Số ca sốt xuất huyết toàn cầu sắp phá kỷ lục vì nhiệt độ tăng cao
Hãng tin AP dẫn lời chuyên gia dự báo số ca sốt xuất huyết toàn cầu năm nay sắp phá kỷ lục năm 2019.
Sốt xuất huyết đang lan rộng khắp Tây bán cầu với số ca mắc nhiều chưa từng thấy trong hơn 40 năm qua. Giới chuyên gia cảnh báo nhiệt độ tăng cao cùng đô thị hóa nhanh chóng đang đẩy nhanh tốc độ lây nhiễm.
Năm nay châu Mỹ và Caribbean ghi nhận đến 4 triệu ca, vượt kỷ lục trước đó vào năm 2019. Đã có 4.000 ca tử vong trong bối cảnh hệ thống y tế của các nước tại khu vực này đông nghẹt người. Peru phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp.
Cố vấn Tổ chức Y tế thế giới (WHO) văn phòng châu Mỹ Thais dos Santos cho biết: “Năm nay là năm chúng tôi chứng kiến tình trạng bệnh sốt xuất huyết nghiêm trọng nhất lịch sử. Bệnh truyền qua vật trung gian đặc biệt là muỗi, cung cấp thông tin quan trọng về những gì biến đổi khí hậu đang gây ra”.
Điều kiện vệ sinh kém cùng hệ thống y tế hoạt động thiếu hiệu quả góp phần làm tăng số ca mắc, tuy nhiên giới chuyên gia nhận định chính hạn hán và lũ lụt liên quan đến biến đổi khí hậu khiến vi rút lây lan rộng hơn. Nước đọng với mưa lớn thu hút muỗi.
Video đang HOT
Theo người đứng đầu Trung tâm Kiểm soát – Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) văn phòng Puerto Rico Gabriela Paz-Bailey, nhiệt độ tăng cao mở rộng môi trường sống của muỗi và giúp vi rút trong muỗi phát triển nhanh hơn, dẫn đến tải lượng vi rút lẫn khả năng lây truyền đều tăng.
Nhà khoa học WHO Jeremy Farrar bày tỏ lo ngại: “Các ca mắc này là dấu hiệu của một số xu hướng lớn ở quy mô toàn cầu. Biến đổi khí hậu dường như rất khó giải quyết, quá nhiều quốc gia đang trong quá trình đô thị hóa. Tôi nhận thấy bệnh sốt xuất cùng vài bệnh khác ngày càng trở nên thường xuyên và khó đối phó hơn”.
Bà Santos cũng chú ý đến vài điểm khác biệt với mọi năm: nhiệt độ kỷ lục, một số mùa kéo dài, sốt xuất huyết lây lan xa hơn về phía bắc cùng phía nam. Ví dụ năm nay bang California (Mỹ) chỉ có 2 ca sốt xuất huyết, còn bang Florida ghi nhận đến 138 ca.
Cơ quan khí hậu châu Âu (Copernicus) xác định 2023 là năm nóng thứ 2 được ghi nhận. Mùa hè ở Bắc bán cầu nóng nhất từ trước đến nay với tháng 8 ấm hơn mức trung bình thời tiền công nghiệp khoảng 1,5 độ C.
Ở quy mô toàn cầu, tính đến tháng 11 đã có hơn 4,5 triệu ca mắc, hơn 4.000 ca tử vong tại 80 quốc gia. Ông Farrar dự báo kỷ lục 5,2 triệu ca mắc năm 2019 sắp bị phá.
Nhiều quốc gia như Bangladesh ghi nhận số ca sốt xuất huyết cao bất thường, nước này đã báo cáo hơn 313.700 ca mắc và hơn 1.600 ca tử vong. Muỗi mang mầm bệnh cũng xuất hiện ở 22 nước châu Âu. Tháng 8 vừa qua, nước Chad (Trung Phi) báo cáo đợt bùng phát sốt xuất huyết đầu tiên.
Theo WHO, sốt xuất huyết ảnh hưởng đến 129 quốc gia và khoảng một nửa dân số thế giới có nguy cơ mắc bệnh. Vi rút gây bệnh khiến người nhiễm đau đầu, sốt, nôn mửa, phát ban, trường hợp nặng có thể bị chảy máu dẫn đến tử vong.
Vào tháng 1 năm nay, WHO đã cảnh báo về nguy cơ sốt xuất huyết bùng lên thành đại dịch và trở thành bệnh do muỗi lây lan nhanh nhất thế giới. Dù đã có vắc xin cùng giống muỗi mang vi khuẩn wolbachia hạn chế khả năng sinh sản nhưng đến nay giới chuyên gia chưa tìm ra phương pháp điều trị bệnh cụ thể.
