Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 mới: Đang trang 32 lại đến… trang 17
Bộ sách giáo khoa (SGK) lớp 1 theo chương trình Cánh Diều được nhiều tỉnh thành, nhiều trường lựa chọn nhất cho năm học 2020 – 2021.
Thế nhưng, năm học mới vừa diễn ra gần một tháng, đã có nhiều ý kiến phụ huynh phản hồi về việc có cuốn bị in lỗi hết sức cẩu thả, như đán.h đố học sinh.
Muốn đào tạo con người chuẩn thì sách phải chuẩn
Biên soạn, thẩm định sách giáo khoa (SGK) là công việc rất quan trọng, ảnh hưởng tới chất lượng giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ của mỗi quốc gia. Để có một cuốn sách hoàn chỉnh, phải trải qua rất nhiều công đoạn, nhưng đều đòi hỏi sự chỉn chu, tỉ mỉ của từng cá nhân, tổ chức có liên quan.
Tuy nhiên, vừa qua, một số phụ huynh có gửi thư đến tạp chí Đời sống & Pháp luật (ĐS&PL) phản ánh về việc sách Tiếng Việt 1 (tập 1) do nhà xuất bản đại học Sư phạm TP.Hồ Chí Minh phát hành có nhiều lỗi.
Theo đó, chị T.N. (Thủ Đức, TP.Hồ Chí Minh) phản ánh: “Quả thực, lúc đầu cầm cuốn sách, tôi thắc mắc rằng “Tại sao sách tiếng Việt lớp 1 năm nay có vẻ dày hơn năm ngoái?”, không biết có thêm bài học nào mới hay chỉ là thêm hình minh họa cho các con dễ hiểu hơn?”. Tính ra phải tới 173 trang giấy. Nhưng khi mở sách đọc qua một lượt tôi mới ngỡ ngàng. Sách không chỉ in lộn xộn mà còn thiếu những bài cơ bản nhất. Tôi tự hỏi: “Liệu các con sẽ học thế nào đây với cuốn sách này?”.
Cụ thể: Ở bài 16 với nội dung “Gh” trang 32 thì ngay trang kế bên lại là trang 17 với các nội dung kế tiếp được “lặp lại” từ bài 7 (trang 18) tới bài 16 (trang 32) đã có ở phần trước.
Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 mới: Đang trang 32 lại đến… trang 17
Cũng nói về cuốn sách, anh Q.N. (quận 10, TP.HCM) lên tiếng: “Nhìn vào bố cục của sách, các con sẽ bị thiếu những 10 bài học. Chỉ có từ bài 1 – bài 16, sau đó là in nhầm bài cũ và “nhảy cóc” sang bài 26 luôn. Tổng cộng cuốn sách theo như tôi suy luận sẽ có 93 bài học (tính cả bài ôn tập)”.
Thầy giáo Nguyễn Văn Sơn – giáo viên trường tiểu học thị trấn Tằng Loỏng ( Lào Cai) – cho rằng: “Đối với mỗi cuốn SGK là tài liệu trong môi trường học đường, dù để xảy ra lỗi lớn hay nhỏ, đều gây ảnh hưởng đến hiệu quả dạy và học của thầy và trò trong nhà trường. Đặc biệt, phải chú trọng định hướng giáo dục lấy học sinh làm trung tâm, quyền lợi của học sinh phải được đặt lên hàng đầu, không thể vì những sai sót từ phía đơn vị cung cấp sách mà khiến các trò gặp khó khăn trong học tập. Như vậy là xâm phạm đến quyền lợi người học”.
Trao đổi với PV ĐS&PL, GS.TS Phạm Tất Dong – Phó Chủ tịch hội Khuyến học Việt Nam – cho rằng, vấn đề SGK trong thời điểm hiện tại đang khá lộn xộn. “Vừa rồi, Chính phủ có đưa ra hội đồng Quốc gia Giáo dục & Phát triển nhân lực vấn đề SGK, sách tham khảo… Cũng sau sự việc, rất nhiều phụ huynh ý kiến về SGK, thứ nhất là viết không đúng về tâm sinh lý trẻ con. Thứ hai, không thật chính xác về mặt khoa học. Chưa kể, vấn đề in ấn còn có rất nhiều lỗi cơ bản.
