Samsung đóng cửa nhà máy cuối cùng tại Trung Quốc, doanh nghiệp địa phương ‘kêu trời, trời không thấu’

Hồi tháng 10 năm nay, Samsung đã đóng cửa nhà máy sản xuất smartphone cuối cùng của mình tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.

Động thái này của ông lớn xứ Hàn đã khiến nhiều doanh nghiệp địa phương phải “khóc ròng” khi tình hình làm ăn của họ đều bị ảnh hưởng nặng nề.

Điển hình như trường hợp của Li Bing – chủ một nhà hàng nhỏ ở thành phố Huệ Châu phía bắc châu thổ Châu Giang của Trung Quốc, chia sẻ rằng “lúc trước nhà hàng của tôi thực khách đến đông lắm, hết nhóm người này đến nhóm người khác lui tới, rất nhộn nhịp. Còn bây giờ, từ ngày Samsung đóng cửa nhà máy, nhìn vô nhà hàng toàn thấy bàn ghế chứ chả thấy khách ở đâu, kể cả nhà hàng tại khu phức hợp Jinxinda, nằm trong thành phố ở tỉnh Quảng Đông cũng chung số phận.”

Nhà hàng của Li Bing đã được hưởng lợi từ hàng nghìn công nhân nhập cư, những người từng sống xung quanh cơ sở 120.000 mét vuông, được xem là huyết mạch của nhiều doanh nghiệp địa phương khác trong gần ba thập kỷ.

“Trước khi nhà máy Samsung chuyển đi, doanh thu 1 tháng của chúng tôi có thể đạt 60.000 nhân dân tệ (khoảng 8.500 USD) hoặc 70.000 nhân dân tệ (khoảng 9.900 USD), nhưng bây giờ chúng tôi chỉ có thể kiếm được vài trăm nhân dân tệ mỗi ngày, chỉ hai hoặc ba bàn một đêm”, cô Li bộc bạch thêm.

Sau khi Samsung chuyển sản xuất sang Việt Nam và Ấn Độ – phần lớn là để đối phó với thương chiến Trung – Mỹ. Những người trong ngành đã cân nhắc lại vị thế thay đổi của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu, trong khi các doanh nghiệp như cô Li phải trả cái giá quá đắt.

Nhiều nhân viên chia sẻ trên các trang mạng xã hội rằng họ bị buộc phải rời đi. Trong khi đó, smartphone và đồng hồ mới nhất được gửi đến họ như một phần của gói bồi thường.

Hiện tại chưa thấy có nhà sản xuất mới nào nhảy vô thế chỗ Samsung. Ít nhất 60% doanh nghiệp gần đó đã đóng cửa. Nhiều doanh nghiệp khác sẽ tiếp bước trong những tuần tới nếu tình hình không thay đổi.

“Samsung là doanh nghiệp sản xuất hàng đầu thế giới. Nhà máy Huệ Châu của họ đã xây dựng toàn bộ hệ sinh thái chuỗi cung ứng ở Quảng Đông và các tỉnh lân cận trong 20 năm qua”, Liu Kaiming, lãnh đạo Viện Quan sát Đương đại, cơ quan giám sát điều kiện làm việc của hàng trăm nhà máy ở Trung Quốc, cho biết.

“Ít nhất 100 nhà máy ở Quảng Đông sẽ đóng cửa. Họ không thể hoạt động nếu không có nhà máy Huệ Châu của Samsung, đừng nói đến những cửa hàng và nhà hàng nhỏ ở khu vực xung quanh”, ông Liu Kaiming nói thêm.

Ít nhất 60% các doanh nghiệp gần nhà máy cũ của Samsung đã đóng cửa

Tác động của việc đóng cửa trải dài đến tận Trường An tại thành phố Đông Quản, cách phía tây Huệ Châu khoảng 100 km, nơi hàng nghìn lao động nhập cư và giám đốc điều hành của một nhà máy từng thuộc Janus Intelligent Group, công ty robot hàng đầu Trung Quốc, bị cắt giảm giờ làm đáng kể.

