Sách giáo khoa mới: Mỗi thầy cô phải cố thêm một chút!

Xung quanh vấn đề có những bộ sách giáo khoa mới không tiếp nối và hợp nhất, sách cấp 2 lại có môn tích hợp, câu hỏi được đặc ra nhiều nhất hiện nay là: Cứ cho rằng chương trình tổng thể đồng nhất, nhưng hợp nhất sách, rồi sách tích hợp, có làm khó giáo viên hay không?

Sách không nối tiếp, Bộ có nên quy định về một bộ sách hoàn chỉnh?

Theo công bố của Bộ GD&ĐT, trong số 5 bộ sách giáo khoa (SGK) đã được Bộ phê duyệt khi triển khai chương trình GDPT mới, thì tới đây chỉ còn 3 bộ được phê duyệt, gồm 2 bộ của NXB Giáo dục Việt Nam (Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo) và 1 bộ sách của NXB ĐH Sư phạm TP. Hồ Chí Minh và NXB ĐH Sư phạm Hà Nội (Cánh Diều). Trong khi đó, thời gian để triển khai SGK cho năm học mới không còn nhiều.

NXB Giáo dục Việt Nam nêu quan điểm: Việc hợp nhất không làm ảnh hưởng đến hoạt động dạy – học của giáo viên và học sinh cũng như việc lựa chọn sách. Đồng thời đơn vị này cũng cho biết thêm, ở lớp 1, với các địa phương tiếp tục sử dụng SGK Cùng học để phát triển năng lực hoặc SGK Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục, NXB vẫn tái bản, đảm bảo phục vụ đầy đủ, kịp thời theo nhu cầu.

Nhưng dù là sách hợp nhất, thì vấn đề ở đây là giáo viên cần tập huấn khác. Giáo viên lớp 2, thay vì tập huấn sách nối tiếp từ các bộ lớp 1, sẽ lại tập huấn theo hướng của các bộ sách mới, mà thời gian thực hiện mới chỉ khác nhau một năm. Giáo viên phải căn cứ sách để soạn giảng, làm sao để đảm bảo tính liên thông kiến thức từ lớp 1, sang lớp 2 là không dễ dàng.

Không có sự tiếp nối ở các lớp học tiếp sau thì việc các nhà trường, các địa phương quyết định chọn một trong hai bộ SGK lớp 1 đã biến mất ở lớp 2 (và có lẽ cả ở các khối lớp 3, 4…) để tiếp tục giảng dạy ở các năm sau là không khả thi.

PGS.TS Nguyễn Hữu Đạt- Viện trưởng Viện Ngôn ngữ và Văn hóa phương Đông cho rằng việc hợp nhất bốn bộ sách giáo khoa thành hai bộ của NXB Giáo dục Việt Nam cho thấy một điều gì đó bất thường. Dù không có quy định nào là phải tiếp tục có SGK lớp 2 sau khi có bộ SGK lớp 1 nhưng đây là năm đầu tiên triển khai chương trình mới, dư luận đã băn khoăn về việc thử nghiệm SGK có nhiều sạn với học sinh thì năm sau, thậm chí sách còn “biến mất” luôn!

“Câu hỏi đặt ra hiện nay là nếu chỉ còn lại một, hai bộ sách tham gia biên soạn và được Bộ GD&ĐT phê duyệt ở các khối lớp sau này như 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12… thì Bộ có tổ chức biên soạn hay không? Vì thế, Bộ nên có quy định về một bộ sách hoàn chỉnh, đầy đủ các lớp, khối cấp, không thể năm sau bớt, rồi lại gộp, rất khó cho giáo viên.”- PGS Đạt nói.

Sách mới đòi hỏi thầy cô phải cố lên một chút, phải đổi mới để đáp ứng với sách mới (Ảnh: P.T)

Thầy cô phải đổi mới mới đáp ứng được yêu cầu chương trình và sách mới

Theo yêu cầu của chương trình GDPT mới, bắt đầu từ năm học 2021 – 2022, ở lớp 6 sẽ gộp 3 môn Lý, Hóa, Sinh thành môn Khoa học tự nhiên; lớp 2 sẽ gộp hai môn Lịch sử và Địa lí thành môn Lịch sử – Địa lý. Điều này đang khiến cả thầy và trò cùng băn khoăn, bởi trước tiên, là chúng ta cần giáo viên tích hợp, sau đó, dạy học tích hợp ra sao để học trò có thể tiếp thu được.

Trước những lo lắng về môn học tích hợp, PGS.TS Mai Sỹ Tuấn, Chủ biên chương trình GDPT môn Khoa học tự nhiên 2018, Tổng Chủ biên SGK Khoa học tự nhiên lớp 6 (Bộ Cánh Diều) chia sẻ, yêu cầu mới là phải dạy học tích hợp, trong khi đó giáo viên lâu nay quen dạy đơn môn. Đây đúng là một thách thức rất lớn, do đó những người biên soạn đã chọn cách tích hợp ở mức độ vừa phải để phù hợp với giáo viên phổ thông của Việt Nam.

“Theo đó, khi thực hiện chương trình mới, bộ sách mới, những giáo viên nào chưa được bồi dưỡng, tập huấn, đào tạo thì sẽ được đào tạo, bồi dưỡng. Tuy nhiên, chương tình mới, sách mới đòi hỏi thầy cô phải cố lên một chút, phải đổi mới để đáp ứng với sách mới. Còn mới thế nào thì phải đi cụ thể từng vấn đề. Trong tất cả các bước của quá trình dạy học, các thầy cô vận dụng kiến thức thực tiễn” – TS Mai Sỹ Tuấn cũng nhấn mạnh.

Ông Đặng Tự Ân, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông Việt Nam (VIGEF), nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học (Bộ GD&ĐT), cho rằng: Lựa chọn SGK là công đoạn quan trọng trong lộ trình triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới từ năm học 2020-2021. Cần xác định đặc thù của từng cấp học để đưa ra quyết định lựa chọn SGK phù hợp.

Ở tiểu học, giáo viên dạy theo lớp, nên một giáo viên sử dụng cả bộ SGK của một lớp, do được phân công dạy. Ngược lại, ở THCS và THPT, giáo viên phân công dạy theo môn, nên một giáo viên chủ yếu sử dụng nhiều SGK của cùng một môn và nhiều lớp khác nhau. Giáo viên các cấp học có hình thức tác nghiệp khác nhau nên khác nhau về cách lựa chọn công cụ tác nghiệp, ở đây chính là SGK. “Vì thế, chọn sách, tập huấn giáo viên phải bám sát đặc thù này thì mới có hiệu quả”- TS Đặng Tự Ân nói.