Ranh giới và quy tắc nào trong giao tiếp thầy – trò bên ngoài giảng đường?
“Không phân định rõ ràng sẽ dễ khiến học trò xem thầy cô như “một người bạn lớn tuổi đang đứng lớp”, từ đó vô tình đánh mất đi những sự tôn trọng cần thiết của trò dành cho thầy”.
Giao tiếp thầy – trò bên ngoài giảng đường
Nghiên cứu sinh Đào Lê Tâm An – chuyên viên tâm lý của trường Đại học Sư phạm TPHCM cho rằng với sự bùng nổ công nghệ thông tin và yêu cầu dạy – học online trong thời gian qua, giao tiếp của thầy trò đã không còn gói gọn trên phạm vi giảng đường.
“Những cuộc trò chuyện, trao đổi giữa thầy và trò diễn ra dễ dàng, thoải mái hơn qua tin nhắn, mạng xã hội… Nội dung cũng không còn gói gọn đến kiến thức trên lớp, mà có thể mở rộng thành những câu chuyện trong cuộc sống.
Người thầy giờ đây đã có thể đóng vai trò như một “người bạn” với học trò. Điều này giúp gia tăng sự tin tưởng và góp phần giúp lời nói của giáo viên có ảnh hưởng hơn với học trò của mình”, anh Tâm An nói.
Nghiên cứu sinh tâm lý học Đào Lê Tâm An (Ảnh: NVCC)
Tuy nhiên, chuyên viên tâm lý này cho rằng cần xác định rõ ranh giới trong mối quan hệ thầy – trò để duy trì mối quan hệ lành mạnh và trong sáng khi có sự tiếp xúc thân mật trong giao tiếp.
“Không phân định rõ ràng sẽ dễ khiến học trò xem thầy cô như “một người bạn lớn tuổi đang đứng lớp”, từ đó vô tình đánh mất đi những sự tôn trọng cần thiết của trò dành cho thầy.
Hoặc nếu quá thân thiết với một người học nào đó, đánh giá của người dạy cũng sẽ có phần thiên lệch, gây cảm xúc ức chế cho những người học khác và ảnh hưởng đến tính công bằng và hiệu quả giảng dạy.
Thậm chí, việc quá thân mật còn có thể dẫn đến việc phát sinh ngộ nhận tình cảm giữa thầy và trò, gây nhiều phiền phức đến việc công việc chính là truyền đạt kiến thức”, anh Tâm An cho biết.
Mặt khác, anh Đào Lê Tâm An nhận định, quy tắc ứng xử và giao tiếp của thầy, trò vẫn tuân theo yêu cầu thông thường trong giao tiếp xã hội, bên cạnh đó còn có đặc thù của tính mô phạm trong giáo dục.
Do đó, việc giao tiếp giữa thầy và trò ngoài giảng đường theo anh Tâm An cần có sự phân định rạch ròi.
Video đang HOT
“Thầy cô chỉ nên cho người học lời khuyên, phân tích đúng – sai, được – mất trong một lựa chọn hoặc tình huống nào đó. Người dạy không nên can thiệp quá sâu hoặc tước đi quyền tự quyết, tự chủ của học sinh. Chỉ trong những trường hợp cấp bách, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc tinh thần, giáo viên nên thông báo cho nhà trường hoặc gia đình để có sự can thiệp phù hợp”, chuyên viên tâm lý cho hay.
Đặt ra quy tắc trong giao tiếp thầy và trò
Anh Đinh Văn Thịnh – Phó Giám đốc Kỹ Năng và Truyền thông Hệ thống Trung tâm ATC, Giảng viên kỹ năng mềm) đưa ra một số chỉ dẫn về việc đặt ra quy tắc trong giao tiếp giữa thầy và trò.
Theo đó, người thầy cần thiết lập và tạo cảm giác gần gũi thay vì tạo cảm giác xa cách, giúp người học có thể dễ trao đổi và đặt câu hỏi, nâng cao hiệu quả học tập.
Phó Giám đốc Kỹ Năng và Truyền thông Hệ thống Trung tâm ATC, Giảng viên kỹ năng mềm Đinh Văn Thịnh (Ảnh: NVCC)
Việc trao đổi thông tin với thầy cô giáo về vướng mắc trong học tập là cần thiết. Tuy nhiên, người thầy cần đặt ra những quy tắc để phản hồi cho người học. Ví dụ: Sẽ phản hồi trong phạm vi môn học và gửi tin nhắn qua email hoặc một kênh làm việc riêng, để cho người học thấy được sự nghiêm túc.
