Sinh viên lười đọc sách: E-book nở rộ, sao chép tràn lan
Để khuyến khích sinh viên đọc sách, giảng viên cần nghiêm khắc trong lúc hướng dẫn, đặc biệt trong những bài tiểu luận, đề tài nghiên cứu khoa học.
“Có lẽ sinh viên (SV) bây giờ lười đi thư viện hơn ngày xưa. Ngày đó, chúng tôi đi rất xa, lặn lội đến thư viện rồi tự tìm tòi, dịch thuật. Thế nhưng, giờ các em không còn tinh thần đó nữa” – TS Nguyễn Ngọc Thơ, Trưởng Phòng Quản lý Khoa học – Dự án ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG TP HCM, trầm tư.
Nhiều giảng viên cho rằng trong thời đại E-book (sách điện tử), SV trích dẫn, sao chép dễ dàng, nhanh chóng hơn nhiều.
Hai mặt của sách điện tử
Đi đôi với việc phát triển thư viện trực tuyến, các chuyên gia cho rằng việc tiếp cận thông tin phong phú, dễ dàng trên mạng cũng mang đến 2 mặt: Sẽ rất quý giá nếu SV biết cách khai thác, tham khảo nhưng trở nên vô nghĩa nếu SV lười biếng sao chép nguyên vẹn.
Các giảng viên cho biết nhiều SV đăng ký thư viện trực tuyến chỉ để tìm kiếm, sao chép luận văn, tiểu luận của các anh chị khóa trước.
Sinh viên tại thư viện ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG TP HCM.
Theo ThS Đặng Hoàng An, giảng viên ĐH Sư phạm TP HCM, sự phát triển của công nghệ thông tin và số hóa của một số thư viện hiện nay đã tạo ra cuộc cách mạng giúp SV tiếp cận nguồn tài liệu học tập dễ dàng hơn. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy không ít SV làm bài tiểu luận hay luận văn sử dụng tài liệu trên mạng quá nhiều.
“Tài liệu trên mạng quá phong phú, đa dạng, chỉ cần vài giây tìm kiếm sẽ cho ra những nội dung cần tìm. Tài liệu mạng có những thông tin nguồn trích dẫn không rõ ràng, không chính thống.
Khi tìm được tài liệu cần sử dụng, có nhiều bạn cứ vô tư sao chép kiến thức mà không biết cách chọn lọc, “chế biến” làm cho bài làm thiếu chất lượng” – ThS An nói.
Video đang HOT
GS.TS Bùi Khánh Thế, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo ĐH Ngoại ngữ – Tin học TP HCM, cho rằng SV hiện nay có nhiều công cụ để tiếp cận thông tin, trong đó kênh lớn nhất là mạng internet nên các em ít quan tâm sách in. Việc có nhiều kênh thông tin vừa là ưu thế vừa là khó khăn cho các em.
“Tôi cho rằng một trong những nguyên nhân khiến SV lười đọc sách in và siêng sao chép trên mạng ngoài sự phát triển của internet còn có sự truyền đạt, hướng dẫn của giảng viên hoặc SV không có thời giờ do bận học các môn khác, đi làm thêm…” – ông Thế nhận định.
GS.TS Bùi Khánh Thế nhấn mạnh điều quan trọng nhất giúp SV tìm đến thư viện nhiều hơn là nhà trường, thầy cô phải giúp các em tìm được hứng thú trong việc đọc sách, hiểu rằng đọc sách là quá trình lâu dài chứ không phải một học phần hay vài năm ngồi trên giảng đường.
Nghiêm khắc hơn với việc sao chép online
Theo TS Nguyễn Ngọc Thơ, để khuyến khích SV đọc sách, giảng viên cần nghiêm khắc trong lúc hướng dẫn, đặc biệt trong những bài tiểu luận, đề tài nghiên cứu khoa học. Cách duy nhất là giảng viên phải có chế tài. Thầy cô đặt ra yêu cầu cụ thể cho SV, ra đề tài gợi mở, nhận file bên cạnh giấy để dễ dàng kiểm tra, tránh việc sao chép.
Giáo viên phải nghiêm khắc hơn nhằm rèn luyện cho các em nền nếp, thói quen tiếp cận với những thông tin chính thống. Ngoài ra, các thư viện phải không ngừng cải thiện về sách vở, không gian, cơ sở thiết bị để thu hút SV.
