Sau nhiều năm, tòa án Kenya tuyên bố hợp đồng đường sắt với Trung Quốc là trái phép

Ngày 19/6 vừa qua, Tòa Phúc thẩm Kenya phán quyết rằng hợp đồng đường sắt giữa Kenya và Tập đoàn Cầu đường Trung Quốc (CRBC) là trái phép.

Dự án SGR đã đi vào hoạt động từ năm 2017. Ảnh: AFP

Tòa Phúc thẩm Kenya cho biết Tập đoàn Đường sắt Kenya đã vi phạm luật quốc gia “trong quá trình quản lý Dự án Khổ đường sắt chuẩn (SGR)”.

Khi Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-châu Phi trong tháng 6, ông nhấn mạnh Dự án Khổ đường sắt chuẩn tại Kenya, nằm trong sáng kiến Vành đai, Con đường của Trung Quốc, đã hỗ trợ vận chuyện hàng hóa trong dịch COVID-19.

Chủ tịch Tập Cận Bình còn chúc mừng Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta vì đã đảm bảo vận chuyển hàng hóa từ cảng Mombasa của nước này đến vùng nội địa Đông Phi qua Dự án Khổ đường sắt chuẩn (SGR) vốn đi vào hoạt động từ năm 2017. Chủ tịch Tập Cận Bình nói rằng quyết định của Kenya đã giúp giao thương duy trì trong khu vực mặc dù có hạn chế bởi các biện pháp kiềm chế dịch COVID-19.

Hiệp hội Pháp luật Kenya và nhà hoạt động nhân quyền người Kenya Okiya Omtatah đã đệ đơn kiện từ năm 2014 với mục đích ngăn thi công SGR. Họ cho rằng đường sắt là một dự án công do vậy cần có quá trình cạnh tranh, công bằng và minh bạch.

Tòa án Tối cao Kenya đã hủy vụ việc này với lý do tài liệu của bên nguyên đơn được khai thác trái phép. Những tài liệu này bao gồm hợp đồng và tài liệu đàm phán về dự án mà chính phủ Kenya xếp vào danh sách tối mật. Trước quyết định này, bên nguyên đơn đã kháng cáo.

Đến năm nay, Tòa Phúc thẩm Kenya tuyên bố SGR là bất hợp pháp.

Tập đoàn Đường sắt Kenya và CRBC đã bảo vệ hợp đồng này, cho biết chính phủ Kenya đàm phán thỏa thuận tài chính với Ngân hàng Exim của Trung Quốc về 2 khoản vay, mỗi khoản trị giá 1,6 tỷ USD, để hỗ trợ dự án SGR.

CRBC năm 2014 đã nhận được hợp đồng 3,2 tỷ USD thi công tuyến đường sắt từ cảng Mombasa đến thủ đô Nairobi. Công ty Xây dựng kết nối Trung Quốc – công ty mẹ của CRBC sau đó tham gia vào dự án mở rộng đường ray từ Nairobi tới Naivasha với 1,5 tỷ USD. Cả 2 dự án đều đã hoàn thành và đi vào hoạt động từ 2017.

Năm 2019, SGR thu về 136 triệu USD từ dịch vụ vận chuyển hàng hóa và khách hàng.