Theo tôi, SGK không chuẩn xác cả về nội dung và hình thức sẽ không được phép dùng trong nhà trường. SGK đòi hỏi phải có sự kỳ công, tỉ mỉ, chính xác. Muốn đào tạo một con người chuẩn thì SGK phải chuẩn và không được có sai sót nào cả về nội dung lẫn hình thức”.
Cần nhanh chóng thu hồi
Video đang HOT
Liên quan đến vấn đề trên, TS. Lê Viết Khuyến – nguyên Vụ Phó vụ Giáo dục đại học (bộ GD&ĐT) – nhận định, đối với những cuốn sách in lỗi, nếu lỗi nhẹ cần đính chính, còn lỗi nặng như trong trường hợp này cần sớm được thu hồi, in lại. Trách nhiệm ở đây thuộc về nhà xuất bản, vì thường nhà in phải họ chịu trách nhiệm với nhà xuất bản.
Chia sẻ với PV, GS.TS Nguyễn Minh Thuyết – Tổng Chủ biên chương trình Giáo dục phổ thông kiêm Chủ biên bộ sách Cánh Diều – cho rằng: “Đây là trách nhiệm thuộc về bên phát hành sách, và họ sẽ tự làm việc với phía nhà in. Phụ huynh học sinh mua sách tại đâu thì yêu cầu nơi đó đổi lại sách là cách tốt nhất. Đó là chưa kể đến, nhiều trường hợp có thể là sách giả”.
Theo GS.TS Phạm Tất Dong, SGK lỗi đang là vấn đề nhức nhối: “Những sai sót cơ bản về SGK như sự việc trên thì nhà xuất bản phải chịu hoàn toàn trách nhiệm. Từ in bìa sai, nội dung sai… chưa kể sai về mặt khoa học thì cả hội đồng thẩm định cũng phải chịu trách nhiệm”.
Trong trường hợp này, người tiêu dùng đã phải chịu thiệt thòi không nhỏ khi đã bỏ tiề.n ra mua những cuốn sách lỗi này. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta phải tôn trọng học sinh, không được xem nhẹ. Nếu không tôn trọng các em, thì các em làm sao có thể trở thành người tốt? Từ khâu dạy dỗ, từ lời ăn tiếng nói, từ SGK, từ in ấn, phát hành phải rất chuẩn. Nhiều khi có những sai sót, không chuẩn thể hiện sự cẩu thả, trách nhiệm chưa cao trong vấn đề giáo dục thế hệ trẻ”.
Theo TS. Trần Đình Châu – Phó Trưởng ban chuyên trách ban chỉ đạo Đổi mới chương trình & sách giáo khoa (bộ GD&ĐT), vấn đề in lỗi, sai trong SGK cần phải kịp thời sửa chữa để không ảnh hưởng tới chất lượng học và dạy của học sinh, giáo viên. Đồng thời, qua sự việc cũng có thể thấy khâu kiểm duyệt chưa được chặt chẽ.
Nếu thu hồi thì tổn thất kinh tế rất nặng nề
Năm học 2020 – 2021, nhiều địa phương có tỉ lệ chọn bộ SGK Cánh Diều rất cao, hầu hết là các tỉnh đông dân, đông học sinh và có truyền thống về giáo dục.
Cụ thể, 100% các trường ở tỉnh Long An chọn toàn bộ 9 quyển SGK Cánh Diều. Ở Sơn La, 100% các trường chọn SGK 5 môn: Toán, Đạo đức, Âm nhạc, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm. Ở Phú Thọ, 100% các trường chọn SGK 4 môn: Tiếng Việt, Toán, Tự nhiên xã hội và Giáo dục thể chất. Ở Thái Nguyên, 100% các trường chọn SGK 3 môn: Tiếng Việt, Toán, Tự nhiên xã hội. Ở Nam Định, 100% các ” trường chọn SGK 2 môn: Tiếng Việt, Tự nhiên xã hội.
Con học sách Tiếng Việt lớp 1 'chả sợ gì', nhưng ba má thì 'hết hồn'
"Tôi bất ngờ và giật mình sao hôm nay con ăn nói với mình trống không, kiểu bất cần. "Chả sợ gì" là câu trả lời của con, khi tôi hỏi hôm nay học lớp tiếng Anh có thầy cô nước ngoài con có sợ không?".
