Quân đội Mỹ dùng khí cầu giám sát vũ khí siêu vượt âm
Dự án khí cầu COLD STAR của Mỹ có thể ẩn nấp trong không phận của đối phương nhằm lấp các lỗ hổng trong việc phủ sóng thông tin liên lạc và cảm biến vệ tinh.
Một khí cầu quân sự của Quân đội Mỹ. Ảnh: AP
Tương tự các cuộc không chiến thời thế kỷ 19, Mỹ đang nghiên cứu sử dụng khí cầu để theo dõi tên lửa siêu vượt âm và giám sát bầu trời.
Tờ Politico đưa tin khí cầu này này có thể bay đến độ cao 18.000 – 27.000 mét và trở thành trợ thủ đắc lực cho mạng lưới giám sát vệ tinh rộng khắp của Mỹ, cũng như phục vụ mục tiêu theo dõi vũ khí siêu vượt âm của các nước như Nga và Trung Quốc.
Một số tài liệu của Lầu Năm Góc cho thấy công nghệ Kiến trúc tầng bình lưu Covert Long-Dwell (COLD STAR) đang được chuyển giao từ các nhà khoa học thuộc Bộ Quốc phòng cho quân đội Mỹ. Về ngân sách, hai năm qua, Lầu Năm Góc đã chi 3,8 triệu USD cho các dự án phát triển khinh khí cầu giám sát tầm cao và sẽ chi thêm 27,1 triệu USD trong năm tài chính 2023.
Ông Tom Karako, thành viên cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược (CSIS) có trụ sở tại Washington, cho biết các hệ thống hoạt động ở tầm cao hoặc rất cao có nhiều lợi thế về độ bền, khả năng cơ động và trọng tải linh hoạt.
Báo quốc phòng Tactical Defense Media nhận định về mặt phòng thủ tên lửa, khí cầu COLD STAR có khả năng phủ sóng diện rộng với các cảm biến bao quát góc rộng từ trên không có thể theo dõi hoạt động của các tên lửa hành trình đang bay tới.
Trong khi các cảm biến trên mặt đất đã được coi là “xương sống” trong phòng thủ tên lửa kể từ thời Chiến tranh Lạnh, CSIS cho biết chúng có nhiều hạn chế.
Video đang HOT
Ví dụ, độ cong của Trái đất đã làm giảm hiệu quả theo dõi của chúng đối với các mối đe dọa bay thấp như tên lửa hành trình. Ngoài ra, các trạm cảm biến trên mặt đất bị hạn chế về số lượng do có kích thước lớn và vị trí cố định. Việc phát ra nguồn năng lượng đáng kể khiến chúng trở thành mục tiêu tấn công tiềm năng.
Lầu Năm Góc đang đưa dự án khí cầu tầm cao vào phục vụ. Ảnh: AFP
Ngược lại, CSIS lưu ý rằng các cảm biến trên khí cầu có thể phát hiện các mối đe dọa tên lửa ở phạm vi lớn hơn so với trên mặt đất. Các trạm cảm biến bay lơ lửng này cũng có thể mang theo nhiều loại thiết bị hơn. Chúng có chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với vệ tinh. Tạp chí Military Review ước tính chi phí phát triển và vận hành ban đầu của một khí cầu tầm cao là 100.000 USD, tiết kiệm nhiều so với chi phí 1,6 tỷ USD cho một vệ tinh hồng ngoại.
Tuy nhiên, CSIS cũng chỉ ra những điểm hạn chế đối với cảm biến trên khinh khí cầu, trong đó đòi hỏi một cấu trúc mạng lưới chặt chẽ hơn, cũng như giảm độ chính xác của cảm biến do bị giới hạn về kích thước, trọng lượng và công suất.
