Rối trong “ma trận” sách tham khảo

Ngoài sách giáo khoa, sách tham khảo cũng luôn được phụ huynh quan tâm vào đầu mỗi năm học. Tuy nhiên, hiện thị trường sách tham khảo đang có hàng trăm đầu sách “ thượng vàng hạ cám” khiến phụ huynh khá đau đầu, rối rắm không biết đâu là kiến thức chuẩn.

“Loạn” sách tham khảo

Phụ huynh tìm mua sách tham khảo tại Nhà sách Thăng Long, quận Bình Thạnh, TPHCM. Ảnh: T.D.

Chị Nguyễn Thị Thu (quận Gò Vấp, TPHCM), có con học đang học lớp 6 đau đầu tìm mua sách môn Tiếng Anh cho con. Ngoài việc học theo sách giáo khoa, giáo viên bộ môn còn yêu cầu học sinh mua thêm cuốn “ Bài tập tiếng Anh” do 2 tác giả Mai Lan Hương và Nguyễn Thanh Loan biên soạn, sử dụng song song với sách giáo khoa trong giờ làm bài tập trên lớp. Tuy nhiên, tại hệ thống nhà sách hiện có đến 2 ấn bản, một bản chỉ gồm câu hỏi với giá 36.000 đồng/cuốn và một bản in kèm phụ lục đáp án với giá 48.000 đồng/cuốn nên chị Thu đành phải mua cả 2 cuốn sách phục vụ học tập của con.

Đó mới chỉ là những cuốn sách được “chỉ định” nhưng cũng khiến phụ huynh “đau đầu”. Còn với những loại sách tham khảo, bổ trợ khác, theo ghi nhận tại nhiều hệ thống nhà sách trên địa bàn TPHCM cho thấy vô cùng đa dạng, ở mỗi khối lớp, mỗi môn học có từ 5 đến hơn 10 đầu sách khác nhau khiến phụ huynh không biết nên chọn sách nào cho phù hợp. Chẳng hạn như bộ môn Ngữ văn lớp 8, tại hệ thống nhà sách Phương Nam bày bán tới hơn 12 đầu sách tham khảo được phát hành bởi nhiều đơn vị như “150 bài văn hay lớp 8″ (NXB Đại học quốc gia TPHCM), “199 bài và đoạn văn hay 8″ (NXB Hải Phòng), “199 bài và đoạn văn hay 8″ (NXB Đại học Sư phạm TPHCM), “Để học tốt Ngữ văn 8″ (NXB Đà Nẵng)…

Thậm chí, đối với lớp 1, dù kiến thức được giới thiệu ở mức độ “nhập môn” nhưng thị trường sách tham khảo cũng phong phú với “Vở ôn luyện cuối tuần 1″ , “Thực hành Tiếng Việt và Toán 1″, “500 bài tập toán chọn lọc 1″, “Tuyển chọn các bài toán đố 1″, “Rèn kỹ năng học tốt toán 1″…

Chất lượng còn bỏ ngỏ

Nếu như trước đây, khi các loại sách tham khảo mới xuất hiện thường để cho học sinh luyện đề Văn, Toán… do biên soạn là những nhà giáo có uy tín, kinh nghiệm nhằm nâng cao kiến thức so với việc học ở trên lớp, thì hiện nay không khó để nhận thấy sự giống nhau trong nhiều bộ sách tham khảo đang bán nhan nhản trên thị trường chỉ khác nhau ở phần bìa sách. Trong khi nội dung bên trong có thực là mới hay không, chuẩn hay không thì hầu như đang bị bỏ ngỏ.

Tìm mua sách tham khảo bộ môn Toán lớp 3 cho con tại Nhà sách Thăng Long (quận Bình Thạnh), chị Võ Hồng Diêm cảm thấy “hoa mắt” không biết chọn loại nào vì có tới 6-7 đầu sách. Sau khi được một nhân viên bán hàng tư vấn cho 1-2 đầu sách tham khảo được cho là nhiều phụ huynh chọn mua, chị Diêm đành chọn mua 2 cuốn dù không biết độ chuẩn về kiến thức cũng như sự bổ ích mà cuốn sách đem lại ra sao.

Theo đại diện NXB Giáo dục Việt Nam tại TPHCM, Luật Xuất bản hiện nay không quy định một tác giả chỉ được ký hợp đồng biên soạn sách tham khảo với một NXB. Hiện nay chỉ riêng sách giáo khoa do là “mặt hàng đặc biệt, có tính phổ quát cao” nên các NXB ký hợp đồng độc quyền với tác giả. Còn lại tất cả đầu sách tham khảo, tài liệu bổ trợ dạy học trên thị trường đều không có quy định ràng buộc tác giả. Mặt khác, do các đơn vị phát hành tham gia thị trường sách tham khảo ngày càng đông nên số lượng đầu sách rất phong phú, đa dạng.

Theo đánh giá của các thầy cô giáo, sách tham khảo có nhiều mặt tốt, giúp cho học sinh và giáo viên mở mang kiến thức, đôi khi sách giáo khoa không thể hiện được điều đó. Tuy nhiên, không khó để nhận thấy sự giống nhau trong nhiều bộ sách tham khảo như: Câu hỏi trắc nghiệm vật lý, bài tập trắc nghiệm vật lý. Những câu hỏi vật lý thường gặp, 100 bài văn hay, những bài làm văn chọn lọc, những bài làm văn mẫu… Thậm chí nhiều cuốn sách với những tiêu đề vô cùng hấp dẫn nhưng lại sai về mặt nội dung, kiến thức. Điều này vô cùng nguy hiểm cho học sinh, nhất là những học sinh ở bậc học nhỏ, tư duy còn “non nớt” rất dễ nhầm lẫn.

Thầy Nguyễn Mạnh Thắng, Giáo viên Văn, Trung tâm Giáo dục thường xuyên quận Thủ Đức chia sẻ: “Sách tham khảo hiện nay rất phong phú về số lượng nhưng đa số không đạt yêu cầu chung về kiến thức và kỹ năng. Một số sách còn sai kiến thức cơ bản, học sinh sử dụng phải có hướng dẫn để chọn lọc. Tôi thường hạn chế cho học sinh sử dụng sách tham khảo bán trên thị trường. Nếu học sinh muốn tham khảo thì chỉ nên đọc sách tham khảo trong thư viện nhà trường vì đã có sự chọn lọc kỹ lưỡng. Nếu mua bên ngoài các em nên nhờ giáo viên bộ môn kiểm định lại và hướng dẫn đọc cũng như vận dụng kiến thức”.

Thu Dịu

Theo baohaiquan