Stress, căng thẳng có thể làm tụt huyết áp, nhồi máu não…

Cuộc sống hối hả, với bao thứ bộn bề, lo toan, công việc căng thẳng… khiến người ta dễ rơi vào tình trạng stress.

Khi bị stress, huyết áp tụt, máu lên não thiếu dễ dẫn tới tình trạng tổn thương tại não tạm thời hay vĩnh viễn.

Ca can thiệp bệnh nhân đột quỵ tại Bệnh viện E – Ảnh: BVCC

30% tỉ lệ nhồi máu não do huyết áp thấp

Bệnh nhân nữ 28 tuổi cho biết liên tục cả tháng nay hết chồng lại đến con ốm khiến chị luôn cảm thấy mệt mỏi, ăn không ngon, ngủ không yên. Đã thế hôm chủ nhật, chị lại phải đi gần 300km về quê để giải quyết công việc gấp. Mệt mỏi, lo nghĩ khiến huyết áp chị tụt thấp.

Tưởng chỉ cần nghỉ ngơi, uống cốc trà đường nóng sẽ lại sức, không ngờ chị ngất đi mà không biết. Khi tỉnh dậy, thấy mình trong bệnh viện chị mới biết mình bị tổn thương não tạm thời do stress gây tụt huyết áp.

Các chuyên gia cho biết huyết áp thấp do stress, môi trường ô nhiễm, lạm dụng hóa chất đã được đưa vào danh sách các bệnh thời đại và trở thành mối đe dọa không trừ một ai.

Theo các số liệu thống kê, trước đây, huyết áp thấp thường chỉ tập trung nhiều ở phụ nữ với tỉ lệ mắc cao gấp khoảng 30 lần nam giới.

Nhưng gần đây, có đến 5-7% người trưởng thành bị huyết áp thấp và đang gia tăng cả ở người trẻ.

Bệnh thường gặp ở phụ nữ, phổ biến ở lứa tuổi dậy thì, sau khi sinh con và thời kỳ mãn kinh. Đặc biệt những phụ nữ làm việc quá sức, stress, mất ngủ, cơ thể thiếu chất do giảm cân hoặc ăn uống kém, không đầy đủ dẫn tới thiếu hụt.

Tụt huyết áp do stress không chỉ gây đau đầu, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, giấc ngủ, rối loạn chức năng tình dục, gây choáng váng, tạo ra cảm xúc lo âu, buồn rầu, căng thẳng, dễ bị kích thích, giật mình, bị trầm cảm… mà còn có thể gây tai biến mạch máu não.

GS.TS Lê Ngọc Thành – hiệu trưởng Trường đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, nguyên giám đốc Bệnh viện E – cho biết huyết áp trung bình là 120/80 mmHg, thì người bị huyết áp thấp có số huyết áp tối đa thấp hơn 100mmHg.

Phổ biến là thấp hơn 90/60mmHg. Theo tính toán, nếu chỉ số huyết áp trên thấp nhưng còn trên 80 mmHg thì tuần hoàn não vẫn bình thường nhờ mạch não giãn ra để thích nghi.

Do đó, người bệnh lúc đầu thấy hoa mắt chóng mặt, nhưng sau khi nghỉ ngơi 15-20 phút thì thấy dễ chịu hơn dù huyết áp vẫn không

Nếu chỉ số huyết áp trên thấp hơn nữa dưới 70 mmHg thì gây thiếu máu não rõ ở cả người bình thường. Bệnh nhân bị xơ cứng hay xơ mỡ động mạch thì khả năng thích nghi này giảm nhiều và có thể gây ra tổn thương tại não tạm thời hay vĩnh viễn.

Thực tế, cũng có tới 30% tỉ lệ nhồi máu não do huyết áp thấp. Đặc biệt, huyết áp thấp tồi tệ nhất có thể dẫn đến sốc, tình trạng nguy kịch đến tính mạng khi mà huyết áp thấp duy trì lâu, làm cho các cơ quan thận, gan, tim, phổi bị suy nhanh chóng.

Bí quyết phòng tránh

Theo GS Lê Ngọc Thành, muốn đừng để tụt huyết áp, trước hết cần phòng tránh stress bằng cách xây dựng cho mình lối sống vui vẻ, thoải mái, lao động và nghỉ ngơi hợp lý; tránh áp lực quá nặng về tâm lý, công việc, nhất là phải biết “quẳng gánh lo đi và vui sống”…

Ngoài ra, cần phải thực hiện chế độ ăn và sinh hoạt hợp lý như: dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi và áp dụng chế độ ăn uống điều độ, đặc biệt không nên bỏ bữa, vì nhịn đói sẽ nhanh chóng bị hạ đường huyết.

Ăn đủ dinh dưỡng và mặn hơn người thường (10-15g muối/ngày); thể dục thể thao đều đặn với các hình thức nhẹ nhàng như đi bộ, chơi cầu lông, yoga…

Một số biện pháp thay đổi lối sống ngăn huyết áp thấp:

- Ngủ đủ giấc: 7-8 tiếng/ngày.

- Thức dậy đúng cách: Khi thức dậy, người bệnh cần nằm thêm một lúc, vận động các khớp xương chân tay, sau đó ngồi dậy từ từ, ngồi một lúc rồi mới ra khỏi giường. Khi đứng dậy nên vịn vào ghế một lúc rồi mới di chuyển.

- Tăng cường tập luyện thể dục: Các môn thể dục rất có lợi cho người bị huyết áp thấp như đi bộ, bơi, các trò chơi thể thao. Tuy nhiên bệnh nhân không nên chọn các môn thể thao vận động quá mạnh.

- Duy trì chế độ ăn hợp lý 3-4 bữa/ngày (ăn giảm khối lượng, tức chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày).

- Không được dùng chế độ ăn kiêng để giảm cân nhanh. Một số đồ uống có tác dụng làm tăng huyết áp như cà phê, nước chè đặc, rau cần tây, nước nho.

Với phụ nữ, đa số huyết áp thấp là do tình trạng thiếu máu, chị em có thể tăng cường thức ăn chứa nhiều sắt như: thịt nạc, gan động vật, mộc nhĩ, nấm hương khô, cần tây, rau đay, rau dền, quả lựu, táo.

Tránh stress, cân bằng về tâm lý. Với một số người bị huyết áp thấp vô căn có thể tập dưỡng sinh, yoga đúng cách rất có lợi cho sức khỏe và hệ tuần hoàn.

Quản lý tốt những bệnh mạn tính mà mình đã mắc phải như: đái tháo đường, suy gan, viêm phế quản mạn tính… Những người trên 40 tuổi nên khám sức khỏe định kỳ 2 lần trong năm để điều chỉnh những rối loạn trong cơ thể có thể dẫn đến huyết áp thấp bất ngờ.