Sinh viên chọn nghề xong vẫn băn khoăn
75,6% sinh viên “không thoả mãn với nghề nghiệp đã chọn” là kết quả cuộc khảo sát của Trung tâm Hỗ trợ và Tư vấn tâm lý trường ĐHKHXH&NV, ĐHQG Hà Nội là điểm rất đáng lưu ý với những thí sinh đang lựa chọn ngành nghề trước thời hạn kết thúc nhận hồ sơ dự thi ĐH ngày 22-4 sắp tới.
Nhiều sinh viên băn khoăn giữa mục đích kiếm việc với theo đuổi say mê
“Mù” thông tin về công việc tương lai
“Có không ít thí sinh tìm đến tổ tư vấn tuyển sinh của chúng em để hỏi về cách lựa chọn ngành nghề. Có những bạn cho biết, lần đăng ký dự thi này vẫn phải nộp tới 5-6 hồ sơ để tính đến hạn chót mới quyết định chọn thi vào trường nào” – Trần Tình, thành viên tổ tư vấn tuyển sinh, trường ĐH KHXH&NV, ĐHQG Hà Nội phản ánh thực tế từ đợt tư vấn gần đây nhất cho học sinh THPT của Hà Nội.
Mặc dù luôn có phương án đề phòng và lựa chọn với ít nhất 2 bộ hồ sơ nhưng với những sinh viên đã chính thức đỗ vào trường mình đăng ký thì kết quả thu được không thực sự như mong muốn. Theo kết quả khảo sát mới đây của Trung tâm Hỗ trợ và Tư vấn tâm lý, với đối tượng là sinh viên năm thứ nhất tại một số trường đại học thì có đến 65,4% sinh viên được hỏi chưa hiểu hết về mục đích, ý nghĩa của ngành học mình lựa chọn. Đáng quan tâm là hơn một nửa số sinh viên này hoàn toàn “mù” thông tin về công việc tương lai sau khi tốt nghiệp ngành mình đang học.
Video đang HOT
Không những thế, phần lớn sinh viên được hỏi đều đưa ra một thực tế đáng cảnh báo vào học rồi mới biết mình không hợp. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới con số báo động về mức độ thoả mãn với nghề đã chọn, khi có đến 75,6% sinh viên cho biết họ ít thoả mãn với sự lựa chọn của mình. Thậm chí có tới 32,4% sinh viên muốn được thi lại vào năm sau… Những số liệu mà Trung tâm Hỗ trợ và Tư vấn tâm lý ĐH ĐHKHXH&NV đưa ra rất đáng để hơn 1 triệu thí sinh đang chuẩn bị bước vào kỳ thi đại học sắp tới tìm hiểu kỹ hơn ngành nghề mình sẽ đăng ký dự thi.
Ít lo tìm hiểu ngành nghề
Một thực tế mà chuyên gia tư hướng nghiệp TS. Phạm Mạnh Hà, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ và Tư vấn tâm lý nêu ra là khá nhiều học sinh đến năm lớp 12 cũng chưa tìm hiểu và quyết định lĩnh vực nghề nghiệp nào mà mình sẽ theo đuổi. Những học sinh này khá thụ động và chỉ biết lao vào ôn luyện với mục đích vượt qua các kỳ thi chứ không tập trung tìm hiểu những ngành nghề nào phù hợp với mình.
