Quốc tế chia sẻ kinh nghiệm làm sách giáo khoa

Nhiều đại học quốc tế đã chia sẻ những kinh nghiệm quý báu trong việc làm chương trình và sách giáo khoa phổ thông. Đây là những kinh nghiệm sẽ được Việt Nam tiếp thu và vận dụng.

Anh: Tập trung vào trải nghiệm học tập

Tại Hội thảo biên soạn tài liệu hướng dẫn dạy học và sách giáo khoa theo chương trình giáo dục phổ thông – kinh nghiệm quốc tế và vận dụng vào điều kiện của Việt Nam, diễn ra trong 2 ngày (6/5-7/5), nhiều đại biểu quốc tế đã chia sẻ những kinh nghiệm quý báu liên quan đến vấn đề trên.

Bà Andrea Carr, Giám đốc điều hành Công ty Rising Stars và Hodder Primary (Vương quốc Anh) đã chia sẻ tổng quan về chương trình giáo dục phổ thông mới của Anh. Theo bà Andrea Carr, chương trình mới của Anh đã tập trung vào sự trải nghiệm học tập của học sinh. Bộ Giáo dục cung cấp một khung nội dung bắt buộc và sự sáng tạo là nhiệm vụ của các trường. Giáo viên đóng vai trò chủ đạo trong tổ chức các hoạt động trải nghiệm học tập của học sinh bởi một chương trình tốt phải có một khung về nội dung để có thể tạo ra được một đội ngũ chuyên gia cho thị trường lao động.

Tất cả các giai đoạn của chương trình được xây dựng theo sự phát triển từng năm một cách liên tục. Chương trình được xây dựng để đạt được các chuẩn quốc gia và quốc tế, được đưa ra bảo đảm sự cân bằng toàn cầu và sự tiếp cận với các cơ hội giáo dục đại học quốc tế.

Chương trình được xây dựng để giúp cho người học trong cả cuộc đời chứ không dừng lại ở cổng trường khi họ tốt nghiệp. Khung chương trình mới được biên soạn để nâng cao yêu cầu biết được và có thể thực hiện được ở đầu ra đối với học sinh. Một số các chủ đề đã được chuyển dịch giữa các nhóm lứa tuổi và một số môn mới (Ví du môn Computing (Máy tính).

Nội dung không có trong chương trình quốc gia là các kỹ năng học tập (Ví dụ: đa nhận thức, giải quyết vấn đề, suy nghĩ sáng tạo, tự quản lý, tư duy khái quát); hành vi với học tập (kiên trì, sôi nổi, sáng tạo, giải quyết vấn đề); học tập ngoài lớp học; kết nối với thế giới lao động (nhà máy và việc làm); kết nối quốc gia và quốc tế.

Chia sẻ về quy trình xây dựng SGK, bà Andrea Carr cho biết, ở Anh quy trình này chia thành 11 bước khác nhau. Mỗi bước sẽ có một người chịu trách nhiệm chính và mọi người sẽ được tiếp cận tất cả tài liệu sau khi biên soạn để đánh giá xem có đạt yêu cầu hay không. Điểm đầu tiên cần chú ý khi tham gia chương trình cấp quốc gia này là chúng tôi đặt vấn đề các em học sinh sẽ đạt được nội dung gì khi học những cuốn SGK mà chúng tôi biên soạn. Tất cả đều hướng tới mục tiêu chung lớn, đó là từ những kiến thức học được, các em có thể khám phá và thu lượm được những kiến thức rộng hơn, có tính phổ quát hơn.

Ở Anh không có ban thẩm định quốc gia về SGK. Bộ Giáo dục Anh đưa ra các tiêu chí, các nhà xuất bản (NXB) căn cứ vào đó để biên soạn và phát hành SGK. SGK của NXB nào được các giáo viên, các trường lựa chọn nhiều thì bán được và NXB đó “sống” được. Bộ Giáo dục không tham gia gì vào quy trình biên soạn và xuất bản SGK mà chỉ hướng dẫn bằng các tiêu chí để những cuốn SGK được biên soạn đảm bảo chất lượng.

Về quyền lựa chọn SGK, bà Andrea thông tin ở Anh, giáo viên chính là chuyên gia và người nắm được rõ nhất nhu cầu của HS. Do vậy quyết định lựa chọn SGK nào là tùy thuộc vào giáo viên và các trường học. Việc xây dựng tài liệu, SGK cũng theo xu hướng dành nhiều “không gian” để giáo viên và các trường có thể bổ sung, điều chỉnh các nội dung phù hợp với mục tiêu giáo dục của mình. Cũng chính vì vai trò của giáo viên trong việc lựa chọn SGK như vậy nên ở Anh, các NXB luôn lắng nghe và coi trọng ý kiến góp ý, nhận xét của giáo viên về SGK chứ không phải là một bộ, ngành nào đó.

