Sự tự ti vì vóc dáng không phải bởi lời giễu cợt bên ngoài, mà đến từ chính bố mẹ

Cười cợt vóc dáng có thể làm tăng nguy cơ ăn quá nhiều và trầm cảm của trẻ em.

Cân nặng, có lẽ là mối quan tâm lớn nhất của đa số phái nữ.

Mặc dù nhiều người cho rằng lo lắng về vóc dáng là điều không cần thiết, chúng ta nên tự hào về bản thân. Nhưng thực tế, chẳng mấy ai làm được điều này.

Trong thời đại ngày nay, sở hữu vóc dáng nhỏ nhắn, eo thon, chân dài có lẽ trở thành tiêu chuẩn cho cái đẹp của nữ giới. Vậy thì những cô gái có thân tình “to lớn” hơn thì sao? Có người cảm thấy bình thường, có người buồn bã tự ti, thậm chí là làm những chuyện dại dột hơn.

Bạn nghĩ rằng nguyên nhân của tư tưởng tiêu cực này là đến từ thế giới bên ngoài. Nhưng không, chúng ta phải suy nghĩ sâu xa hơn. Đôi khi, đó chính là bố mẹ của chúng ta.

1. Những đánh giá thời thơ ấu hình thành nên nhận thức về cơ thể

Bình thường, rất khó để chỉ ra chính xác lý do tại sao chúng ta hài lòng hoặc bất mãn với cơ thể. Tuy nhiên, nếu nhớ lại thời thơ ấu, chúng ta sẽ nghĩ về những lời nhận xét vô tình của người khác. Nhiều lời nhận xét chất chồng gây ra ảnh hưởng vô cùng lớn.

Nhà văn Glennon Doyle vẫn còn nhớ vẻ đẹp của cô thuở nhỏ khi nhận được lời khen ngợi từ người lớn xung quanh: “Tôi có thể nhìn thấy sự yêu thích từ vẻ mặt của họ. Vì vậy, tôi biết ngoại hình của mình là sự may mắn và tài sản trân quý”.

Nhưng khi lớn lên, mọi người nghĩ rằng cô không còn đẹp như xưa, thế là sự yêu thích này đã biến mất. Cô cảm thấy thế giới dường như đã xa lánh mình.

Cho dù đó là lời khen ngợi hay chỉ trích, sự chú ý đến kích thước cơ thể khiến mọi người cảm thấy lo lắng.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng thái độ của người thân đối với trọng lượng cơ thể và lời xúc phạm cân nặng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe tinh thần và rối loạn ăn uống với hậu quả khôn lường. Ngoài ra, việc đánh giá trẻ em thừa cân có thể ảnh hưởng đến lòng tự trọng trong nhận thức về hình ảnh cơ thể của chúng.

2. Sự xấu hổ về cơ thể hình thành từ việc dạy dỗ, không phải bẩm sinh

Tiêu chuẩn vóc dáng lý tưởng có thể khác nhau rất nhiều tùy thuộc vào thời gian và văn hóa.

Nếu bạn nhìn vào bức tranh của Peter Paul Rubens, hoặc bức tượng có từ khoảng thời gian giữa 21.000 và 20.000 năm TCN gọi là Venus of Willendorf, bạn có thể thấy người bấy giờ yêu thích phụ nữ có vóc dáng đầy đặn.

Nhưng ngày nay, mặc dù tư tưởng “my body, my choice” đang dần phủ sóng toàn cầu, nhưng “thon thả là hình mẫu lý tưởng” vẫn chiếm ưu thế trong các trang mạng xã hội, truyền hình, phim ảnh và quảng cáo.

Nhận thức về cơ thể hình thành từ rất sớm, phản ánh nhận thức của trẻ em về thế giới xung quanh. Các nhà nghiên cứu yêu cầu nhóm trẻ em từ 3 đến 5 tuổi chấm điểm cho các nhân vật. Kết quả rất khác nhau. Ý kiến của chúng đối với những người có vóc dáng khác nhau thường bị ảnh hưởng bởi nguyên nhân bên ngoài. Ví dụ, thái độ của mẹ đối với kích thước cơ thể có tác động lớn trong lối suy nghĩ của con nhỏ. Từ đó có thể thấy nhận thức được dạy dỗ mà thành, không phải bẩm sinh.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng: “Môi trường rất quan trọng để hình thành thái độ cân nặng tiêu cực và tích cực”.

