Sức khỏe của phụ nữ thời kỳ tiề.n mãn kinh
Phụ nữ trung niên phải đối với những thay đổi thời kỳ tiề.n mãn kinh khiến họ thường xuyên mệt mỏi, cáu gắt và khó chịu, ảnh hưởng không nhỏ đến mối quan hệ với những người xung quanh.
Vậy làm sao để khắc phục chứng rối loạn tiề.n mãn kinh ở phụ nữ trung niên?
Đôi điều về thời kỳ tiề.n mãn kinh
Mãn kinh là giai đoạn chuyển tiếp lần thứ hai trong đời sống sin.h dụ.c của người phụ nữ, xảy ra do sự suy giảm chức năng buồng trứng, dần dần buồng trứng ngưng hoạt động và ngưng tiết các nội tiết tố nữ, dẫn đến việc ngưng hành kinh mỗi tháng, và chấm dứt khả năng sinh sản của người phụ nữ.
Mãn kinh diễn tiến từ từ theo tuổ.i tác, thường qua 2 giai đoạn:Tiề.n mãn kinh, thường xảy ra ở độ tuổ.i từ 45-50, có thể kéo dài 2-3 đến 5 năm tùy người, do hoạt động buồng trứng bắt đầu suy giảm và có sự mất cân bằng các nội tiết tố nữ (estrogen và progesteron), dẫn đến kin.h nguyệ.t không đều, kéo dài, dây dưa.Mãn kinh thật sự, thường ở lứa tuổ.i từ 50-55, do buồng trứng ngưng hẳn hoạt động và ngưng tiết nội tiết tố nữ, dẫn đến kin.h nguyệ.t mất hẳn.Mãn kinh sớm là mãn kinh trước 40 tuổ.i.
Khi đó, người phụ nữ không còn khả năng có thai được nữa, do không còn có nang noãn chín hoặc noãn không thể phóng được (không rụng trứng được). Mãn kinh sớm xảy ra ở những phụ nữ hút thuố.c l.á, uống rượu, chiếu tia xạ trị bệnh, bị rối loạn miễn dịch, đã được phẫu thuật cắt tử cung nhưng còn chừa 2 buồng trứng,…Mãn kinh muộn là mãn kinh sau 55 tuổ.i.
Những rối loạn về tâm – sinh lý trong giai đoạn tiề.n mãn kinh – mãn kinh
Rối loạn kin.h nguyệ.t là biểu hiện chủ yếu nhất trong thời kỳ tiề.n mãn kinh: vòng kinh dài, ngắn và ra huyết bất thường.
Xử trí: Chỉ khi nào ra huyết nhiều quá, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt thì mới cần nhờ đến sự can thiệp của nhân viên y tế để cầm má.u, nếu không cứ để tự nhiên, giữ gìn vệ sinh kin.h nguyệ.t tốt, sẽ đến lúc kinh ngừng hẳn.
Lưu ý: Kinh phải mất hẳn trên 12 tháng mới chắc chắn là mãn kinh thật sự. Nếu chỉ mất kinh vài ba tháng, nên cẩn thận để tránh có thai ngoài ý muốn.
Ngoài ra, có thể có giảm ham muốn tìn.h dụ.c do khô â.m đạ.o, mụn trứng cá, tóc rụng, mệt mỏi kinh niên, lông mặt mọc rậm, da khô, nhám, nhăn nheo do mất dần lớp mỡ dưới da, tuyến vú trở nên mềm nhão, giọng nói bị ồ; â.m đạ.o khô teo gây đau khi gia.o hợ.p; nhiễ.m trùn.g tiết niệu và són tiểu do niêm mạc đường tiết niệu cũng bị khô teo. Một số người đi tiểu nhiều lần, tiểu khó vì niệu đạo bị xơ cứng.
Cơn bốc hỏa: Thỉnh thoảng xảy ra, do rối loạn vận mạch làm nóng bừng ở ngực, lưng, cổ, đỏ mặt, đổ mồ hôi, nhiều nhất là về đêm, gây khó chịu, mất ngủ. Có thể kèm cảm giác nặng chân, vọp bẻ,…
Tâm sinh lý thay đổi đa dạng. Có người tính tình trở nên trầm mặc, lo âu, băn khoăn, chán nản hay thất vọng, thường không vừa lòng với môi trường xung quanh. Người ta nhận thấy có đến 46% phụ nữ bị mất ngủ, mệt nhọc trong thời kỳ mãn kinh, vận động chậm chạp, mất hứng thú trong quan hệ vợ chồng. Trạng thái dễ kích động, cáu gắt, hay gây gổ.