Ngoài ra, Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ (CRS) cũng đề cập đến khả năng chúng dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết và hỏa hoạn từ mặt đất. Một số nguồn tin nói rằng nhiều khinh khí cầu giám sát của Mỹ và nước ngoài đã bị mất tích do thời tiết bất lợi. Khả năng dễ bị tổn thương của chúng trước hỏa lực của đối phương cũng gây ra những ý kiến trái chiều.
Một mặt, những người ủng hộ nói rằng những quả khí cầu như vậy có độ sống sót cao nhờ tiết diện radar thấp (RCS) và có thể chịu được một số cú tấn công trước khi mất độ cao. Mặt khác, một số người lại khẳng định khí cầu là mục tiêu trong tầm bắn của một số loại vũ khí.
Popular Mechanics mô tả COLD STAR là loại khinh khí cầu có thể hoạt động ẩn mình trong không phận của đối phương, với tính năng điều hướng tự động, cảm biến độ chính xác cao và tích hợp trí tuệ nhân tạo. Ngoài ra, khí cầu COLD STAR còn trong suốt đối với radar phòng không nhờ loại bỏ các đường thẳng và góc tạo ra phản hồi radar mạnh.
Trong cuộc phỏng vấn với Politico, Giám đốc kỹ thuật Russell Van Der Werff tại Raven Aerostar, công ty sản xuất khí cầu COLD STAR, cho biết cấu tạo của khinh khí cầu gồm một bộ phận điều khiển chạy bằng pin Mặt trời cùng các thiết bị điện tử nhằm phục vụ mục đích an toàn bay, điều hướng và thông tin liên lạc.
Một hệ thống khác có thể đang được Lầu Năm Góc xem xét là Hệ thống cảm biến tên lửa hành trình tấn công trên bộ (JLENS). Nó có công nghệ mạng lưới và cảm biến tiên tiến để cung cấp khả năng theo dõi mặt đất liên tục, khắp 360 độ và chính xác cao đối với tên lửa hành trình và các mối đe khác. Nó bao gồm một hệ thống radar điều khiển hỏa lực và một hệ thống giám sát diện rộng.
Các hệ thống trên có thể hoạt động cùng nhau hoặc độc lập, cũng như vận chuyển bằng đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không. Ngoài ra, JLENS có thể được tích hợp với tên lửa đánh chặn SM-6 và Patriot.
Tuy nhiên, nguồn tin cho biết trong cuộc thử nghiệm vào tháng 10/2015, khí cầu điều khiển hỏa lực JLENS đã bị đứt khỏi dây neo do lỗi thiết bị giảm phát tự động và gió lớn, khiến quả bóng bay lơ lửng trên vùng nông thôn Pennsylvania và cuối cùng hạ cánh xuống thị trấn Moreland. Kết quả, Quân đội Mỹ đã quyết định từ bỏ dự án JLENS sau khi bỏ ra 2 tỷ USD chi phí phát triển.
Cuộc đua của các nhà thầu quân sự Mỹ trong đánh chặn vũ khí siêu vượt âm
Các tập đoàn vũ khí hàng đầu của Mỹ như Raytheon, Northrop đang cạnh tranh để phát triển tên lửa đánh chặn vũ khí siêu vượt âm.
Một tên lửa siêu vượt âm của Nga khai hỏa. Ảnh: AP
Theo một thông báo mới đây của Lầu Năm Góc, Raytheon Technologies và Northrop Grumman đã giành được các hợp đồng riêng lẻ để tiếp tục phát triển các tên lửa đánh chặn vũ khí siêu vượt âm trong một cuộc đấu thầu do Cơ quan Phòng thủ Tên lửa Mỹ (MDA) đứng đầu.
Vào tháng 11/2021, MDA đã chọn hai công ty trên cùng với Lockheed Martin để thiết kế Hệ thống đánh chặn giai đoạn lượn (GPI) có khả năng phòng thủ tên lửa siêu vượt âm khu vực. Các tên lửa đánh chặn được thiết kế để chống lại một vũ khí siêu vượt âm trong giai đoạn bay lượn, vốn là một thách thức vì tên lửa có thể di chuyển với tốc độ gấp 5 lần tốc độ âm thanh và rất linh hoạt, nên khó có thể đoán được quỹ đạo bay của nó.