“Chúng tôi phát hiện các em chấm điểm cao cho vóc dáng gầy hơn, trong khi cơ thể đầy đặn hơn được đánh giá thấp hơn”, Siam McKellen, giảng viên tâm lý học về vóc dáng cho biết.

3. Nguy hiểm tiềm tàng trong trò đùa về vóc dáng

Trong một nghiên cứu về “tác động của lời chế giễu về vóc dáng và rối loạn ăn uống” cho thấy, 23% người cho biết họ bị trường hợp này và 12% người bị cha mẹ phỉ báng vì cân nặng quá mức.

Cười cợt vóc dáng có thể làm tăng nguy cơ ăn quá nhiều và trầm cảm của trẻ em.

Rachel Rogers, nhà tâm lý học tại Đại học Northeastern, cho biết: “Ngay cả khi cha mẹ không trực tiếp chỉ ra vấn đề ngoại hình của con cái họ, họ vẫn sẽ hành động theo cách gợi ý cho con cái của họ”.

Tất nhiên, cha mẹ không phải là nguồn gốc duy nhất của nhận thức về sự kỳ thị vóc dáng. Khi trẻ lớn lên, bạn bè cùng trang lứa và phương tiện truyền thông gây ra ảnh hưởng nặng nề hơn.

Ngay cả đồ chơi như búp bê cũng là một trong những nguyên nhân. Một nghiên cứu trên các bé gái từ 5 đến 9 tuổi cho thấy khi chúng chơi với búp bê gầy, nhận thức về tiêu chuẩn vóc dáng cũng được hình thành.

4. Các cô gái bị tác động mạnh mẽ hơn?

“Trên thực tế, ai cũng sẽ không hài lòng với cơ thể của mình. Bất kể vóc dáng ra sao, quan trọng nhất là suy nghĩ và cảm xúc bên trong của bạn”.

Rachel Rogers phát hiện: “Các bé gái bị tác động nhiều và mạnh mẽ hơn về nhận thức cơ thể so với bé trai. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là các bé trai thoát khỏi những ảnh hưởng tiêu cực này”.

Một lý do khác có thể là cách con trẻ được giáo dục vị trí trong xã hội từ nhỏ. Rogers nói các bé gái thường được dạy rằng giá trị trong xã hội của chúng nằm ở sức hấp dẫn.

Điều quan trọng là cách người lớn nói về cơ thể của trẻ em. “Chúng tôi khuyến khích cha mẹ hoặc giáo viên không đánh giá cơ thể của con cái, ngay cả những đánh giá tích cực”, Siam McKellen nói.

Thay vào đó, cha mẹ nên tập trung vào những gì trẻ thích làm và quan tâm, chú ý nhiều hơn đến tính cách của chúng, cũng như các kỹ năng và tài năng đặc biệt, thay vì về ngoại hình. Điều này giúp trẻ nhận thức được giá trị bản thân không liên quan đến ngoại hình.

5. Sức mạnh to lớn đến từ gia đình

Chuyên gia khuyên phụ huynh nên tránh nói về cân nặng hoặc liên tục thể hiện với con rằng nên ăn thực phẩm lành mạnh hơn.

“Chúng ta càng tập trung vào cân nặng thì tự nhiên nó trở thành một vấn đề. Từ đó khiến trẻ em có những suy nghĩ tiêu cực, có lỗi, lo sợ đối với vóc dáng của mình”.

Cha mẹ có thể nói rằng tập thể dục rất có lợi đối với sức khỏe, thay vì chỉ xem nó như một cách để giảm cân. Thưởng thức món ăn là chìa khóa để duy trì thái độ lành mạnh đối với trọng lượng cơ thể. Xem các chương trình nấu ăn truyền tải thông điện “ăn sạch uống khỏe” cũng có thể khéo léo khuyến khích trẻ em ăn uống lành mạnh hơn.

Một nghiên cứu cho thấy mối quan hệ tốt giữa người mẹ và trẻ vị thành niên có thể làm giảm tác động đến nhận thức tiêu cực về cơ thể khi chúng sử dụng mạng xã hội. Hạn chế thời gian của trẻ dùng mạng xã hội có thể làm giảm sự so sánh ngoại hình và cải thiện sức khỏe tinh thần.

Khi phải khen ngợi vẻ ngoài của con, chúng ta có thể nghĩ về những ưu điểm khác của chúng. Thay vì nói giảm nói tránh: “Mẹ rất thích váy của con”, chúng ta chỉ đơn giản mỉm cười và nói rằng con rất đáng yêu và tốt tính, sự hiện diện của con là hạnh phúc của gia đình.