Video đang HOT
Các triệu chứng này kéo dài độ vài năm rồi tự hết, do cơ thể đã quen dần với tình trạng thiếu hụt estrogen. Tuy nhiên, cũng có người thấy những triệu chứng này nặng hơn khi đã chuyển sang giai đoạn mãn kinh thật sự.
Những rối loạn có thể gặp sau khi mãn kinh thật sự
Thời kỳ sau mãn kinh, có thể có nhiều thay đổi nhưng lại diễn tiến trầm lặng, kéo dài nhiều năm trước khi có những rối loạn rõ ràng:
Tính tình: Hay buồn vẩn vơ, trầm uất, hoặc dễ nóng nảy, cáu gắt, hay quên,…
Niêm mạc sin.h dụ.c: Dần dần teo mỏng, làm â.m h.ộ, â.m đạ.o khô, ngứa, rát, gia.o hợ.p đau, dễ bị xây xước và nhiễ.m trùn.g.
Sa sin.h dụ.c: Do cơ, dây chằng vùng chậu bị nhão hơn.
Tiết niệu: Tiểu nhiều lần, đôi khi không tự chủ được (tiểu són), tiểu buốt dù nước tiểu vẫn trong, và không có dấu hiệu nhiễ.m trùn.g.
Da, tóc: Da kém mềm mại, khô nhăn, có đốm đồi mồi, tóc khô, rụng, dễ gãy,…
Tăng trọng: Dễ mập, mỡ tích tụ nhiều ở vùng bụng và đùi.
Xương: Thiếu nội tiết tố khiến xương mất dần canxi và chất khoáng, dẫn đến loãng xương, xương giòn, dễ gãy. Tuy nhiên, phụ nữ mãn kinh ít có cảm giác về loãng xương cho đến khi bị gãy xương tự nhiên (không có va chạm, chấn thương). Thường gặp nhất là gãy đầu dưới xương cẳng tay, cổ xương đùi. Ngoài ra, còn bị vẹo cột sống, đau vùng thắt lưng, đau thần kinh tọa. Nếu cuộc sống kéo dài đến 80 tuổ.i thì từ 20 đến 80 tuổ.i, ít nhất đã có 50% khối lượng xương bị mất đi. Tuổ.i mãn kinh càng kéo dài hay buồng trứng bị cắt bỏ quá sớm không được trị liệu thì chất xương càng bị mất nhiều.
Tim mạch: Xơ cứng thành mạch, chủ yếu là nguy cơ bệnh mạch vành hay nhồi má.u cơ tim.
Ung thư sin.h dụ.c: Thiếu nội tiết tố buồng trứng là yếu tố khơi dậy một vài ung thư sẵn có nơi bộ phận sin.h dụ.c.
Điều trị tiề.n mãn kinh – mãn kinh
Nguyên tắc sử dụng nội tiết: liều thấp nhất có hiệu quả.
Thời gian sử dụng tùy thuộc vào thể trạng và yêu cầu từng người.
Phối hợp estrogen/progestogen nếu còn tử cung.
Để giống với sinh lý, estrogen được dùng là estrogen tự nhiên hoặc gần giống với tự nhiên
Hiện nay trên thị trường có loại thực phẩm chức năng giúp nuôi dưỡng buồng trứng sản sinh estrogen tự nhiên.
Chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt:
Giữ tinh thần thanh thản, vui tươi, cảm thấy có ích cho gia đình và xã hội
Cần có hoạt động chân tay kèm theo hoạt động trí tuệ.
Dinh dưỡng theo khoa học
Uống bổ sung các loại vitamine, vi khoáng, ăn nhẹ vào buổi tối
Nắm rõ thông tin về các triệu chứng cơ năng của tuổ.i mãn kinh và nguyên nhân của các triệu chứng là những thay đổi nội tiết chứ không phải bệnh lý
Phụ nữ cần bắm rõ các bệnh ung thư có thể xảy ra cho phụ nữ tuổ.i mãn kinh và nên cố làm các xét nghiệm để phát hiện sớm các loại ung thư ở phụ nữ cao tuổ.i như ung th cổ tử cung, ung thư vú…
Quỳnh Trang
Theo Đời sống Plus/GĐVN
Vòng eo mới là yếu tố để đán.h giá nguy cơ t.ử von.g sớm
Một nghiên cứu mới đã cho thấy kích thước vòng eo là chỉ số tốt hơn để đán.h giá sức khỏe cơ bản của phụ nữ trung niên so với chỉ số khối cơ thể (BMI).
BMI không mô tả loại mỡ hoặc vị trí của nó.
