Shevchenko và tâm thế cửa dưới của Ukraine

Trước khi bước vào Euro 2020, Ukraine được đánh giá có nguy cơ bị loại sớm. Vì thế, người ta hiểu tại sao Shevchenko lại mỉm cười khi đội bóng của ông đã lách qua khe cửa hẹp.

Cặp đấu ở vòng 1/8 ít được chú ý nhất chính là Thụy Điển – Ukraine. Trong 6 đội bóng đầu bảng, Thụy Điển là đội kém danh tiếng nhất. Không phải do thành tích bởi Thụy Điển cũng nằm trong những đội từng giành được kết quả cao tại World Cup hay Euro. Có lẽ, họ kém nổi tiếng một phần vì tính cách có phần hơi “trầm” của người Bắc Âu.

Trong khi ấy, Ukraine đã trải qua vòng bảng không thực sự tốt. Họ là đội duy nhất bước vào vòng knock-out sau khi thua 2 trận. Dù “đậu vớt”, Ukraine cũng đã có mặt ở đây và có quyền hy vọng tiếp tục làm nên điều bất ngờ bởi để đến được đây, các học trò của Shevchenko đã trải qua hành trình thực sự rất dài, bắt đầu từ thất bại muối mặt ở Euro 2016.

Dấu ấn của Shevchenko

Shevchenko là cái tên rất lớn của bóng đá Ukraine. Những cổ động viên của thế hệ trước không thể nào quên chàng tiền đạo với khuôn mặt điển trai, tốc độ của một chú linh dương và kỹ năng dứt điểm đa dạng.

Sheva, như người Italy vẫn gọi, đã giành Champions League và sau đó là Quả bóng Vàng châu Âu, hoàn tất cú đúp danh hiệu lớn nhất mà một cầu thủ Ukraine có thể sở hữu. Ông lên nắm đội giữa cơn khủng hoảng về niềm tin hậu Euro 2016, khi Ukraine thua cả 3 trận vòng bảng và thậm chí không ghi nổi bàn thắng nào.

“Tôi rất vui khi chứng kiến 11 chú sư tử ở trên sân. Ba năm trước, chúng tôi đến đây để thay đổi mọi thứ một cách triệt để”, Shevchenko nói như vậy vào ngày Ukraine đánh bại Bồ Đào Nha của Cristiano Ronaldo ở vòng loại Euro 2020. Sự thay đổi triệt để đó bắt nguồn từ việc sử dụng cầu thủ. Vị HLV này áp dụng sơ đồ 4-3-3 trong nhiều trận đấu. Nhưng có một điểm khác biệt, đó là các cầu thủ liên tục được xáo trộn để thử nghiệm.

Shevchenko được kỳ vọng giúp Ukraine thay đổi ở vòng loại trực tiếp. Ảnh: Reuters.

Tổng cộng 60 cầu thủ khác nhau được Shevchenko đưa ra sân trong quãng thời gian ông nắm đội, ngoại trừ 2 cái tên luôn là hạt nhân, Ruslan Malinovskyi và Oleksandr Zinchenko. Đó là 2 ngôi sao lớn nhất mà Ukraine đang sở hữu và khá trùng hợp, một người đá ở Atalanta còn người kia chơi cho Man City, 2 đội bóng chơi tấn công quyến rũ nhất của Serie A và Premier League. Tấn công với sự tự tin, đó chính là triết lý mà Shevchenko mang đến cho các học trò.

“Trong 5 năm qua, chúng tôi đã xây dựng phong cách và sơ đồ ổn định. Thật ấn tượng khi chúng tôi được nhìn nhận bằng lối chơi rõ ràng”, Shevchenko không nói quá.

Thực sự, Ukraine đã tạo ra sự thay đổi đáng ngạc nhiên. Từ đội bóng trung bình yếu những năm trước, dưới bàn tay của vị HLV này, họ từng bước leo lên những nấc thang trong bảng xếp hạng. Chiến tích đầu tiên là việc Ukraine đã được thăng lên nhóm A Nations League mùa giải 2018/19.