Người thầy không chỉ giao tiếp với người học qua nội dung bài giảng mà còn phải là tấm gương sáng mẫu mực về nhân cách. phải thống nhất giữa lời nói và việc làm với hành vi ứng xử. Khi giao tiếp với người học, mọi hành vi, cử chỉ, cách nói năng của người thầy đều trực tiếp tác động vào người học. Do vậy nhân cách của người thầy phải là nhân cách mẫu mực cho người học noi theo.
Trong giao tiếp người thầy và người trò cần xác định được mục đích giao tiếp của cuộc trò chuyện.
“Đã gọi là thầy và là trò thì khi giao tiếp cần chú ý xoay quanh các nội dung về học tập và lịch trình học, tránh các nội dung khác ngoài phạm vi học tập như trò chuyện đời tư, thả thính, gạ gẫm. Bởi vì, những điều ấy sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ và làm giảm uy tín và nhân cách người thầy lẫn người học”, anh Đinh Văn Thịnh cho biết.
Mặt khác, người học cũng cần có những ứng xử phù hợp và thẳng thắn, nói rõ quan điểm cá nhân về mục đích của cuộc giao tiếp và mục đích của mối quan hệ, tránh trường hợp nhắn tin hay hỏi thăm thầy cô liên tục khi không có những mục đích về học tập. Vì người học cũng biết rằng người thầy, người cô họ chính là những con người thật sự, có tình cảm, có cảm xúc.
Sinh viên sư phạm đi làm phục vụ bàn, sinh viên kinh tế làm gia sư?
Dù là công việc làm thêm, bạn trẻ cũng không được quyền dễ dãi hay cẩu thả. Khi bắt đầu làm công việc gì, bạn cần phải lời 2 câu hỏi: "Tôi sẽ được gì?" và "Đơn vị sử dụng lao động được gì?".
Không dễ dãi chọn công việc làm thêm
Với tâm thế của sinh viên, đặc biệt là những bạn tân sinh viên, tìm kiếm một công việc làm thêm là nhu cầu chính đáng và thiết yếu. Mục đích ban đầu của các bạn đơn giản là có thêm thu nhập để trang trải cuộc sống, bắt đầu tự lập và biết trân quý đồng tiền do chính mình làm ra.
Tuy nhiên, theo anh Đào Lê Tâm An - nghiên cứu sinh (NCS) ngành Tâm lý học, ĐH Sư phạm TPHCM, dù là công việc làm thêm, bạn trẻ cũng không được quyền dễ dãi hay cẩu thả. Anh An cho rằng, khi bắt đầu làm công việc gì, về bản chất, bạn vẫn cần phải lời 2 câu hỏi: "Tôi sẽ được gì?" và "Đơn vị sử dụng lao động được gì?".
Ở câu hỏi đầu tiên các bạn trẻ nên đặt thêm những mục tiêu khác ngoài việc kiếm tiền.
Nghiên cứu sinh tâm lý học Đào Lê Tâm An (Ảnh: NVCC).
"Trong quá trình tiếp xúc với người trẻ, tôi nhận thấy điều kỳ lạ là sinh viên sư phạm thì đi làm phục vụ bàn, sinh viên kinh tế thì lại đi làm gia sư. Cùng một khoảng thời gian bỏ ra, bạn nên ưu tiên công việc nào vừa có thể đem lại thu nhập, vừa góp phần làm dày kinh nghiệm của bản thân.
Thậm chí, nếu không quá khó khăn về tiền bạc, bạn nên cân nhắc yếu tố "kinh nghiệm" quan trọng hơn. Một công việc cho bạn cọ xát với thực tế, gần với chuyên ngành mà bạn học sẽ khiến việc "học đi đôi với hành" trở nên dễ dàng hơn", NCS Đào Lê Tâm An nói.
Trả lời cho câu hỏi thứ hai, công sức lao động của bạn cần đem lại những giá trị cho đơn vị tuyển dụng.
"Đa phần do lối tư duy "làm tớ, không phải làm chủ" khiến thái độ và tính chú tâm trong công việc của nhiều người lao động trẻ rất kém, từ đó dẫn tới hiệu suất công việc cũng không cao, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đơn vị sử dụng lao động.
Trong khi đó, các nhà sử dụng lao động thường có những mối quan hệ và kết nối với nhau. Nếu bạn đã để lại những ấn tượng không tốt, đặc biệt là thái độ không cầu thị, tự cao, cẩu thả..., thì có thể sẽ ảnh hưởng đến cơ hội việc làm sau này", anh Tâm An chia sẻ.
Đừng "xin việc", hãy "tìm việc"!
Theo anh Tâm An, tâm thế thường thấy của sinh viên hoặc người lao động trẻ là đặt mình ở vị trí "cửa dưới" so với nhà tuyển dụng. Thế nhưng, giao dịch lao động là giao dịch công bằng, sòng phẳng.
