Sự hợp tác quân sự giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine ‘gây hoang mang’ cho Nga

Sự hợp tác quân sự giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine đang khiến Nga không khỏi lo lắng khi Ankara, đồng thời là một đối tác kinh tế quan trọng của Moskva, vừa cung cấp vũ khí cho Kiev vừa muốn đóng vai trò trung gian hòa giải xung đột.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (trái và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Anadolu (AA)

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov mới đây cho biết trong một cuộc phỏng vấn với báo Thổ Nhĩ Kỳ Hurriyet rằng sự hợp tác quân sự-kỹ thuật của Thổ Nhĩ Kỳ với Ukraine, trái ngược với tuyên bố của Ankara về việc nước này sẵn sàng làm trung gian trong cuộc xung đột Nga – Ukraine, đang gây ra sự hiểu lầm với Moskva.

Ông Lavrov lưu ý rằng lực lượng vũ trang Ukraine đang sử dụng vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ chống lại Nga, dù thừa nhận rằng Moskva đánh giá cao những nỗ lực của Ankara nhằm giải quyết cuộc xung đột ở Ukraine, đồng thời nói thêm rằng Nga vẫn cởi mở với một giải pháp chính trị, mặc dù hiện tại phía Ukraine không có xu hướng đàm phán.

Kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine tháng 2/2022, Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm cách duy trì thế cân bằng giữa hai bên. Một mặt, Ankara ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine và cung cấp nhiều loại vũ khí như thiết bị bay không người lái Bayraktar TB2, súng máy hạng nặng, tên lửa dẫn đường laser, hệ thống tác chiến điện tử và xe bọc thép. Mặt khác, Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường hợp tác năng lượng với Nga và phản đối các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào Moskva.

Theo số liệu từ Hội đồng xuất khẩu Thổ Nhĩ Kỳ, ngành công nghiệp quốc phòng và hàng không nước này đạt kỷ lục xuất khẩu 5,5 tỷ USD trong năm 2023, tăng 27,1% so với năm trước. Trong đó, 5,3% được xuất sang Ukraine, tương đương với tỷ lệ xuất khẩu sang Azerbaijan (5,1%) và Ba Lan (4,9%).

Nghị sĩ Krşad Zorlu thuộc Đảng IYI Ankara giải thích rằng Thổ Nhĩ Kỳ có mối quan hệ hợp tác toàn diện về quốc phòng với Ukraine. Ông cho biết một số nguyên liệu đầu vào cho ngành công nghiệp quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ được cung cấp từ Ukraine, nên việc duy trì mối quan hệ này là điều dễ hiểu.

Đánh giá về vấn đề trên, chuyên gia Denis Denisov từ Đại học Tài chính Nga nhận định, nếu Ankara thực sự muốn làm trung gian hòa giải, ít nhất họ nên ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine.

Tuy nhiên, ông Denisov cũng lưu ý rằng những phát biểu của Ngoại trưởng Lavrov không đồng nghĩa với việc quan hệ Nga – Thổ Nhĩ Kỳ xấu đi, vì Ankara vẫn là đối tác kinh tế quan trọng của Moskva.

Theo Nikolay Silaev, nhà nghiên cứu hàng đầu tại Đại học Quốc gia Quan hệ Quốc tế Moskva – MGIMO, triển vọng về bất kỳ nỗ lực hòa giải nào, kể cả từ Thổ Nhĩ Kỳ, vẫn còn rất mong manh. Ông cho rằng phương Tây không thể đóng vai trò trung gian vì họ là một bên trong cuộc xung đột. “Quy mô của cuộc đối đầu đã leo thang đến mức không còn những người hòa giải công bằng nữa”, ông Silaev nói.

Gần đây nhất, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin bên lề hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Kazan. Tại đây, ông Erdogan bày tỏ mong muốn sớm khởi động các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine. Tuy nhiên, Kiev vẫn từ chối đàm phán trực tiếp với Moscow, trong khi các nhà quan sát quân sự cho biết Nga đã tăng cường đáng kể các cuộc tấn công ở Ukraine kể từ tháng 9 năm nay.