PISA có thực chất?
Trong phiên giải trình của Chính phủ trước Ủy ban Văn hóa – Giáo dục – Thanh niên – Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội mới đây, liên quan đến vấn đề đổi mới thi cử, lãnh đạo Bộ GD-ĐT cho biết sẽ áp dụng chương trình chuẩn quốc tế PISA để đ.ánh giá chất lượng học sinh (HS).
Đồng thời, kết quả PISA cũng sẽ gợi ý cho ngành đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra, đ.ánh giá, đưa ra cách tiếp cận mới về dạy và học, cũng là bước chuẩn bị tích cực cho lộ trình đổi mới giáo dục sau năm 2015.
PISA (Programme for International Student Assessment) là chương trình đ.ánh giá HS quốc tế do OECD (Organization for Economic Cooperation and Development – Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế thế giới) khởi xướng từ năm 2000, hiện đã có hơn 60 nước, chủ yếu là các nước phát triển, tham gia.
Tháng 4-2012, lần đầu tiên Việt Nam có 5.100 HS góp mặt trong kỳ thi này. Đặc điểm của PISA là đo lường năng lực của HS về các lĩnh vực toán, khoa học và đọc hiểu. Theo mẫu khảo sát chính thức mà OECD lựa chọn, HS tham gia PISA ở Việt Nam chủ yếu rơi vào lớp 10 THPT chính quy; ngoài ra, còn có một số HS trường nghề, trường THCS, trung tâm giáo dục thường xuyên rơi vào mẫu khảo sát.
Chưa nói đến nguồn kinh phí bỏ ra để chuẩn bị cho công tác khảo sát chắc chắn không nhỏ, nhiều chuyên gia giáo dục băn khoăn liệu kết quả PISA có phản ánh đúng thực trạng giáo dục của Việt Nam khi mà để phục vụ cho kỳ khảo sát, các khâu từ thử nghiệm, ôn tập, luyện giải đề cho HS được chuẩn bị quá kỹ?
Video đang HOT
Hiệu trưởng một trường THPT có tham gia khảo sát PISA cho biết chính vì HS chưa từng làm quen với PISA nên ngoài những lần tập huấn chính thức do bộ quy định, trường còn tổ chức những buổi ôn luyện kiến thức cho HS. Thậm chí, trên website của nhiều sở GD-ĐT tham gia khảo sát PISA còn có hẳn ngân hàng câu hỏi, các dạng đề để HS ôn tập, luyện giải.
Một chuyên gia giáo dục cho rằng đây không phải là kỳ thi lấy thành tích, trong khi giáo dục của chúng ta lâu nay đã chìm trong căn bệnh này. Nếu HS được “huấn luyện” quá kỹ, dĩ nhiên sẽ cho một kết quả PISA đẹp và liệu kết quả này có trung thực?
Trong kết quả khảo sát PISA năm 2003, Phần Lan được đ.ánh giá là quốc gia có nền giáo dục tốt nhất. Bộ trưởng Giáo dục Phần Lan lúc bấy giờ là bà Sari Sarkomaa tuy cho rằng nước này cũng kỳ vọng đạt thành tích cao trong cuộc điều tra song không phải kết quả như thế là thỏa mãn. Phần Lan phải chú trọng giáo dục cơ sở và giáo dục đặc biệt, sao cho trường học là nơi tốt nhất để ươm trồng những hạt giống của thế hệ tương lai.
Sắp tới sẽ có kết quả khảo sát PISA để biết nền giáo dục của chúng ta đang đứng ở đâu. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, rất có thể sẽ có một kết quả “quá đẹp” và như vậy có phản ánh đúng thực chất của nền giáo dục nước ta? Nếu căn cứ vào kết quả đó để hoạch định các chính sách nâng cao chất lượng đào tạo thì sẽ có nhiều bất cập.
Đặng Trinh
Theo người lao động
Có thể cắt 30 - 40% kiến thức các môn học
PGS Văn Như Cương cho rằng, trong đổi mới giáo dục các môn học có thể cắt bỏ từ 30 - 40% kiến thức không cần thiết.
Lọc bớt kiến thức thừa trong chương trình
PGS Văn Như Cương cho rằng, chúng ta vẫn thường nói đến một nền giáo dục toàn diện nghĩa là chú trọng đến cả 4 mặt giáo dục: đức, trí, thể, mỹ. Nhưng hầu như chỉ chú trọng đến "trí" mà thôi. Vì sao vậy? Bởi vì một khi học để đi thi thì cố nhiên "thi gì học nấy, không thi không học". Bởi vậy các môn học "làm người" không được coi trọng, trở thành những môn phụ hoặc rất phụ.