Học sinh lớp 1 Trường tiểu học Trần Hưng Đạo, Q.1, TP.HCM trong ngày khai giảng năm học mới - Ảnh: N.HÙNG
Không chỉ chị Nguyễn Anh Thư (phụ huynh ở Q.1, TP.HCM) hoang mang như vậy mà nhiều phụ huynh có con học lớp 1 đều "hết hồn" khi nghe con nói và đọc sách Tiếng Việt lớp 1 của con.
Nói theo... sách giáo khoa!
Chị Thư cho biết một lần trò chuyện với con và xem lại sách giáo khoa môn tiếng Việt, chị mới giật mình: "Hôm đó, tôi hỏi con là ba có đưa con về nhà ông bà nội không, con gọn ghẽ trả lời "chả có".
Tôi hỏi con học từ đó ở đâu, sao trả lời với người lớn cộc lốc như thế. Con cho rằng nói đúng theo trong sách giáo khoa.
Con kể chiều qua cô dạy tập đọc, một đoạn có từ "chả sợ gì", rồi con ghép từ. Tôi mở sách ra xem thì đúng như vậy, sách có nhiều ngữ liệu trong phần tập đọc dùng từ "chả"".
Một trường tiểu học ở trung tâm Q.1 (TP.HCM) chọn bộ sách "Cánh diều" cho học sinh lớp 1. Khi được hỏi về nội dung sách, cô N.H., khối trưởng khối 1, nhận xét: "Trường chọn bộ sách này vì lượng vần, âm trong môn tiếng Việt ít hơn so với các bộ sách khác.
Tuy nhiên, giáo viên chúng tôi như bị "mắc kẹt" bởi sách tiếng Việt có quá nhiều từ miền Bắc. Không riêng gì từ "chả" mà là rất nhiều từ khác.
Tôi lấy ví dụ như câu: "Vỗ bé khó ghê cơ!", người miền Nam sẽ nói: "Vỗ bé rất khó!", hoặc như trang 32 khi học "g", "gh" có từ "ghi", người miền Nam sẽ dùng: "viết", "chép". Hay ở trang 34 có 2 từ: "giá đỗ" và "giò".
Học sinh ở TP.HCM chỉ biết "giá" và "chả lụa". Trong lớp có một em từ Hà Nội chuyển vào, chỉ duy nhất em đó biết "giò" là gì. Chúng tôi phải cùng một lúc dạy và giải thích cho học sinh đồng thời từ miền Nam lẫn miền Bắc. Vì thế, nhìn chung giáo viên các lớp đều gặp khó khăn này".
Cô N.H. nói thêm: "Đó là chưa kể sách đưa chữ in hoa vào quá sớm. Biết rằng học sớm thì tốt thôi nhưng lượng tiếng nhiều, chữ hoa chữ thường các em không phân biệt được. Viết chữ "nhà" thì các em đọc được, nhưng "NHÀ" thì không nhớ, không đọc được.
Có em nói với tôi rất sợ khi nhìn bảng. Giáo viên chỉ còn cách động viên để con tự tin đọc, đúng sai chưa bàn, nhưng chúng tôi trước hết cổ vũ tinh thần các em".
Giống người nước ngoài học nói tiếng Việt
Dưới góc độ từ vựng, thạc sĩ ngữ văn Nguyễn Thị Huyền (Trường ĐH Quy Nhơn) nhận định từ "chả", "chẳng", "không" đều là những phó từ tình thái, về nghĩa cơ bản là giống nhau, mang nghĩa phủ định.
"Trong đó, từ "không" mang màu sắc biểu cảm phù hợp với mọi đối tượng giao tiếp; còn "chả" và "chẳng" mang sắc thái biểu cảm phù hợp với ngôn ngữ khẩu ngữ, hay trong ngôn ngữ nghệ thuật.
Tuy nhiên, tùy vào ngữ cảnh mà thái độ tiếp nhận cần hướng đến sẽ có những biểu hiện khác nhau. Nếu học sinh lớp 1 học ở sách những câu có từ "chả" mà mang ra ngoài trang sách giao tiếp ở ngữ cảnh, ở vai vế khác nhau, cần sự tôn trọng, thì điều đó không phù hợp và mang sắc thái âm tính" - cô Huyền phân tích.
