Sợi vi nhựa ảnh hưởng đến sự thay đổi hô hấp, sinh sản ở cá

Những con cá medaka của Nhật Bản được sử dụng trong một nghiên cứu mới cho thấy sợi vi nhựa đang có xu hướng gây tổn thương tế bào nghiêm trọng và có thể thay đổi nội tiết tố của chúng.

Để tiến hành nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã đặt 27 cặp cá medaka khỏe mạnh của Nhật Bản vào bể nước có hàm lượng sợi vi nhựa lơ lửng cao. Họ đã theo dõi trọng lượng cá, sản xuất trứng, ăn và tiêu hóa. Bao nhiêu chất xơ đi vào, bao nhiêu được bài tiết ra khỏi hàng tuần. Sau 21 ngày, họ kiểm tra các mô của cá để xem những thay đổi. Nước bể được thay đổi hàng tuần và được lưu trữ để phân tích hóa học, để xác định thuốc nhuộm hoặc chất phụ gia nào đã được giải phóng.

Các nhà khoa học đã xác định phơi nhiễm mãn tính với sợi vi nhựa có thể gây phình động mạch, xói mòn các lớp bề mặt và thiệt hại nghiêm trọng khác đối với mang cá và làm tăng sản xuất trứng ở cá cái. Đây là một dấu hiệu cho thấy hóa chất trong sợi vi nhựa có thể đóng vai trò là chất gây rối loạn nội tiết.

Các sợi nhỏ được làm từ polyester, polypropylen và các loại nhựa khác, được loại bỏ hoặc rửa sạch trong các loại vải tổng hợp được sử dụng sản xuất quần áo và các sản phẩm tiêu dùng và công nghiệp khác sau khi đổ ra, chúng xâm nhập vào nước thải và tích tụ ở các đại dương, sông hồ trên toàn thế giới, chiếm hơn 90% ô nhiễm vi mô ở một số khu vực.

“Các nghiên cứu trong quá khứ đã chỉ ra rằng nhiều loài cá ăn một lượng lớn sợi vi nhựa mỗi ngày nhưng có cơ chế bảo vệ trong ruột dường như ngăn ngừa thiệt hại. Nhưng khi bạn mở rộng nghiên cứu của mình xuống các cấp độ mô và tế bào như chúng tôi đã làm, những thay đổi có hại được quan sát thấy”, David E. Hinton, giáo sư Chất lượng Môi trường của Đại học Duke nói.

“Ngoài các sợi vi nhựa mà cá ăn, hàng trăm hoặc hàng ngàn sợi vi nhựa cũng đi qua mang của chúng mỗi ngày và chúng tôi thấy rằng đây là nơi xảy ra nhiều thiệt hại”, Melissa Chernick, một nhà nghiên cứu khác trong phòng thí nghiệm của Hinton tại trường Nicholas của Duke chia sẻ.

Cá tiếp xúc với lượng vi chất cao trong nước trong 21 ngày biểu hiện chứng phình động mạch, màng hợp nhất và tăng sản xuất chất nhầy trong mang cũng như những thay đổi đáng kể đối với các tế bào biểu mô lót mang và các tác động khác.

“Có những thay đổi nghiêm trọng, và rất nhiều trong số đó, mỗi thay đổi có thể ảnh hưởng đến hô hấp. Nếu bạn là một con cá trong tự nhiên bị tổn thương mang và bạn đang ở trong môi trường thiếu oxy hoặc bị săn mồi, bạn sẽ gặp rắc rối. Điều tương tự cũng xảy ra nếu bạn cạnh tranh với những con cá khác để kiếm thức ăn. Chỉ cần có những thiệt hại này sẽ khiến bạn kém cạnh tranh hơn”, Chernick nói.

Mặc dù ruột dường như được bảo vệ khỏi thiệt hại tương tự, nhưng nghiên cứu mới phát hiện ra rằng khi các sợi vi nhựa có trong ruột, chúng có thể giải phóng các lớp phủ hóa học được đưa vào máu của cá.

Các nhà nghiên cứu vẫn đang làm việc để xác định các hóa chất này và xác định tác động của chúng, nhưng một hiệu ứng đáng lo ngại đã được quan sát thấy. Cá cái tiếp xúc với sợi có chứa polypropylen tạo ra nhiều trứng hơn theo thời gian. Điều này cho thấy rằng các hóa chất có thể bị rò rỉ từ các vi chất đang hoạt động như chất gây rối loạn nội tiết.

Trên toàn thế giới, gần 6 triệu tấn sợi tổng hợp như polyester hoặc polypropylen đã được sản xuất vào năm 2016. Những hàng dệt này làm bong các sợi nhỏ trong quá trình giặt hoặc sử dụng thường xuyên. Một bộ quần áo duy nhất có thể thải ra gần 2.000 sợi siêu nhỏ mỗi lần giặt.

Chernick lưu ý điều này vì các nhà máy xử lý nước thải không được trang bị để loại bỏ các sợi, chúng thoát ra vùng nước bề mặt hạ lưu và tích tụ trong môi trường. Chúng cũng có thể xâm nhập vào môi trường thông qua việc xả nước thải, nước mưa hoặc lắng đọng trong khí quyển.

“Ngay cả khi chúng được thả xuống đại dương, chúng có thể di chuyển xuống đó. Vì vậy, vi nhựa ảnh hưởng đến cả sinh vật nước ngọt và sinh vật biển”, Hinton nhấn mạnh.

Trang Phạm

Theo dantri.com.vn/Phys