Chính sự hời hợt, sơ sài theo kiểu “nước đến chân mới nhảy” của thí sinh khiến cho các em sớm rơi vào tình trạng luẩn quẩn giữa việc tiếp tục học hay tìm kiếm cơ hội khác hợp với nguyện vọng của mình hơn khi bắt buộc phải học tập trong môi trường đào tạo nghề không đúng theo mong muốn bản thân. Theo TS. Phạm Mạnh Hà, điều này dẫn tới rất nhiều hệ quả. “Chọn sai nghề dẫn tới bản thân không phát huy được hết năng lực, tố chất của mình trong công việc, giảm năng suất và hiệu quả lao động. Từ đó sẽ gây tâm lý chán nản, thất vọng, thiếu tự tin và mất đi động lực để làm việc. Muốn bắt đầu đào tạo lại nghề khác thì cá nhân ấy cũng phải chịu tốn kém thời gian, chi phí” – TS. Phạm Mạnh Hà nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, một trong những vấn đề thí sinh cần tìm lời giải nhất đối với các chuyên gia tư vấn là liệu những ngành nghề phù hợp với sở thích, khả năng cá nhân có đồng nghĩa với việc kiếm được việc làm đảm bảo thu nhập sau này. Trần Tình, thành viên tổ tư vấn hướng nghiệp cho biết đây chính là điều khiến nhiều bạn băn khoăn nhất và nhiều bạn thay vì chọn ngành mình yêu thích đã quyết định chọn theo tiêu chí hàng đầu là có dễ xin việc làm hay không, có thu nhập cao hay không…
Lời khuyên đưa ra với thí sinh, theo TS. Phạm Mạnh Hà, để lựa chọn một lĩnh vực nghề nghiệp, các bạn cần cẩn trọng tìm hiểu xem bản thân thực sự thích thú với loại công việc nào; năng lực sức khỏe, thể chất của mình ra sao… sau đó mới đi tìm kiếm loại công việc đáp ứng được nhiều nhất những mong muốn và khả năng của mình, rồi tìm và lựa chọn một cơ sở đào tạo có đào tạo lĩnh vực nghề nghiệp mà mình muốn. Với thực tế tiếp xúc và tuyển dụng thường xuyên với đối tượng sinh viên mới ra trường, TS. Nguyễn Ngọc Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phát triển cho biết, kết quả phỏng vấn tuyển dụng cho thấy phần lớn sinh viên quá 4, 5 năm học tập vẫn không có định hướng nghề nghiệp. Điều này đồng nghĩa với việc sinh viên thiếu sự say mê, tâm huyết với ngành nghề đào tạo. “Các nhà tuyển dụng thường rất dễ để nhận ra những ai thực sự có định hướng, ý thức tốt, hiểu biết với nghề nghiệp của mình. Những sinh viên như vậy chắc chắn sẽ được các nhà tuyển dụng ưu tiên tuyển chọn ngay” – TS. Nguyễn Ngọc Anh nhấn mạnh.
Theo ANTD
Trị “bệnh” hàn lâm trong môi trường đại học
Với tâm lý sính bằng cấp, người học cũng như người dạy hiện nay vẫn đang quá chú trọng đến kiến thức hàn lâm thay vì ứng dụng. Trong khi đó, mục tiêu của giáo dục đại học là đến năm 2020 ít nhất 70% sinh viên được đào tạo theo định hướng thực hành.
Chi phí cao là cản trở với chương trình đào tạo nghề nghiệp - ứng dụng so với chương trình truyền thống
Doanh nghiệp chê đào tạo
"Nhiều sinh viên tốt nghiệp nộp hồ sơ tuyển dụng ở chỗ chúng tôi với bảng điểm đẹp nhưng điều này không nói lên nhiều về người mà chúng tôi muốn tuyển"- TS. Nguyễn Ngọc Anh, Trung tâm nghiên cứu chính sách và phát triển chia sẻ. "Chúng tôi từng gặp phải những sinh viên tốt nghiệp ĐH Ngoại ngữ nhưng dịch không được, giao tiếp với khách hàng người nước ngoài cũng rất khó khăn. Sinh viên hiện nay lướt web rất nhanh nhưng trình bày văn bản chuẩn trên Word, Excel không làm được. Các kỹ năng làm việc theo nhóm, quản lý thời gian, giao tiếp với khách hàng, với lãnh đạo, báo cáo... của sinh viên đều có vấn đề"- ông Nguyễn Ngọc Anh cho biết thêm.
Cử nhân kinh tế, cử nhân Toán cũng bị vị TS này "chê" khi đưa ra những bài kiểm tra về toán thống kê hay phân tích số liệu. "Chỉ có một số sinh viên đáp ứng tốt yêu cầu công việc. Đây là những bạn xác định rõ công việc thực sự là gì nên có sự chuẩn bị phù hợp. Còn lại nhiều bạn đến phỏng vấn nhưng không biết nhà tuyển dụng cần vị trí gì, công việc như thế nào. Với việc thiếu định hướng như vậy thì đào tạo đang dẫn tới sự lãng phí lớn". "Sinh viên ra trường không kiếm được việc làm tốt, lương thấp vì trình độ không đáp ứng thực tế. Nhiều em thay đổi tới 6 công việc trong vòng 2 năm, vậy là bao nhiêu kiến thức đào tạo chính ở trường sẽ rơi rụng hết" - TS. Nguyễn Ngọc Anh khẳng định.