Trong khi đó, ông Hoàng Tuấn Công, một nhà phê bình từ điển ở Hà Nội, cũng chỉ ra rằng từ "chả" là từ khẩu ngữ, thông tục, thường được sử dụng trong văn nói hoặc văn học dân gian, ca dao, hò, vè.
"Nếu dùng "chả" thay thế cho "chẳng", "không" trong mọi trường hợp thì rõ ràng là cách học, viết tiếng Việt... giống như người ngoại quốc đang tập nói" - ông Công nói.
Một hiệu trưởng ở TP.HCM cho rằng tôn trọng ngôn ngữ chuẩn và lồng ghép từ vùng miền là cần thiết, "nhưng sử dụng quá nhiều từ miền Bắc sẽ khó khăn với các em".
Vị hiệu trưởng này cũng chỉ ra thêm: "Bản thân tiếng Việt rất phong phú, nên xét về nghĩa về từ, có thể giáo viên sẽ gặp những từ "định khung", có thể do ảnh hưởng của người biên soạn sách.
Vấn đề là giáo viên phải biết thoát ra những gợi ý từ đó, hướng học sinh đến thực tế gần gũi để đạt được mục tiêu truyền đạt".
GS Nguyễn Minh Thuyết - tổng chủ biên môn tiếng Việt của bộ sách "Cánh diều" - cho biết: "Đây là sách viết cho toàn quốc nên bên cạnh những từ phổ thông, chúng tôi cũng dùng những từ địa phương nhưng ít thôi.
Thầy cô có trách nhiệm giải thích từ ngữ cho các em, thế thì mới gọi là dạy học".
"Còn từ "chả", tôi phân tích cho rõ, đây là khẩu ngữ, không phải là văn chương, tôi dùng là vì bắt buộc phải dùng. Học sinh chưa học vần "ông" hay "ăng" trong từ "không" và "chẳng", nên phải dùng từ "chả" cho phù hợp khi học sinh mới viết lách được vài chữ" - ông Thuyết khẳng định.
Đặc trưng văn hóa vùng miền
Trao đổi với Tuổ.i Trẻ, ông Thái Văn Tài, vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học, Bộ GD-ĐT, cho biết các nhóm tác giả biên soạn sách giáo khoa đều dựa trên bộ quy tắc chính tả do Bộ GD-ĐT quy định để thống nhất.
Tuy nhiên, khi chọn ngữ liệu đưa vào sách, các nhóm tác giả có thể sử dụng các từ ngữ đa dạng mang đặc trưng văn hóa các vùng miền. Việc sử dụng các phương ngữ cũng có dụng ý nhằm vào đối tượng học sinh ở các vùng miền khác nhau của các bộ sách giáo khoa.
Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 tập 1 (bộ "Cánh diều") có sử dụng nhiều từ "chả" - Ảnh: T.V.
Tuy nhiên, ông Thái Văn Tài cũng cho biết Bộ GD-ĐT vẫn đang tiếp tục lắng nghe góp ý về sách giáo khoa mới. Những nội dung phản ánh sẽ chuyển cho các nhà chuyên môn để nghiên cứu, phân tích và có trao đổi, tư vấn trở lại cho Bộ GD-ĐT để có thể điều chỉnh.
Sau một năm thực hiện chương trình sách giáo khoa mới, Bộ GD-ĐT cũng có khảo sát, đán.h giá việc thực hiện, trong đó có việc đán.h giá sách giáo khoa mới để rút kinh nghiệm cho việc thực hiện các năm sau đó và triển khai chương trình sách giáo khoa mới ở các lớp trên.
Bộ Giáo dục cần cấm triệt để việc biến trường học thành đại lý bán sách Đáng lẽ ra khi đã thực hiện xã hội hóa các bộ sách giáo khoa thì các nhà xuất bản cũng cần bán công khai ở các nhà sách nhưng sự thật thì không phải vậy. Khác với những năm trước đây, sách giáo khoa của chương trình giáo dục phổ thông mới đã được xã hội hóa, các nhà xuất bản, các...