Sốt xuất huyết có nguy cơ bùng phát toàn cầu vì khí hậu ấm lên
Các quan chức y tế trên toàn thế giới đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về khả năng bệnh sốt xuất huyết có thể gây ra mối đe dọa lớn trong thập kỷ tới.
Muỗi Aedes aegypti. Ảnh: Getty Images
Sốt xuất huyết là bệnh lây truyền do muỗi Aedes aegypti gây ra ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, nơi khí hậu thường không có mùa lạnh rõ rệt để côn trùng ngủ đông. Phát triển từ khi nhiễm virus sốt xuất huyết, bệnh có thể dẫn đến sốt cao, nhức đầu, nôn mửa và xuất huyết dưới da.
Với tên gọi khác là "sốt gãy xương", sốt xuất huyết sẽ gây đau nhức xương khớp và co thắt cơ. Phụ nữ mang thai và những người từng mắc sốt xuất huyết trước đây đặc biệt dễ bị tổn thương bởi căn bệnh này.
Dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cho thấy khoảng 5% số người mắc sẽ phát bệnh sốt xuất huyết thể nặng, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chỉ số máu và dẫn đến xuất huyết ồ ạt. Và khoảng 1% bệnh nhân có thể phát bệnh cực nặng với nguy cơ tử vong cao. Căn bệnh này đặc biệt phổ biến ở châu Á và châu Mỹ Latinh, nơi xảy ra khoảng 20.000 ca tử vong mỗi năm.
Khi giới chức y tế các nước bắt đầu dự đoán về số ca nhiễm sốt xuất huyết cao kỷ lục vào cuối năm nay, nhà khoa học trưởng tại Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo rằng căn bệnh này sẽ bắt đầu lan sang các khu vực phi nhiệt đới khác trên thế giới, bao gồm châu Âu, Bắc Mỹ và các khu vực phía Nam châu Phi. WHO giải thích điều này là do tác động ngày càng gia tăng của hiện tượng nóng lên toàn cầu do biến đổi khí hậu gây ra. Khi môi trường sống truyền thống tiếp tục nóng lên, muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết sẽ bị đẩy tới những khu vực mới mà trước đây chúng chưa từng sinh sống.
Nhà khoa học trưởng của WHO Jeremy Farrar cho biết: "Chúng ta cần thảo luận chủ động hơn nhiều về bệnh sốt xuất huyết. Chúng ta cần thực sự chuẩn bị cho các quốc gia về cách họ sẽ đối phó với áp lực sẽ xảy ra trong tương lai ở rất nhiều thành phố lớn".
Dịch sốt xuất huyết thường bùng phát ở các nước Nam Á vào mùa gió mùa từ tháng 6 đến tháng 9 hằng năm - thời điểm mà muỗi Aedes aegypti phát triển mạnh.
Kể từ năm 2000, tỷ lệ sốt xuất huyết trên toàn cầu đã tăng khoảng 8 lần, do biến đổi khí hậu toàn cầu gia tăng và hậu quả là nhiệt độ tăng đột biến. Năm ngoái, có khoảng 4,2 triệu ca mắc. Và dự kiến năm 2023 sẽ chứng kiến con số cao kỷ lục.
Bệnh sốt xuất huyết có thể được phòng ngừa bằng vaccine Qdenga của công ty dược phẩm Takeda. Loại vaccine này hiện chỉ được WHO khuyến nghị cho trẻ em từ 6-16 tuổi ở những vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này.
Bangladesh là một trong những quốc gia đang đối mặt với đợt bùng phát dịch sốt xuất huyết nghiêm trọng nhất từ trước đến nay. Dữ liệu chính thức cho thấy, trong hơn 10 tháng đầu năm nay, nước này ghi nhận gần 292.000 ca mắc bệnh sốt xuất huyết và gần 1.500 ca tử vong. Số ca không qua khỏi từ đầu năm đến nay cao gấp 5 lần so với năm 2022 (281 ca) và là mức cao nhất kể từ khi các dữ liệu bắt đầu được thu thập năm 2000.
Số ca mắc cúm và COVID-19 gia tăng tại Mỹ Mỹ ghi nhận số ca mắc cúm và COVID-19 đang gia tăng trên toàn quốc, đặc biệt số ca mắc bệnh đường hô hấp tăng mạnh ở trẻ nhỏ. Nhân viên y tế chuyển bệnh nhân COVID-19 vào bệnh viện tại Coral Gables, Mỹ. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN Theo số liệu vừa công bố của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch...