Sửa lỗi sai trong sách: Nếu cần, nên biên soạn lại để đảm bảo tính thống nhất

Nhưng theo nghiên cứu nội dung tài liệu chỉnh sửa SGK Tiếng Việt 1, bộ Cánh Diều được công bố trên mạng, nhiều chuyên gia, giáo viên cảm thấy chưa thật yên tâm.

Vụ Giáo dục tiểu học, Bộ GD&ĐT cho biết, những chỉnh sửa, bổ sung ngữ liệu trong sách giáo khoa (SGK) Tiếng Việt 1, bộ sách Cánh Diều đã được đưa ra để xin ý kiến giáo viên sử dụng SGK, các nhà khoa học và xã hội trước khi Hội đồng thẩm định cấp Bộ họp.

Đến thời điểm này, nhiều ý kiến vẫn cho rằng, cần sửa sách theo hệ thống bài học, không thể chắp vá, có thể phải biên soạn lại.

Theo Bộ GD&ĐT, Hội đồng thẩm định đã làm việc thẩm định lần cuối sau khi có ý kiến góp ý về dự thảo tài liệu chỉnh sửa, bổ sung những vấn đề cần sửa chữa trong sách Tiếng Việt lớp 1, bộ Cánh Diều. Trước ngày 30-11, NXB có trách nhiệm hoàn thiện và gửi về địa phương để bổ sung miễn phí tài liệu cho học sinh.

Nhưng theo nghiên cứu nội dung tài liệu chỉnh sửa SGK Tiếng Việt 1, bộ Cánh Diều được công bố trên mạng, nhiều chuyên gia, giáo viên cảm thấy chưa thật yên tâm. Một số điều chỉnh vẫn tạo ra các câu khá trúc trắc và khó giải thích cho học sinh. Ví dụ, trang 61, thay “Nó la cà nhá cỏ, nhá dưa, lơ mơ ngủ” bằng “Nó la cà chỗ nọ, chỗ kia, lơ mơ ngủ”… Tức là các từ phổ thông hơn, nhưng ngữ nghĩa lại tối, trong văn cảnh một con thỏ đang là cà rong chơi chỗ nọ chỗ kia, tại sao lại vừa la cà vừa mơ ngủ?

Nhiều ý kiến cho rằng, những nội dung chỉnh sửa trong sách Tiếng Việt, bộ Cánh Diều phải kỹ lưỡng, đảm bảo tính hệ thống, không thể chắp vá. (Ảnh: NXB ĐH Sư Phạm TP HCM)

Tương tự, bài số 25, trang 49, SGK Tiếng Việt 1, tập 1. Bài tập đọc như sau: “Nhà sẻ có sẻ bé. Sẻ ca “ri…ri…”. Phía xa là nhà quạ. Quạ la “quà…quà…”. Sẻ bé sợ quá. Sẻ bố dỗ: Sẻ ca ri ri. Quạ la quà quà. Bé sợ gì!”. Thế nhưng trong tài liệu chỉnh sửa NXB chỉ sửa từ “quà…quà” thành “quạ…quạ”. Trong khi đó, cả bài đọc này được nhận rất nhiều ý kiến rằng khó hiểu, trúc trắc, rất khó giải thích cho trẻ lớp 1.

GS Nguyễn Lân Dũng nhận định, không chỉ SGK Tiếng Việt lớp 1 tập 1 của bộ sách Cánh Diều mà cả tập 2 của sách này cũng có nhiều “sạn”. PGS Nguyễn Hữu Đạt, Viện trưởng Viện Ngôn ngữ và văn hóa phương Đông- nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Việt ngữ học trường ĐH KHXH&NV (ĐHQG Hà Nội) lại cho rằng: Những sai sót trong sách không thể coi là “sạn” mà là những lỗi sai cơ bản cả về phương pháp biên soạn, ngữ liệu, tri thức về ngôn ngữ học, về mục đích dạy tiếng Việt, ngữ liệu của các bài đọc cũng ngô nghê, phương pháp học âm vần gán ghép các từ ngữ rất tùy tiện… Vì thế, muốn dùng SGK Tiếng Việt 1, bộ Cánh Diều thì phải biên soạn lại chứ không thể sửa chữa theo kiểu chắp vá.

TS Lê Thống Nhất tại Diễn đàn Giáo dục Vietnam Educamp 2020 vừa diễn ra tại Hà Nội đưa ra câu hỏi: Vì sao 20 năm qua quanh đi quẩn lại vẫn là những người cũ viết SGK? Cả sách cũ, cả sách mới, chủ biên, người viết đều là những cái tên vô cùng quen thuộc, trong khi đó, học sinh ngày nay với cách nói năng, tư duy khác với học sinh thế hệ trước của mình… nên nếu không có những thay đổi thì khó bắt kịp với thời đại. Nhưng để chọn những khối kiến thức thay đổi, ngữ liệu hợp thời đại, lại cần những người chuyên nghiệp.

TS Giáp Văn Dương, Chủ tịch Hội đồng giáo dục Time School nêu quan điểm: Những ngữ liệu, nội dung, hình ảnh minh họa… thiếu nhất quán, tự phát và bị giới hạn bởi trải nghiệm tuổi thơ và giáo dục của chính các tác giả. Đó là lý do vì sao trong sách hay có nhiều từ địa phương, xa lạ và ít sử dụng với trẻ em hiện giờ.

Bởi thế, đã rất nhiều lần, câu hỏi về thực nghiệm sách trước khi giảng dạy chính thức, và lấy ý kiến dư luận về sách trước khi phát hành đã được đặt ra. GS Trần Xuân Nhĩ – nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT nêu quan điểm: Lẽ ra sách Tiếng Việt 1, bộ Cánh Diều phải được đưa lên mạng ngay từ đầu để xin ý kiến của giáo viên, phụ huynh, dư luận, như thế, những sai sót có khi đã được khắc phục.

Với bộ sách mới, các khâu thẩm định, thực nghiệm…đều có vẻ như vội vàng. Trong khi việc triển khai chương trình GDPT mới, biên soạn SGK mới là một quá trình, đã có thời gian để nghiên cứu, chuẩn bị. Và nếu khâu rà soát, thẩm định kỹ hơn thì học sinh, giáo viên sẽ không rơi vào tình trạng vừa học, vừa chờ tài liệu chỉnh sửa.

Cô giáo N.T.V, giáo viên tiểu học tại quận Tây Hồ cho biết: “Thay ngữ liệu, chọn từ phổ thông là cần thiết, nhưng có những bài không thể thay một, hai từ là đã hoàn toàn dễ giải thích nghĩa cho các con. Vì thế, tôi hi vọng nhóm tác giả kỹ lưỡng với những nội dung chỉnh sửa, bài nào cần thay thế hoàn toàn thì phải thay thế hoàn toàn, bằng những đoạn, từ, câu dễ đọc, dễ hiểu hơn”.