Sau đó, dù cùng bảng với đương kim vô địch châu Âu Bồ Đào Nha, Ukraine vẫn giành ngôi nhất bảng, không thua trận nào và chỉ để mất 4 điểm sau 8 trận. Trước khi Euro khởi tranh, giới truyền thông Ukraine làm chương trình truyền hình để nói về hành trình của đội tuyển. Nó đã khắc họa rõ nét một Ukraine khác dưới sự dẫn dắt của Shevchenko, luyện tập chăm chỉ và tập trung, thi đấu tự tin và quan trọng nhất, đoàn kết hơn.

Dù vậy, Ukraine lại trải qua một vòng bảng không hề tốt. Theo Artem Yashkin, người từng là đồng đội với chính Shevchenko ở tuyển quốc gia, đội bóng áo vàng đã chơi khá hỗn loạn.

Có nhiều nguyên nhân chỉ ra lý do của sự hỗn loạn ấy. Đầu tiên, trận đấu với Hà Lan cho thấy Ukraine vẫn giữ được phong cách của mình. Thế rồi, sang đến hiệp 2 của trận đấu với Bắc Macedonia, những vấn đề bắt đầu xuất hiện. Dễ dàng nhận thấy Zinchenko và Malinovskyi không thể hiện được hết khả năng.

Nó bắt nguồn từ việc cả hai không thoải mái trong vai trò khác với sở trường. Hậu vệ trái của Man City bị kéo vào đá trung tâm, nhường hành lang biên cho Mykolenko. Trong khi, Malinovskyi phải hao tổn sức lực tham gia vào các pha tranh chấp khiến anh trở nên khá vô hại trong những đường tấn công.

Ngay cả khi đem 2 ngôi sao lớn nhất của mình trám chỗ ở khu trung tuyến để đảm bảo an toàn cho hàng thủ, Ukraine cũng không nhận được kết quả tích cực. Họ phải đối mặt 16 cú sút trúng đích sau 3 trận vòng bảng, nhiều nhất trong 24 đội tham dự Euro.

Shevchenko hiểu điều ấy, nhưng buộc phải làm vậy do sự thiếu hụt về mặt nhân sự ở khu trung tuyến. So với các đội bóng khác vào vòng 1/8, lực lượng của Ukraine rõ ràng yếu nhất. Và vì thế, Shevchenko buộc phải hy sinh sự cơ động của Zinchenko để đưa anh lấp đầy khoảng trống nhưng cũng không đem lại hiệu quả cao.

Chờ đợi diện mạo khác của Ukraine. Ảnh: Reuters.

Thử thách mang tên Thụy Điển

Trên thực tế, Ukraine may mắn khi không bị thủng lưới quá nhiều ở vòng bảng, đến mức Shevchenko buộc phải nói là nếu cứ đá như trận gặp Áo, thì đội bóng của ông chẳng có chút hy vọng gì cho vòng knock-out.

Chỉ đến khi Ukraine chuẩn bị ra sân ở vòng 1/8, vị HLV mới thay đổi lại thái độ của mình. “Đội bóng của tôi có một vòng bảng tốt. Chúng tôi chơi ổn trong trận đấu với Hà Lan cũng như trước Bắc Macedonia. Áo là đối thủ nặng ký và tất nhiên, trong hiệp 1, họ nhỉnh hơn chúng tôi nhưng ở hiệp 2, chúng tôi đã lấy lại thế cân bằng dù không còn đủ sức gỡ hòa.

Áo là đội bóng mạnh với những cầu thủ giàu thể lực và được chuẩn bị tốt về mặt chiến thuật. Rõ ràng, bảng đấu của chúng tôi là khó khăn. Giờ chúng tôi đạt được kết quả mong muốn, và mọi thứ khác đều là phần thưởng đối với chúng tôi”, Shevchenko đã chia sẻ như vậy trước thềm trận đấu kế tiếp.

Đó là những lời động viên của ông dành cho các học trò, bởi phía trước họ bây giờ là một ngọn núi cao mang tên Thụy Điển.

Nằm ở bảng đấu khá “dữ dằn” gồm Tây Ban Nha và Ba Lan, nhưng Thụy Điển vẫn biết cách để đi tiếp với vị trí đầu bảng. Họ thậm chí giành được 7 điểm bằng lối chơi đầy khoa học. HLV Janne Andersson đã xây dựng Thụy Điển trên nền tảng dựa vào điểm mạnh của các cầu thủ. Bên cạnh đó, Emil Forsberg còn đang đạt phong độ cao và chơi thăng hoa ở Euro lần này.

