành mạnh để giảm thuế, phí, cải thiện chất lượng dịch vụ…
Chia sẻ trên Bangkokpost mới đây, Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Uttama Savanayana cho biết, việc Thai Airways International (THAI) nộp đơn xin phá sản sẽ là một lựa chọn để tái xây dựng hãng hàng không quốc gia nước này.
Theo ông Uttama, việc cho Thai Airways phá sản sẽ phải tiến hành cẩn thận và theo luật pháp vì đây là doanh nghiệp nhà nước.
Kế hoạch phục hồi cho Thai Airways có thể được chấp thuận bởi Ủy ban Chính sách Doanh nghiệp Thái Lan và nội các, hoặc thông qua phán quyết của Tòa án Phá sản nếu chọn cách cho phá sản.
“ Bộ Tài chính và Bộ Giao thông Vận tải giám sát Thai Airways vì đây là doanh nghiệp nhà nước. Hai bộ đã thảo luận về việc xây dựng kế hoạch phục hồi, nhưng quyết định sau cùng phụ thuộc vào nội các, sẽ chọn phương án tốt nhất cho hãng này và tất cả bên liên quan”, ông Uttama nói.
Thai Airways được thành lập năm 1960 dưới hình thức liên doanh giữa Scandinavian Airlines (SAS) và hãng hàng không nội địa của Thái Lan, Công ty Thai Airways.
Đến ngày 1/4/1988, Thủ tướng khi đó là Tướng Prem Tinsulanonda, với mong muốn tìm kiếm một hãng vận tải quốc gia duy nhất, đã sáp nhập các hoạt động quốc tế và trong nước của hai công ty để thành lập công ty hiện tại, Thai Airways International.
Ngày 25/6/1991, Thai Airways niêm yết cổ phiếu của mình trên Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan và chào bán ra công chúng.
Ngày 1/4/1977, chính phủ Thái Lan đã mua 15% cổ phần còn lại của SAS và Thái Airways trở thành một hãng hàng không thuộc sở hữu của chính phủ Thái Lan.
Tính tới tháng 10/2017, Thai Airways hoạt động với 80 tàu bay, với 74 điểm đến trong và ngoài nước. Hãng sở hữu một đội bay hiện đại như Boeing 747-400, Boieng 737-400…Theo số liệu của Sở Giao dịch chứng khoán Thái Lan, lỗ ròng của Thai Airways tăng từ mức 2,11 tỷ baht năm 2017 lên 11,6 tỷ năm 2018 và 12 tỷ baht vào năm ngoái. Tính đến tháng 10/2019, khoản nợ tích lũy của Thai Airways lên tới hơn 100 tỷ baht.
Cuối tháng 4 vừa qua, để tránh nguy cơ trở thành hãng hàng không quốc gia đầu tiên trên thế giới bị phá sản bởi COVID-19, Thai Airways phải đề nghị một gói cứu trợ 10 tỷ baht (307 triệu USD) từ chính phủ Thái Lan để trả tiền lương 1 tháng cho nhân viên.
Hãng hàng không quốc gia Thái Lan cũng yêu cầu phê duyệt khoản vay trị giá 70 tỷ baht khác, với Bộ Tài chính là đơn vị bảo lãnh, để tiếp tục khả năng hoạt động.
Bài học rút ra từ câu chuyện WeFit xin phá sản
Câu chuyện phá sản của WeFit - sản phẩm của Công ty cổ phẩn công nghệ Onaclover (Onaclover JSC.,), đã gây xôn xao không chỉ đối với cộng đồng startup Việt mà còn là mối quan tâm của nhiều người, trong đó có các khách hàng của công ty.
WeFit chính thức đi vào hoạt động từ tháng 9/2016 và từng được kỳ vọng trở thành một trong những thương hiệu hàng đầu trong ngành Fitness tại Việt Nam. Cuối năm 2016, WeFit được trao giải top 3 các startup tiềm năng của năm do VTV tổ chức, được xếp vào một trong những công ty startup đáng chú ý của năm 2017.
Tuy nhiên, thông tin phá sản bất ngờ của WeFit khiến nhiều người ngã ngửa và nhận ra rằng Onaclover đã chọn sai mô hình kinh doanh ngay từ ban đầu. Cái sai này được chính bản thân người trong cuộc, CEO Wefit, Nguyễn Hải Đăng thừa nhận khi công bố việc Wefit phá sản.
Theo các chuyên gia về startup, không những sai từ mô hình kinh doanh, WeFit đã định giá không đúng sản phẩm, không có chính sách bán hàng hợp lý, và vận hành cũng chưa hiệu quả. WeFit không phải thương mại cũng không phải bán buôn, chưa có cách để giải quyết được sự mâu thuẫn giữa hệ thống phòng tập do cung cầu cục bộ ở một số đại lý.
Thất bại của WeFit là bài học cho cộng đồng startup.
Theo ông Phan Lê Thành Long, Giám đốc Viện Kế toán quản trị công chứng Úc tại Việt Nam: "Bản chất của WeFit là thu hộ từ khách hàng cho phòng tập. WeFit thu một cục (bán thẻ) cho khách hàng, sau đó trả tiền cho phòng tập theo từng buổi. Đây là "điểm chết" của mô hình kinh doanh khi booking ảo quá nhiều, nhiều người dùng chung một tài khoản, dẫn tới có account tập cả trăm buổi một tháng, vượt quá nhiều số tiền thu. Nên sau đó vào cuối 2019 WeFit buộc phải thay đổi chính sách bán booking theo từng buổi, nên khách hàng bỏ đi."
