Tạo đòn bẩy bằng hướng tiếp cận toàn cầu

Anh Hiển20:43 26/03/2024

Diễn đàn về khí methane toàn cầu (GMF) 2024 vừa diễn ra tại Geneva (Thụy Sĩ) quy tụ các quan chức cấp cao và lãnh đạo các tập đoàn tới để thảo luận quá trình thúc đẩy việc giảm thiểu khí methane, như cam kết được hơn 100 nước, trong đó có Việt Nam, đưa ra tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26) năm 2021.

Khí thải phát ra từ nhà máy lọc dầu ở Texas, Mỹ. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN

Theo giới khoa học, khí methane là nguyên nhân lớn thứ hai gây ra biến đổi khí hậu sau CO2 và trong ngắn hạn có tác động làm nóng lên cao hơn nhiều, dù có thời gian tồn tại trong bầu khí quyển ngắn hơn so với các loại khí khác. Một nghiên cứu do Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) thực hiện cho thấy khí methane gây hại cho môi trường nhiều gấp 33 lần so với CO2 trong hơn 100 năm qua và là tác nhân hàng đầu khiến toàn cầu ấm lên.

Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) ước tính việc cắt giảm nhanh chóng lượng khí thải methane liên quan đến lĩnh vực nhiên liệu hóa thạch có thể ngăn chặn sự nóng lên tới 0,1 độ C vào giữa thế kỷ này. Dù mục tiêu này nghe có vẻ khiêm tốn nhưng IEA tin rằng mức giảm như vậy sẽ có tác động lớn hơn việc “ngay lập tức đưa tất cả ô tô và xe tải trên thế giới ra khỏi đường phố”. Giám đốc điều hành IEA, ông Fatih Birol gọi đây là “một trong những lựa chọn tốt nhất và hợp lý nhất” để giảm hiện tượng nóng lên toàn cầu. IEA cũng cho rằng ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch có thể tránh được khoảng 40% lượng khí thải methane mà không phải trả chi phí ròng.

Hiện ngành năng lượng, như khai thác than, dầu và khí đốt, là nguồn khí methane lớn thứ hai do con người gây ra, chủ yếu do rò rỉ từ đường ống dẫn khí đốt và cơ sở hạ tầng năng lượng khác hoặc cố ý thải ra trong quá trình bảo trì. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature mới đây cho thấy các dự án dầu khí ở 6 khu vực sản xuất lớn của Mỹ đang thải ra lượng khí methane cao gấp 3 lần so với ước tính, gây thiệt hại trị giá 1 tỷ USD. Giám đốc chương trình năng lượng tại Hội đồng Tư vấn khoa học Học viện châu Âu (EASAC), ông William Gillett nhận định để làm chậm quá trình biến đổi khí hậu, điều quan trọng là các nước khai thác và cung cấp năng lượng phải tham gia sáng kiến về xử lý khí methane.

Đúng như những gì ông Gillet đề cập, các quốc gia tham dự sự kiện ở Geneva đều có mong muốn chung tay hợp tác, giúp xử lý vấn đề biến đổi khí hậu. Phó Đặc phái viên Mỹ về biến đổi khí hậu Rick Duke cho biết nước này và Trung Quốc, vốn là những quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, đang thúc đẩy hợp tác cắt giảm phát thải khí methane, đồng thời đánh giá nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hiện nắm giữ cơ hội cắt giảm lượng khí thải từ ngành than khổng lồ với chi phí thấp hoặc miễn phí.

Video đang HOT

Tại diễn đàn, ông Lưu Văn Cách – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Thông tin, Bộ Quản lý tình trạng khẩn cấp Trung Quốc – khẳng định Trung Quốc cam kết tăng cường kiểm soát phát thải khí methane trong các lĩnh vực quan trọng và sẵn sàng hợp tác với tất cả các nước trên thế giới.