Các nhà khoa học đã đề nghị cập nhật các thực hành y khoa sau khi phân tích cho thấy những phụ nữ có chỉ số BMI "khỏe mạnh", nhưng thừa mỡ bụng có nguy cơ t.ử von.g sớm cao hơn.
BMI, được định nghĩa là tổng khối lượng của một người chia cho bình phương chiều cao của họ, giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về sức khỏe cơ bản của bệnh nhân.
Ở Anh, điểm BMI từ 18,5 đến 24,9 được coi là khỏe mạnh, 25 đến 29,9 là thừa cân và 30 tuổ.i trở lên là béo phì.
Tuy nhiên, chỉ số này không tính đến loại hoặc vị trí của mỡ, mà các nhà khoa học ngày càng tin rằng đóng vai trò lớn trong việc quyết định khả năng của một người mắc các bệnh nghiêm trọng như bệnh tim mạch hoặc ung thư.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học Iowa đã kiểm tra dữ liệu từ gần 157.000 phụ nữ sau mãn kinh được theo dõi trong tới 20 năm.
Họ phát hiện ra rằng những người có chỉ số BMI dưới 25 nhưng chu vi vòng eo từ 35 inch (88,9cm) trở lên có nguy cơ t.ử von.g trong thời gian nghiên cứu cao hơn 31% so với phụ nữ có cân nặng bình thường và vòng eo dưới 35 inch.
Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng thừa mỡ nội tạng có liên quan đến kháng insulin, tăng insulin má.u, rối loạn lipid má.u và viêm, là những yếu tố nguy cơ của CVD và một số loại ung thư, bao gồm ung thư vú và ung thư đại tràng.
Giáo sư Wei Bao, đồng tác giả của nghiên cứu mới, cho biết: "Người có cân nặng bình thường dựa trên BMI, cho dù bị béo bụng, thường được coi là bình thường trong thực hành lâm sàng theo hướng dẫn hiện hành.
"Điều này có thể dẫn đến bỏ lỡ mất cơ hội đán.h giá nguy cơ và các chương trình can thiệp trong phân nhóm nguy cơ cao này.
Các nhà nghiên cứu thừa nhận một số hạn chế trong nghiên cứu, bao gồm chỉ xem xét phụ nữ sau mãn kinh lớn tuổ.i và phải dựa vào vòng eo vì không có dữ liệu hình ảnh của mô mỡ.
Tăng nguy cơ chế.t sớm ở phụ nữ có BMI bình thường nhưng thừa mỡ bụng tương đương với mức tăng nguy cơ 30% ở người có BMI từ 30 trở lên và cũng bị béo phì ở vùng bụng, vốn bị coi là nhóm nguy cơ cao nhất.
Nghiên cứu cũng cho thấy hai nguyên nhân chính gây t.ử von.g ở những người có BMI bình thường nhưng kích cỡ vòng eo lớn là bệnh tim mạch và ung thư liên quan đến béo phì.
BS. Katarina Kos, một chuyên gia về bệnh tiểu đường và béo phì tại Đại học Exeter, cho biết: "Các tác giả có một thông điệp quan trọng, đó là cho mọi người cần giữ lối sống lành mạnh bất kể cấu tạo cơ thể nói chung và, không có gì đáng ngạc nhiên, nhóm phụ nữ gầy với ít mỡ bụng được thấy tích cực hơn".
Bà nói thêm: "Các tác giả giải thích rằng béo bụng trong đó mỡ xấu tự bao bọc quanh các tạng và thâm nhiễm vào các tạng có thể là nguyên nhân tại sao những người tương đối gầy hơn, đặc biệt là những người có mỡ bụng, vẫn có thể tăng nguy cơ t.ử von.g mặc dù có BMI "khỏe mạnh".
Tuần trước, một nghiên cứu trên BMJ đã kêu gọi những người làm chính sách phân loại lại bệnh béo phì như một căn bệnh nhằm xóa bỏ sự kỳ thị rằng đó là "tự gây ra" và khuyến khích những người có vấn đề về cân nặng tìm kiếm sự giúp đỡ.
Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Journal of the American Medical Association.
Cẩm Tú
Theo Telegraph/Dân trí
Nghiên cứu cho thấy: Tình bạn độc hại, hôn nhân thất bại có thể khiến chị em bị loãng xương Nghiên cứu mới cho thấy, căng thẳng kéo dài từ các mối quan hệ xã hội có thể gây thiếu hụt mật độ xương - nghiêm trọng nhất ở vùng cổ, hông và lưng dưới. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Arizona cho hay, sự căng thẳng gây ra biến đổi hormone, có thể dẫn tới mất mật độ xương - khiến...