Sự đáng sợ của Thụy Điển ở chỗ họ không cần chủ động cầm bóng hay thực hiện nhiều đường chuyền để áp đảo đối thủ. Ví dụ như ở trận đấu với Tây Ban Nha, La Roja kiểm soát bóng 85% thời gian của trận đấu, nhưng không ghi nổi bàn nào vào lưới của Robin Olsen.

Tổng cộng, trung bình trong cả 3 trận, Thụy Điển chỉ khống chế bóng 30% và tỷ lệ chuyền chính xác dưới 70%. Nhưng họ vẫn xếp đầu bảng đấu khó khăn và nó cho thấy lối chơi của đội bóng này đơn giản và khoa học đến mức tàn nhẫn như thế nào.

Là cựu cầu thủ ở đẳng cấp cao, Shevchenko hiểu rất rõ điều gì đang đợi ông và các học trò ở Glasgow. “Thụy Điển là đội bóng có tổ chức, và tôi tôn trọng họ. Họ có phong cách chơi đặc trưng và luôn tuân thủ nó. Những thứ họ làm cho đến nay là rất tốt, có những cầu thủ tuyệt vời và hầu như không thua trong những pha tranh chấp cá nhân”, Shevchenko nói về đối thủ sắp tới của ông với sự e ngại không che giấu.

Ukaraine thoải mái trước trận vòng 1/8. Ảnh: Reuters.

Không chỉ có thế, Ukraine còn đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân sự. Ruslan Malinovskyi đang phải nén đau để dự giải. Roman Yaremchuk mới chỉ trở lại tập cùng đồng đội. Viktor Tsygankov và Olexandr Zubkov đều gặp vấn đề về bắp chân, và tiền vệ của Ferencváros vẫn đang phải tập riêng để hồi phục trong vài ngày gần đây. Lực lượng của Shevchenko đã yếu còn thiếu và ông sẽ lại phải một lần nữa vận dụng những hiểu biết của mình để có thể vá víu đội hình như đã làm ở vòng đấu bảng.

Để thắng được đối thủ thực sự mạnh như Thụy Điển, Shevchenko biết rõ điều đầu tiên mà ông cần làm là phải củng cố lại hàng phòng ngự. Vai trò của Stepanenko sẽ cần được nâng lên hơn.Trong sơ đồ 4-3-3, anh là người trung chuyển giữa tấn công và phòng ngự với khả năng chuyền bóng ngắn, trung bình rất tốt. Anh cũng biết khi nào cần dồn ép đối thủ, khi nào cần lùi về để lấp những chỗ trống của các hậu vệ.

Nhưng để giành chiến thắng, một mình Stepanenko là chưa đủ. Vấn đề là Shevchenko sẽ phải tìm ra những lỗ hổng trong hàng thủ Thụy Điển, mà điểm yếu được cho là lớn nhất chính là khả năng không chiến khi cả Victor Lindelof và Marcus Danielson đều không thực sự xuất sắc trong chống bóng bổng. Đó không phải là phương án tấn công duy nhất mà Shevchenko nghĩ ra nhưng chắc chắn, nó có thể thực sự hiệu quả nếu họ tận dụng tốt những đường tạt từ 2 cánh.

Thụy Điển đã gián tiếp giúp Ukraine vào vòng tiếp theo nhờ chiến thắng kịch tính 3-2 trước tuyển Ba Lan. Nhưng mọi thứ “ơn nghĩa” bây giờ sẽ được gác lại bởi như thủ môn Georgiy Bushchan nói: “Chúng tôi phải tận dụng cơ hội thứ 2 của mình”. Đó sẽ là trận đối đầu thứ 5 giữa hai đội. Trong 4 lần gặp gỡ trước, kết quả được chia đều cho cả hai với 1 thắng, 2 hòa và 1 thua.

Chắc chắn, người Ukraine sẽ không quên mùa hè 9 năm trước, trong trận đối đầu giữa hai đội ở vòng bảng Euro 2012, Ukraine đã giành chiến thắng với tỷ số 2-1 bằng cú đúp của người đội trưởng mang tên Andriy Shevchenko. Bây giờ, Shevchenko không còn xỏ giày ra sân nữa. Nhưng chắc chắn, ông sẽ tìm mọi cách để giúp các học trò tiếp tục vượt qua đối thủ Bắc Âu.