Về phần mình, Liên minh châu Âu (EU) thông báo methane là một trong những tiêu chí chính mà EU sẽ sử dụng trong tương lai để lựa chọn nơi mua dầu, khí đốt và than đá, đồng thời thúc giục các nhà nhập khẩu lớn khác trên thế giới làm điều tương tự. Theo bà Alessia Clocchiatti, trưởng nhóm về giai đoạn loại bỏ nhiên liệu hóa thạch và khí methane quốc tế tại châu Âu, tháng 11/2023, EU đã đạt được thỏa thuận nhằm đặt ra giới hạn phát thải khí methane đối với hoạt động nhập khẩu dầu và khí đốt từ năm 2030, gây áp lực buộc các nhà cung cấp quốc tế phải kiểm soát rò rỉ. Bà Clocchiatti cho biết thêm rằng với chính sách mới, EU sẽ tạo ra “hồ sơ hiệu suất khí methane” theo quốc gia và công ty và những nước thực hiện hành động giảm lượng khí thải sẽ nhận được “kênh ưu tiên”.

Trong khi đó, Giám đốc phụ trách năng lượng bền vững tại Ủy ban Kinh tế châu Âu của Liên hợp quốc (UNECE) Dario Liguti kêu gọi các khoản đầu tư để xử lý vấn đề thất thoát khí methane từ các mỏ khai thác trên thế giới. Ông cho rằng hiện có 75% lượng khí thải methane có thể được ngăn chặn mà không mất nhiều chi phí hoặc ít tốn kém.

Tại COP26, Việt Nam, cùng hơn 100 quốc gia đã đưa ra cam kết đến năm 2030, giảm 30 % lượng phát thải khí thải methane từ các hoạt động của con người trong tất cả các lĩnh vực, so với năm 2020. Ngày 5/8/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định phê duyệt Kế hoạch hành động giảm phát thải khí methane đến năm 2030 với mục tiêu giảm ít nhất 30% tổng lượng phát thải khí methane vào năm 2030 so với mức năm 2020 trong các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, quản lý chất thải rắn, xử lý nước thải, khai thác dầu khí, khai thác than và tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch.

Bà Inger Andersen, Giám đốc điều hành Chương trình Môi trường LHQ cho rằng cắt giảm khí methane là đòn bẩy mạnh nhất mà chúng ta có để ngăn chặn biến đổi khí hậu trong 25 năm tới và góp phần quan trọng vào những nỗ lực cần thiết để giảm thiểu lượng khí carbon dioxide. Bên cạnh đó, theo ước tính, việc cắt giảm 45% lượng khí thải methane có thể ngăn chặn 260 nghìn ca tử vong sớm, 775.000 ca nhập viện liên quan đến bệnh hen suyễn và 25 triệu tấn hoa màu thiệt hại hằng năm. Tuy vậy, để làm được như vậy, cần có sự hợp tác quốc tế trên cơ sở cách tiếp cận toàn cầu để thống nhất tư duy và hành động chung. Đó là động lực trong hành trình giảm thiểu khí methane toàn cầu.

Canada đặt kế hoạch cắt giảm 75% khí thải methane

Canada vừa công bố một dự thảo trong một kế hoạch tổng thể giúp Chính phủ nước này có thể cắt giảm 75% lượng khí thải methane.

Các diễn giả từ các viện nghiên cứu nông lương Canada trong buổi tọa đàm.

Theo dự thảo này các hoạt động công nghiệp phổ thông tại các cơ sở khí đốt tự nhiên sẽ bị cấm hoàn toàn vào năm 2030, buộc ngành dầu khí phải cắt giảm đáng kể lượng khí thải. Ngoài ra, Canada cũng đang xem xét giải quyết lượng khí thải methane trong lĩnh vực nông nghiệp và cũng sẽ xây dựng các quy định nhằm giảm lượng khí thải methane từ các bãi rác vào năm 2030.

Theo Bộ Môi trường và Biến đổi khí hậu Canada, nước này đang đi đúng hướng trong việc đặt ra các mục tiêu giảm lượng khí thải methane cho ngành dầu khí, khoảng 45% vào năm 2025. Tỉnh bang Alberta, trung tâm của ngành dầu khí Canada, hiện đã giảm được 40% lượng khí thải này so với thời điểm năm 2014.