Một số người được yêu cầu nghỉ phép ba tháng, trong khi một số người được giao một hoặc hai ngày làm việc một tuần với Samsung, khách hàng lớn nhất của công ty kể từ cuối những năm 2000.

Năm ngoái, Janus báo cáo mức giảm 14.25% so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương 2.86 tỷ nhân dân tệ (khoảng 405 triệu USD) lỗ ròng, do thâm hụt rất lớn khi Samsung tạm dừng các đơn đặt hàng từ quý 4/2018.

Vào tháng 9, Janus đã bán phần lớn vốn chủ sở hữu trong nhà máy Đông Quản cho Firstar Panel Technology. Một giám đốc điều hành cấp cao xin giấu tên của Firstar đã xác nhận việc giảm sản lượng nhưng từ chối bình luận về kế hoạch cắt giảm nhân sự. Vào ngày làm việc đầu tiên của tháng 12, nhiều công nhân ngồi đờ đẫn gần nhà máy.

“Chúng tôi mới đi làm được 4 tiếng sáng nay và sau đó được bảo là được nghỉ cả ngày và không cần phải làm việc. Các quản lý cho biết không có đủ nguyên liệu sản xuất”, một nữ công nhân từ tỉnh Tứ Xuyên cho biết.

Kể từ tháng 11, hai phần ba lực lượng lao động của nhà máy hơn 3.000 người này đã được thông báo nghỉ với nhiều lý do. Hầu hết ngày nghỉ xen kẽ những ngày làm việc.

“Chúng tôi cảm thấy nhà máy đang thực hiện chiến lược mà không cần sa thải nhân viên. Họ cho phép các Giám đốc điều hành nghỉ phép ba tháng với mức thu nhập dưới 2.000 nhân dân tệ (tương đương 6,5 triệu đồng). Đồng thời, công nhân cũng được yêu cầu nghỉ một hoặc hai ngày xen kẽ những ngày làm việc để chúng tôi không thể duy trì mức thu nhập bình thường và buộc phải xin nghỉ,” Liu Fang, công nhân đến từ tỉnh Hà Nam đã làm việc trong nhà máy hơn 5 năm chia sẻ.

Theo luật lao động địa phương, người lao động phải làm việc ít nhất 22 ngày mỗi tháng để được hưởng mức lương cơ bản hàng tháng khoảng 1.800 nhân dân tệ (225 USD/ 5.9 triệu đồng).

Vài năm trước, với danh sách đặt hàng đều đặn từ Samsung, nhà máy thuê hơn 10.000 công nhân. Các nhà máy của Janus nằm ở hai bên đường, với trạm xe buýt gần đó thậm chí cũng được đặt theo tên của công ty.

“Vào thời gian cao điểm, nhà máy đã thuê hơn 40 tòa nhà dân cư sáu hoặc bảy tầng gần đó làm ký túc xá cho nhân viên, nhưng giờ nó đã giảm xuống còn khoảng 20″, Liu Fang nói thêm.

Trở lại vấn đề ở Huệ Châu, chính quyền địa phương vẫn chưa xác nhận kế hoạch cho địa điểm giờ bị bỏ hoang này. Người dân địa phương mong muốn sớm có phương án thay thế để việc kinh doanh của họ hồi phục.

Li Hua, chủ một cửa hàng tiện lợi cho biết: “Doanh thu hiện nay của chúng tôi đã giảm ít nhất 80% so với tháng 8/2019 do số lượng lớn công nhân đã rời đi vào thàng 9/2019″. Dĩ nhiên, nhà thuốc, siêu thị, nhà hàng, quán cà phê internet, nhà cho thuê, khách sạn và thậm chí là cửa hàng dành cho người lớn cũng đều bị ảnh hưởng.