"Nếu bạn biết những giá trị bạn mang đến cho nhà tuyển dụng thì bạn cũng sẽ hiểu rõ công việc này có phù hợp với bản thân hay không. Vì vậy, đừng xin việc, hãy tìm việc hợp với bạn!
Trong công việc, điều quan trọng là sự cầu thị, khiêm nhường, chứ không phải luồn cúi, hạ thấp bản thân và chịu nhiều thiệt thòi, đặc biệt là về vấn đề sức khỏe và sự an toàn của bản thân", anh Tâm An nhận định.
Anh khuyên rằng, trước khi bạn trẻ quyết định làm việc tại một cơ sở nào đó, hãy thông qua các mối quan hệ của những người đi trước như anh chị, thầy cô hoặc người quen để kiểm chứng mức độ uy tín của đơn vị này.
"Hãy đọc thật kỹ luật lao động và hợp đồng chuẩn bị ký với đơn vị tuyển dụng, kiểm tra những điều khoản về quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động. Thiếu hiểu biết về những điều này có thể khiến bạn bị lừa hoặc nhận lại không xứng đáng với công sức mình đã bỏ ra", anh nói.
Mặc dù vậy, đôi khi, một chút thua thiệt là chuyện có thể xảy ra trong thực tế. Nhưng bạn trẻ cần hiểu rất rõ lý do vì sao mình chấp nhận có những thua thiệt này, những gì bạn đánh đổi lại có xứng đáng hay không? Nếu rủi ro quá lớn, bạn cảm thấy chưa sẵn sàng, hãy thẳng thắn từ chối.
Khi bạn cảm thấy chính sách trả lương chậm trễ, không có lý do chính đáng, đơn vị yêu cầu các bạn thực hiện quá nhiều việc không liên quan, gây ảnh hưởng đến quá trình học tập... Hãy cân nhắc chấm dứt hợp đồng, đừng để những điều không phù hợp này ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và trạng thái tinh thần của bạn.
Những việc cần ghi nhớ khi thực hiện phỏng vấn tuyển dụng
Theo anh Đinh Văn Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn Giáo dục và Trị liệu ATC, để cuộc phỏng vấn tuyển dụng diễn ra thuận lợi, các bạn trẻ cần ghi nhớ: "Bên cạnh sơ yếu lý lịch, bạn trẻ cần có thái độ chuyên nghiệp trong quá trình phỏng vấn.
Anh Đinh Văn Thịnh đưa ra những lưu ý đối với lao động trẻ khi tham gia tuyển dụng. (Ảnh: NVCC)
Cụ thể, trước buổi phỏng vấn, các bạn nên chuẩn bị tâm lý vững vàng, tránh lo sợ quá mức làm ảnh hưởng đến sự tự tin bản thân và tìm hiểu thông tin về nơi làm việc, vị trí tuyển dụng và nhà tuyển dụng.
Trong ngày phỏng vấn, cần mang đầy đủ giấy tờ, hồ sơ; trang phục gọn gàng chuyên nghiệp; tác phong nhanh nhẹn; cần đến sớm 5-10 phút trước giờ phỏng vấn để chuẩn bị tâm lý, thêm phần tự tin; tránh việc đến trễ giờ vì có thể nhà tuyển dụng sẽ không ấn tượng tốt và hủy cuộc hẹn phỏng vấn. Ngoài ra, việc tắt điện thoại, tươi cười, chào hỏi, lịch sự, tư thế ngồi phỏng vấn... cũng là những điều cũng quan trọng và cần phải lưu ý.
Anh Đinh Văn Thịnh nhận định, nhà tuyển dụng muốn có một thế hệ người lao động làm việc chuyên nghiệp thì bản thân nhà tuyển dụng nhân sự phải chuyên nghiệp và làm gương cho ứng viên.
"Những cuộc phỏng vấn nhỏ nhưng chuyên nghiệp về quy trình và chất lượng về phỏng vấn, sẽ giúp người ứng viên cảm thấy được tôn trọng và học hỏi nhiều điều, noi gương theo. Từ đó, ứng viên ấn tượng và tôn trọng nhà tuyển dụng nhân sự, có đánh giá cao về nơi làm việc và cấp trên", anh Thịnh nói.
Nhà giáo chia sẻ giải pháp 'học online không gây chán' Hơn một tháng học online là khoảng thời gian đủ dài để học sinh 'bắt đầu thấy nản', đặt ra thách thức cho giáo viên và phụ huynh trong việc thu hút sự tập trung của các em. GS.TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm TP HCM cho rằng, dù dịch bệnh đã được kiểm soát tốt, một số...