TS Trần Hoàng Nga, giảng viên Khoa Luật Thương mại, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin – Thư viện ĐH Luật TP HCM, cho rằng để tăng lượng SV đến thư viện đọc sách, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên và thư viện. Giảng viên cần khuyến khích các em thực hành kỹ năng tìm kiếm, chọn lọc và xử lý thông tin.
Cụ thể, giảng viên nên hướng dẫn SV đến thư viện để tự học, như là nội dung đó sẽ nằm ở tài liệu nào, trang nào là uy tín. Cần khuyến khích SV thực hành việc tự tìm kiếm thông tin trên mạng và biết cách chọn lọc thông tin cũng như lựa chọn nguồn thông tin chính thống để sử dụng.
“Khi sử dụng tài liệu trên mạng, cần ghi rõ trích nguồn từđâu để rèn luyện tính trung thực. Giảng viên cần nghiêm khắc hơn với việc SV lấy tài liệu từ mạng để cho vào bài của mình. ĐH Luật TP HCM sẽ thành lập tổ chuyên môn thực hiện quy chế chống đạo văn nhằm thẩm định bài của SV có lấy tư liệu hay photocopy từ một nguồn tài liệu khác” – TS Nga cho biết.
Theo Lê Thoa – Như Huỳnh/Người Lao Động
Sinh viên lười đọc sách
Hiện các trường ĐH đều áp dụng học chế tín chỉ, yêu cầu sinh viên phải dành thời gian nhất định tự nghiên cứu. Tuy nhiên, số sinh viên tìm đọc tài liệu trong thư viện rất ít ỏi.
Một vòng qua các trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TP HCM, ĐH Nông Lâm TP HCM, Thư viện Trung tâm ĐHQG TP HCM..., chúng tôi nhận thấy dù các thư viện hiện nay rất khang trang, kho sách phong phú, không gian yên tĩnh... nhưng lượng sinh viên (SV) mượn đọc sách tại chỗ rất thưa thớt.
Đa số họ mải mê ngồi máy tính hoặc dùng máy tính thư viện để truy cập Internet. Nhiều SV còn lợi dụng không gian mát mẻ để chơi game, xem phim, ăn uống, thậm chí nằm ngủ trên bàn thư viện!
Đọc sách kiểu "ăn xổi ở thì"
Ngô Thị Yến, SV ĐH Khoa học Tự nhiên, cho biết cô rất ít khi lên thư viện trường vì "việc tìm kiếm tài liệu qua mạng và nhà sách dễ dàng, thoải mái hơn; mặt khác, thông tin, kiến thức đã có đầy đủ trong giáo trình và tài liệu thầy cô cung cấp...".
Một SV khác ở ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn cho hay chỉ lên thư viện mượn sách trước mỗi kỳ thi để làm tài liệu tham khảo đối với các môn ra đề mở.
Theo bà Nguyễn Thị Thúy, nhân viên thư viện ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, đây cũng là thực trạng của SV học tín chỉ. "Ngoài những SV vào thư viện với thái độ học tập nghiêm túc, không ít em đọc sách theo kiểu "ăn xổi ở thì". Do đề mở, nhiều em buổi chiều thi, sáng mới ồ ạt kéo nhau vào thư viện để mượn sách làm tài liệu chép, sau đó thì lặn mất tăm!".
Thạc sĩ Đỗ Thị Lợi, Phó giám đốc Thư viện ĐH Nông Lâm TP HCM, nêu thực trạng: "Hiện nay, SV đến thư viện không chỉ để đọc sách. Do giảng đường không có WiFi, thư viện lại mát mẻ, có mạng Internet chạy tốt lại miễn phí nên thu hút nhiều SV đến giải trí, họp nhóm, lướt web...".
Nhiều quản lý thư viện tiết lộ họ phải rất khéo léo để giải quyết những vấn đề liên quan đến việc ăn mặc, tụ tập tranh luận, lớn tiếng, tình tứ của SV trong thư viện.
Thư viện Khoa học Tổng hợp TP HCM vắng bóng sinh viên. Ảnh: Người Lao Động.
Lượt đọc, mượn sách giảm mạnh
Theo TS Hoàng Thị Thục, Giám đốc Thư viện ĐHQG TP HCM, số lượt mượn, trả sách in tại thư viện từ năm 2013 đến 2015 giảm mạnh, từ hơn 400.000 lượt xuống còn 300.000 lượt. Kéo theo đó, số lượng tài liệu cho mượn về nhà trong năm cũng giảm gần 50%, từ năm 2012 là gần 500.000, đến năm 2015 chỉ còn khoảng 250.000 lượt.