Cũng theo ông Phan Lê Thành Long, việc một công ty nộp đơn xin bảo hộ phá sản, đầu tiên đó là điều đáng tiếc, sau đó đến việc học được những bài học gì từ thất bại đó, còn những chỉ trích là không cần thiết.
Câu hỏi đặt ra là các cổ đông và ban lãnh đạo WeFit có trách nhiệm gì với các chủ nợ và họ có phải chịu trách nhiệm cá nhân hay chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp theo quy định của luật Doanh nghiệp 2014 về "trách nhiệm hữu hạn"?
Mô hình kinh doanh WeFit tạo ra 2 loại chủ nợ gồm: Các phòng tập ký hợp đồng hợp tác với WeFit, WeFit đóng vai trò thu hộ tiền các phòng tập từ khách hàng tập; Các nhà cung cấp khác, nhân viên, khách hàng còn quyền lợi, bên cho vay,...
Với chủ nợ là các nhà cung cấp khác, nhân viên, khách hàng còn quyền lợi, bên cho vay, tính "trách nhiệm hữu hạn" mới phản ánh đúng. Trong khi với chủ nợ là các phòng tập ký hợp đồng hợp tác với WeFit, bản chất là WeFit thu hộ tiền, nên phải có trách nhiệm trả cho các phòng tập theo hợp đồng hoặc thoả thuận hợp tác chứ không phải WeFit mua sản phẩm, dịch vụ.
Chia sẻ quan điểm về sự việc của WeFit, doanh nhân Đỗ Thùy Dương - CEO Công ty cổ phần Talent Pool - khi doanh nghiệp bán hàng theo mô hình B2C (Business to Consumer) như mô hình của WeFit, không thể chọn khách hàng có cùng tầm nhìn và giá trị như khi làm B2B (Business to Business).
"Làm B2C phải xây dựng hành lang pháp lý để khách hàng có thể tự do trải nghiệm dịch vụ của mình trong khuôn khổ những điều đã thoả thuận. Và việc mình không lường hết được sự "tinh quái" của khách hàng thì mình phải tự chịu trách nhiệm. Đây cũng là bài học khi đem một mô hình kinh doanh mà không đặt nó trong bối cảnh của việc thấu hiểu hành vi khách hàng, không hiểu tâm lý khách hàng là một phần của mô hình kinh doanh" - bà Đỗ Thùy Dương nói.
Theo Luật sư Nguyễn Tuân - Công ty Luật HTC - đối với loại hình doanh nghiệp có trách nhiệm hữu hạn, thành viên góp vốn/cổ đông chỉ có nghĩa vụ góp vốn, nếu phát sinh vi phạm thiệt hại cần phải bồi thường, cá nhân người điều hành sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường.
"Tuy nhiên, trường hợp phá sản khi không còn khả năng thanh toán thì người lao động và chủ nợ không có bảo đảm gần như trắng tay. Chủ nợ có bảo đảm (như ngân hàng) thì còn có thể thu hồi nợ nếu có tài sản bảo đảm." - Luật sư Nguyễn Tuân cho hay.
Dưới góc nhìn của một người hoạt động trong lĩnh vực đào tạo, bà Đỗ Thùy Dương cho rằng, môi trường khuyến khích khởi nghiệp thành công phải là môi trường "êm ái" cho sự thất bại. Đơn cử là khi thất bại không bị lôi ra để dè bỉu, dám đối diện với thất bại để học hỏi, và có hành lang pháp lý cho việc thất bại ( đóng cửa doanh nghiệp, tuyên bố phá sản,...)
"Một môi trường kinh doanh tạo điều kiện cho những thất bại, cũng chính là môi trường kinh doanh tạo điều kiện cho thành công" - bà Dương nói.
Cũng theo bà Dương, bài học của WeFit sẽ giúp các startup thành công hơn trong tương lai. Thành công có thể do may mắn, nhưng thất bại chắc chắn có sai lầm, điều quan trọng là học được gì từ sai lầm mà thôi.
Trước đó, ngày 30/4/2020, CEO WeFit Nguyễn Hải Đăng thông báo Onaclover không còn khả năng thanh toán nợ đến hạn do quá khó khăn về tài chính và đã lâm vào tình trạng phá sản. Ngày 29/4 công ty đã nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản tại TAND TP Hà Nội theo quy định của pháp luật. Các tổ chức, cá nhân liên quan và cổ đông liên hệ với TAND TP Hà Nội để được giải quyết mọi vấn đề liên quan đến lợi ích của mình.
Hãng hàng không lâu đời thứ hai thế giới xin phá sản do tác động của COVID-19 Hãng hàng không Avianca của Colombia, hãng hàng không lâu đời thứ hai thế giới, đã đệ đơn phá sản lên quận nam New York, Mỹ do bị tác động chưa từng thấy bởi đại dịch COVID-19. Hãng hàng không lâu đời thứ nhì thế giới đệ đơn xin phá sản Avianca được thành lập vào năm 1919. Hãng hàng không này là...