Nhà trường "bất đồng" với nhà tuyển dụng
Trước yêu cầu đáp ứng nhu cầu xã hội đối với đào tạo ĐH, nhiều trường đang bắt tay triển khai chương trình đào tạo nghề nghiệp-ứng dụng thay vì nghiên cứu hàn lâm. Tuy nhiên, rất nhiều cản trở đặt ra khiến chương trình này không phát triển mạnh như mong muốn Theo như TS. Phạm Thị Ly, ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh, một trong những lý do đó là: "Tâm lý trọng bằng cấp trong xã hội. Thói quen quan tâm đến bảng điểm hơn là tay nghề và khả năng thực sự của sinh viên ra trường của các nhà tuyển dụng đang ảnh hưởng lớn đến chương trình đào tạo nghề nghiệp-ứng dụng. Nếu theo chương trình này, sinh viên khó có được một bảng điểm đẹp bởi yêu cầu cao với dự án thực hành, bài tập nhóm được đán.h giá bằng nhiều nguồn, nhấn mạnh đến kỹ năng thực hành...".
Đồng quan điểm, ông Trần Viết Khanh, Phó Giám đốc ĐH Thái Nguyên cho biết, sinh viên tham gia chương trình nghề nghiệp-ứng dụng được nhấn mạnh đến khả năng thực hành, bài tập nhóm, còn các sinh viên tham gia chương trình truyền thống chủ yếu học lý thuyết, đán.h giá qua thi cử nên điểm số sẽ cao hơn hẳn. Cùng với đó GS.TS Phạm Quang Trung, Phó Hiệu trưởng ĐH Kinh tế Quốc dân cho rằng, học phí những chương trình truyền thống thấp hơn nhiều lần so với học phí của chương trình đào tạo nghề nghiệp-ứng dụng, khiến cho sự lựa chọn của người học với chương trình này không cao.
Sản phẩm đầu ra kém nhạy bén, sáng tạo
Chương trình đào tạo nghề nghiệp-ứng dụng được đán.h giá vượt trội về kiến thức thực tế, thực tập và ứng dụng, kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, tư duy độc lập sáng tạo, nhạy bén và biết nắm cơ hội ngoài kiến thức chuyên môn như các chương trình truyền thống. Sinh viên chương trình này cũng được đán.h giá là tích cực, năng động và tự tin hơn. Sau khi tốt nghiệp, khả năng có việc làm của sinh viên cũng cao hơn... Tuy nhiên, bài toán khó giải cản trở sự phát triển của chương trình này, theo GS.TS Phạm Quang Trung là phương thức đào tạo khác xa với cách truyền thống đào tạo của đa số các trường. Thực hiện thành công chương trình này đòi hỏi sự mạo hiểm và tiên phong, chấp nhận thách thức và trách nhiệm để đổi mới. Trong khi đó, TS. Phạm Thị Ly lại chỉ rõ tầm nhìn và chiến lược phát triển của các trường ĐH chưa rõ ràng. "Hiện có 8 trường ĐH thực hiện chương trình này nhưng có tới 6/8 trường coi họ là trường định hướng nghiên cứu. Như vậy, nhà trường sẽ ưu tiên hướng nghiên cứu hàn lâm và sẽ là rào cản khi phát triển theo hướng thực hành nghề nghiệp vì đây là 2 định hướng hoàn toàn khác nhau" - TS. Phạm Thị Ly phân tích.
Theo bà Nguyễn Thị Lê Hương, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD-ĐT thì phát triển chương trình một cách hiệu quả và nhân rộng các trường cần rất nhiều thay đổi cả về chính sách, cả về nền nếp... Trước nhiều khó khăn, đặc biệt là về tài chính, học phí thì vấn đề đầu tư cùng nhà nước, đặc biệt vai trò của doanh nghiệp thị trường lao động cần rõ hơn và phải cùng tham gia, mới có thể chuyển đổi được trước yêu cầu của Chính phủ đạt 70-80% sinh viên theo học các chương trình nghề nghiệp-ứng dụng đến năm 2020.
Theo ANTD
Tốt nghiệp loại giỏi vẫn chật vật tìm việc Sinh viên tốt nghiệp với tấm bằng khá/giỏi hiện không hiếm. Theo lý thuyết, đối tượng này sẽ dễ dàng tìm cho mình một công việc thích hợp. Song thực tế, chính kỹ năng "ngoài tấm bằng ĐH" đã khiến cho nhiều tân cử nhân tốt nghiệp loại giỏi khi ra trường vẫn thất nghiệp. Bởi, tiêu chí của nhà tuyển dụng nhiều...