Ngược lại, số lượt truy cập tải bài toàn văn các cơ sở dữ liệu (sách, tạp chí điện tử) tăng lên đáng kể trong giai đoạn 2009-2015. Cụ thể, năm 2009, số lượt tải tài liệu trực tuyến về là hơn 100.000 thì đến năm 2014, lượt này tăng gần gấp đôi, lên đến hơn 185.000. Đến năm 2015, con số này tăng gấp 4 lần với 420.000 lượt tải.
Cũng theo xu thế chuyển đổi Internet, tại ĐH Khoa học Tự nhiên, số người mới đăng ký sử dụng tài liệu Internet năm học 2011-2012 chỉ là 120, đến năm học 2012-2013 tăng 79 người, đa số là giảng viên.
Đến năm 2013-2014, trường mở rộng cho phép SV đăng ký sử dụng tài liệu trực tuyến nên con số này tăng hơn 2.000 người, năm học 2014-2015 tăng tiếp hơn 2.300 người. Đến nay, đã có hơn 5.000 người đăng ký sử dụng dữ liệu trực tuyến tại thư viện.
Ngược lại, số lượng người đến thư viện đọc sách mỗi ngày tại 2 cơ sở của trường lại sụt giảm trong thời gian qua. Những năm trước, mỗi ngày có khoảng 600 lượt người đến thư viện trường. Hiện nay, con số này giảm 20%.
Bà Nguyễn Thị Thúy cũng cho biết số lượt người mượn sách in ở thư viện ngày càng sụt giảm. Con số này ở năm học 2012-2013 là gần 120.000 lượt, đến năm 2013-2014 còn 97.000 lượt, năm 2014 -2015 giảm còn 83.000 lượt.
Thạc sĩ Đặng Hoàng An, giảng viên ĐH Sư phạm TP HCM, cho biết ông đang thực hiện đề tài nghiên cứu cấp cơ sở "Thói quen sử dụng thông tin trong thư viện của SV ĐH Sư phạm TP HCM".
Qua đó, thạc sĩ An được SV chia sẻ các nguyên nhân khiến họ lười lên thư viện là: Tốn nhiều thời gian nhưng đôi khi không tìm được tài liệu ưng ý, thủ tục rườm rà, trong khi tìm tài liệu qua mạng nhanh chóng, đỡ mất thời gian và khi cần thì tham khảo cũng nhanh...
Về lý do văn hóa đọc sách và thói quen sử dụng sách in trong thư viện hiện nay bị mai một nhiều, theo nhiều SV, là tài liệu nghèo nàn, cơ sở vật chất xuống cấp, chất lượng phục vụ không tốt, nhu cầu sử dụng của người đọc thay đổi...
Lối học - đọc thực dụng
GS.TS Bùi Khánh Thế, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo ĐH Ngoại ngữ - Tin học TP HCM, cho biết: "Trong quá trình giảng dạy môn Đông phương học tại ĐH Ngoại ngữ - Tin học TP HCM, tôi tập hợp các nghiên cứu về nguồn gốc Đông phương do các giáo sư hàng đầu Việt Nam nghiên cứu, in ra thành tập phát cho mỗi SV. Tuy nhiên, dường như các em không đọc nên ít SV có câu trả lời khi được hỏi đến.
Trong quá trình giảng dạy, câu hỏi của tôi về việc các em kỳ vọng về điều gì qua môn học cũng hiếm khi nhận được câu trả lời. Đa số SV quan tâm đến phương thức thi là đề đóng hay mở, kết quả ra sao, chứ không muốn tìm tòi thêm dù phương hướng đào tạo của trường là khoa học ứng dụng...".
Theo Lê Thoa - Như Huỳnh/Người Lao Động
Mê uống bia, chăm "còm phây", lười đọc sách Năm 2015, doanh thu ngành văn hóa phẩm của nước ta đạt 2.000 tỉ đồng, tổng lượng bia các loại được tiêu thụ ước tính đạt hơn 3 tỉ lít, tương đương 66.000 tỉ đồng, trung bình mỗi người Việt bỏ ra 2,5 giờ/một ngày để lướt facebook. Tỉ lệ tiêu thụ bia và dùng facebook được dự đoán sẽ tiếp tục tăng,...