Nhà máy Huệ Châu bắt đầu hoạt động vào tháng 8/1992, bốn ngày trước khi Bắc Kinh và Seoul thiết lập quan hệ ngoại giao, khi gã khổng lồ điện tử Hàn Quốc ký hợp đồng liên doanh với chính quyền địa phương.

Một năm sau, công ty với vốn đăng ký 32 triệu USD chính thức được đưa vào sản xuất và từ đó đã sản xuất các thiết bị điện tử tiêu dùng mới nhất và phổ biến nhất, từ thiết bị âm thanh nổi vào những năm 1990, máy nghe nhạc MP3 vào đầu những năm 2000 và điện thoại thông minh kể từ năm 2007.

“Có khoảng 100 tòa nhà dân cư địa phương, sáu đến bảy tầng, khoảng 1.000 mét vuông, hầu hết cho các công nhân của Samsung thuê”, Huang Fumin, giám đốc bán hàng của Công ty Môi giới Bất động sản Ngôi sao Huệ Châu cho biết.

Ngay sau khi nhà máy Samsung đóng cửa, giá ngay lập tức giảm từ 4.8 triệu nhân dân tệ (680.000 USD) trong tháng 8 xuống 3.8 triệu nhân dân tệ (540.000 USD) và vẫn không có nhà đầu tư nào quan tâm đến mức giá này.

Trước đây, các tòa nhà dân cư này có rất nhiều công nhân của Samsung và các nhà máy cung cấp gần đó. Dù muộn thế nào, những người lao động trẻ đến và đi, ăn tối tại nhà hàng và chơi các game trực tuyến trong các quán bar internet. Bây giờ nó trông giống như một thị trấn ma vào ban đêm vì hầu hết ngôi nhà đều trống không.

Vào thời hoàng kim năm 2011, với doanh số smartphone Samsung đứng số 1 thế giới, hai nhà máy của họ ở Huệ Châu và Thiên Tân đã sản xuất và xuất khẩu lần lượt 70.14 triệu và 55.64 triệu chiếc điện thoại di động.

Theo dữ liệu từ hải quan Huệ Châu, vào tháng 10, tháng đầu tiên sau khi nhà máy Samsung đóng cửa vào ngày 3/10, xuất khẩu từ các doanh nghiệp thành phố đã giảm xuống còn 14 tỷ nhân dân tệ (2 tỷ USD), giảm 27% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong năm 2017, cơ sở sản xuất Huệ Châu đã xuất xưởng 62.57 triệu chiếc điện thoại, chiếm 31% tổng sản lượng xuất khẩu của Huệ Châu. Với doanh thu đem về hơn 105.2 tỷ nhân dân tệ, xếp thứ 10 trong danh sách các đơn vị xuất khẩu hàng đầu Trung Quốc.

Năm ngoái, nhà máy Huệ Châu đã tụt xuống vị trí 13 với khối lượng xuất khẩu khoảng 16,29 tỷ USD, theo báo cáo được công bố bởi công ty tư vấn Askci.

Hoạt động kinh doanh của nhà hàng cô Li Bing, cũng như những doanh nghiệp gần nhà máy đang bị đe dọa. Họ phải tìm ra giải pháp hoặc buộc phải đóng cửa.

“Chúng tôi hy vọng chính quyền địa phương có thể liên kết với một nhà máy khoảng 2.000 đến 3.000 công nhân càng sớm càng tốt”, cô Li Bing nói. “Chỉ khi có công nhân, người dân địa phương mới có thể tiếp tục kinh doanh để duy trì kế sinh nhai”.

Một chủ cửa hàng khác gần đó chỉ hy vọng nhà máy thay thế có khoảng 1.000 đến 2.000 nhân công, nói rằng “công việc kinh doanh của tôi đang chết dần và không thể chờ đợi thêm được nữa”.

Theo Thế Giới Di Động