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, nhiều đại biểu đã chia sẻ những thách thức mà giáo dục Việt Nam đang gặp phải, đó là những vấn đề hoàn toàn khác biệt so với nền giáo dục Anh. Việc mà giáo dục Việt Nam đang hướng tới đầu tiên hiện nay là hướng dẫn dạy học, kiểm tra đánh giá theo chương trình mà không phụ thuộc vào bộ SGK nào.

Liên quan đến vấn đề này, bà Andrea Carr chia sẻ: SGK chỉ là một phần hỗ trợ dạy và học chứ không phải là nguồn cung cấp tất cả các thông tin cho giáo viên và học sinh. Nếu phụ thuộc quá nhiều vào SGK sẽ không thúc đẩy được sự sáng tạo của học sinh, bởi sự sáng tạo là chìa khóa của việc học và dạy. Vấn đề là nên làm thế nào để sử dụng những ngôn ngữ ít phụ thuộc vào SGK, để có thể phát triển năng lực học sinh, cũng như kiến thức thu lượm được, đó mới là mục tiêu chúng tôi đưa ra.

Cần bồi dưỡng chuyên môn để thực hiện chương trình giáo dục mới

Tại hội thảo trên, bà Sally Griffin, Giám đốc cao cấp về giáo dục vùng Cornwall (Anh), Giám đốc chương trình Cảm hứng cho rằng, cần bồi dưỡng chuyên môn để thực hiện chương trình giáo dục mới. Các thành tố của việc bồi dưỡng chuyên môn bao gồm các khía cạnh về bồi dưỡng chuyên môn hướng tới việc thực hiện chương trình và nâng chuẩn; Toàn bộ lực lượng lao động và các thực tiễn đào tạo trong chương trình; Các phương pháp đào tạo khác nhau.

Việc bồi dưỡng chuyên môn cần được thực hiện ở các mức độ: lãnh đạo, quản trị và quản lý; các giáo viên mới vào nghề; đào tạo giáo viên ở các trường; đào tạo trợ giảng, hỗ trợ về quản lý và thương mại, hỗ trợ cha mẹ học sinh và các hội nghề nghiệp.

Trong việc biên soạn SGK và các nguồn học liệu, chương trình giáo dục mới đưa ra các nội dung và các kỹ năng được dạy. Các nội dung này phần lớn được cấu trúc trong chương trình học tập các môn học, xác định các mục tiêu học tập thể cho các lứa tuổi. Vì vậy, theo bà Sally Griffin, đây chính là điểm bắt đầu cho một khóa học chuyên môn mới.

Công việc này cần có một nhóm chuyên gia để thực hiện. Nhóm chuyên gia này có thể gồm các nhà sản xuất, biên tập viên, cố vấn và tổ chức cơ sở là những nơi có thể công nhận cho các khóa học, các tác giả. Trong đó, các nhà xuất bản cần có tầm nhìn về quy trình, hiểu được yêu cầu của thị trường, hiểu về chương trình nhưng không phải là các chuyên gia môn học. Nhóm chuyên gia có vai trò phác học ra quy trình, tìm chuyên gia thực hiện và viết nội dung.

Tài liệu cho học sinh có thể là sách in hoặc sách điện tử, có chức năng bao trùm sâu sắc các nội dung kiến thức, có thể dùng trên lớp hoặc ở nhà. Sách luyện tập được viết kèm theo cung cấp thêm câu hỏi để củng cố kiến thức và kỹ năng.

Tài liệu dành cho giáo viên cũng có thể là bản in hoặc bản số hóa. Trong đó, có hướng dẫn đáp án để tiết kiệm thời gian cho giáo viên; có quy trình làm việc như từ việc biên soạn bài cho tới kế hoạch trung và dài hạn tiếp theo; có các ý tưởng về giảng dạy; hướng dẫn gợi ý mẹo cho việc giảng dạy các chủ đề; có các phiếu bài tập.

Phần kiểm tra đánh giá được thiết kế cho khóa học, cho tất cả các bài học trong sách. Các bài thi kết thúc bài học đảm bảo sự hiểu biết và phản hồi cho việc giảng dạy. Đánh giá định kỳ cuối năm để xác định điểm mạnh, điểm yếu

Theo vnmedia.vn