Với việc tiếp cận cách giải quyết vấn đề phát thải khí methan, Canada đang kích hoạt một trong những đòn bảy mạnh mẽ nhất để chống lại biến đổi khí hậu.

Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Ottawa, Giám đốc Học viện chính sách nông nghiệp thực phẩm Canada Tyler McCann cho biết Chính phủ Canada vẫn đang nỗ lực tìm hiểu vai trò của nông nghiệp trong kế hoạch giảm phát thải. Hiện chưa thấy có nhiều tham vọng ở đó, nhưng tôi cho rằng đây là thách thức mà tất cả chúng ta đang gặp phải khi vừa muốn giảm lượng khí thải lại vừa muốn thúc đẩy sản xuất.

Khí methane không tồn tại trong khí quyển lâu như carbon dioxide (CO2), nhưng nó giữ nhiệt tốt hơn, vì vậy việc cắt giảm lượng khí thải methane được coi là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm sự nóng lên toàn cầu.

Giám đốc Viện nông nghiệp và thực phẩm Đại học Fraser Valley cho phóng viên biết đối với nông nghiệp, điều lý tưởng nhất là đạt được phát thải bằng 0 hoặc dương một chút. Canada hiện có lượng khí thải cao là do ngành công nghiệp dầu khí của mình. Để cân bằng, ngành nông nghiệp sẽ giúp bù đắp lượng khí thải cao của những lĩnh vực khác. Nông nghiệp hiện chiếm 10% lượng khí thải, theo tôi là tích cực bởi Canada đã đưa được lượng CO2 vào lòng đất nhiều hơn là thải ra không khí.

Lượng khí methane đi vào môi trường trong ngành nông nghiệp của Canada thời gian trước từng chiếm 30% lượng khí thải.

Theo bà Valley Canada là nước chăn nuôi trong khi Việt Nam là nước sản xuất gạo. Cả hai loại hình này đều sản sinh khí methane, do vậy, cần phải tìm ra cách thức giải quyết vấn đề methane. Chúng ta đã có nhiều kết quả tích cực trong việc đối phó với khí CO2 nên cần có thêm những nghiên cứu về methane để tiếp tục giảm bớt được lượng khí này, đặc biệt là trong ngành chăn nuôi hiện nay ở Canada.

Canada đã cam kết giảm lượng phát thải khí nhà kính trên toàn nền kinh tế ít nhất là 40% vào năm 2030 và đạt mức phát thải 0% vào năm 2050. Cụ thể trong nông nghiệp, Chính phủ đã cam kết hợp tác với nông dân và các ngành công nghiệp phụ trợ để giảm lượng khí thải từ việc sử dụng phân bón xuống dưới 30% và giảm lượng khí thải methane từ chăn nuôi như một phần trong cam kết rộng lớn hơn nhằm giảm tổng lượng khí thải methane xuống 75% vào năm 2030.

Tọa đàm về giảm phát thải trong lĩnh vực nông nghiệp của Canada.

Ông McCann cho rằng đã có nhiều nghiên cứu, đổi mới để giúp người nông dân trồng trọt và sản xuất lương thực bền vững hơn và theo tôi những chuyện này cũng đang xảy ra ở mọi nơi, kể cả Việt Nam.

Thách thức đối với cả Canada và Việt Nam là vừa muốn giảm lượng khí thải, vừa muốn thúc đẩy sản xuất. Điều này có thể thúc đẩy hai bên cùng hợp tác để góp phần giảm lượng khí thải toàn cầu.

Trung Quốc phóng thành công tên lửa đẩy sử dụng nhiên liệu oxygen-methane lỏng Theo Tân Hoa Xã, ngày 12/7, Trung Quốc đã phóng thành công một tên lửa đẩy mới lên vũ trụ từ trung tâm phóng vệ tinh Tửu Tuyền ở Tây Bắc nước này. Tên lửa Chu Tước 2 được phóng lên vũ trụ từ trung tâm phóng vệ tinh Tửu Tuyền ở Tây Bắc Trung Quốc, ngày 12/7/2023. Ảnh: THX/TTXVN Tên lửa đẩy...