Các tên lửa đánh chặn sẽ được thiết kế để triển khai trên các tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo Aegis hiện tại của Hải quân Mỹ. Nó sẽ được bắn từ hệ thống phóng thẳng đứng tiêu chuẩn và được tích hợp với hệ thống vũ khí Aegis 9 đã được sửa đổi để phát hiện, theo dõi, kiểm soát và ngăn chặn các mối đe dọa siêu thanh.
Trong khi tập đoàn Lockheed không được trao hợp đồng tham gia giai đoạn tiếp theo của MDA về GPI, công ty này cũng đang cạnh tranh với Raytheon để phát triển tên lửa siêu vượt âm phóng từ trên không như một phần của chương trình HAWC (Hypersonic Air-breathing Weapon Concept) do Không quân và Cơ quan Chỉ đạo các Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến (DARPA) của Mỹ điều hành.
Lockheed hiện đang là nhà tích hợp cho tên lửa tấn công siêu vượt âm của Hải quân và vũ khí siêu vượt âm tầm xa của Lục quân cũng như cũng đang phát triển vũ khí siêu vượt âm AGM-183A cho Không quân Mỹ.
MDA cho biết cơ quan này vẫn có khả năng cho phép Lockheed quay trở lại chương trình GPI trong tương lai "nếu được yêu cầu".
Northrop bắt đầu thúc đẩy phát triển năng lực tên lửa siêu vượt âm vào năm 2019 khi Lầu Năm Góc coi khả năng siêu vượt âm là ưu tiên hàng đầu. Cùng năm đó, Lockheed Martin khánh thành một cơ sở mới ở Alabama nhằm phát triển, thử nghiệm và sản xuất vũ khí siêu vượt âm.
MDA đã tạm dừng nỗ lực đánh chặn vũ khí siêu vượt âm vào mùa Hè năm 2020. Nhưng trong năm nay, cơ quan này đã thực hiện một số bước nhằm tiếp tục phát triển tên lửa đánh chặn vũ khí siêu vượt âm và nhận được phản hồi từ ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ xác nhận rằng thiết bị đánh chặn giai đoạn lượn là có khả thi, Giám đốc MDA Jon Hill cho biết.
Theo ông Hill, khoảng một năm trước, MDA đã thay đổi cách tiếp cận đối với vũ khí siêu vượt âm, chọn tập trung vào việc đánh chặn vũ khí siêu vượt âm trong giai đoạn lượn, nơi chúng dễ bị tổn thương nhất.
Cơ quan này trước tiên sẽ tập trung vào việc cung cấp năng lực đánh chặn siêu vượt âm cho Hải quân. "Nếu điều này thành công. Chúng tôi có thể chuyển sang triển khai trên các nền tảng trên đất liền để đối phó với các mối đe dọa siêu vượt âm", ông Hill tuyên bố.
MDA hiện vẫn chưa tiết lộ chi tiết lịch trình của chương trình cho các giai đoạn tiếp theo, nhưng theo các tài liệu giải trình về ngân sách năm tài chính 2023 của Lầu Năm Góc, cơ quan này có kế hoạch tiến hành đánh giá sơ bộ hệ thống vũ khí và hệ thống tên lửa đánh chặn siêu vượt âm vào quý 4 năm tài chính 2027.
Đặc tính và các chủng loại vũ khí siêu vượt âm Nga đang sở hữu Bộ Quốc phòng Nga ngày 19/3 cho biết quân đội nước này đã lần đầu tiên sử dụng tên lửa siêu vượt âm Kinzhal tấn công mục tiêu quân sự tại Ukraine. Tên lửa siêu vượt âm Kinzhal trang bị trên máy bay Mig-31. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov cho biết tổ hợp tên...