Ngay trong việc học các kiến thức thì chương trình của chúng ta bao gồm những vấn đề viển vông, không gắn với thực tế, học không đi đôi với hành, lí luận không gắn với thực tiễn... Học sinh được đào tạo không nhằm mục đích để làm việc, mà chỉ biết lí thuyết suông.
Vì thế, cần có một cuộc sàng lọc những nội dung không cần thiết, bổ sung những kiến thức hữu ích cần thiết cho cuộc sống. Cần giảm mạnh khối lượng kiến thức văn hóa trong tất cả các môn học: Toán, Lí, Hóa, Sinh, Sử, Địa...
Cần xác định, học để lấy kiến thức.
Chỉ giữ lại những gì hết sức cơ bản, cần thiết và phổ thông. Tăng cường một cách thích đáng về thời lượng và chất lượng các môn học làm người: Thái độ và kỹ năng sống, biết giao tiếp và hòa nhập, thân thiện với môi trường, biết lao động và quý trọng lao động, biết rèn luyện và giữ gìn sức khoẻ, biết thưởng thức và cảm thụ nghệ thuật một cách lành mạnh.
Thay đổi quan niệm về bằng cấp
Theo PGS Văn Như Cương, nền giáo dục chúng ta đang ở trong trạng thái của một nền "giáo dục ứng thí". Mục đích đi học chỉ là để đi thi, đi thi để có một văn bằng, càng cao càng tốt. Nếu chưa có việc thì dùng văn bằng tìm việc, nếu đã có việc rồi thì dùng văn bằng để thăng quan tiến chức. Nguyên nhân là vì xã hội chúng ta hiện nay quá coi trọng bằng cấp. Dường như đã có một "chủ nghĩa bằng cấp" trong việc đ.ánh giá năng lực con người, trong việc thăng quan tiến chức... Vì thế, phải thay đổi cách đ.ánh giá, thay đổi quan niệm xã hội về việc học và vai trò của việc học.
PGS Văn Như Cương cho rằng, hiện nay điều bất cập nhất chính là xu hướng chạy theo bằng cấp của xã hội. Các em không muốn phân luồng đi theo hướng học nghề bởi người ta vẫn chuộng cái bằng tốt nghiệp THPT hơn và lên bậc cao hơn thì lại tham vọng kiếm tấm bằng đại học bằng mọi giá. Đã đến lúc xã hội phải thay đổi cách quan niệm về bằng cấp. Cần phải xác định học để lấy kiến thức để có thể làm việc kiếm sống chứ không nên suy nghĩ là chỉ nhằm lấy tấm bằng. Bên cạnh đó, cũng phải nhận thức được rằng những em đi học nghề sớm hoàn toàn có cơ hội học lên ĐH, CĐ bằng hình thức đào tạo cởi mở như liên thông, từ xa, vừa học vừa làm...
Cấu trúc cấp học nên phân bố lại. Cấp tiểu học và THCS: Chỉ có một chương trình. Cấp THPT được phân thành hai nhánh: Một nhánh tạm gọi là THPT và nhánh kia gọi là TH có dạy nghề. Nhánh THPT đào tạo những học sinh sau khi tốt nghiệp có thể thi vào các trường đại học. Chương trình bao gồm 5 môn học bắt buộc: Toán, Tiếng Việt, Ngoại ngữ, Giáo dục Công dân, Giáo dục Thể chất. Ngoài ra là các môn tự chọn: Lý, Hóa, Sinh, Sử, Địa, Ngoại ngữ 2, Ngoại ngữ 3 và các chuyên đề tự chọn. Mỗi học sinh có thể chọn 3 môn tự chọn và một chuyên đề tự chọn. Nhánh trung học có dạy nghề đào tạo học sinh sau khi tốt nghiệp có trình độ THPT và có một nghề. Học sinh có thể ra làm nghề hoặc học liên thông lên cao đẳng nghề hoặc trung cấp chuyên nghiệp.
Cần xây dựng một xã hội học tập, tức là một xã hội trong đó mọi thành viên đều luôn luôn cố gắng học tập để hiểu biết nhiều hơn, để làm việc hiệu quả hơn. Một xã hội như vậy không tôn vinh bằng cấp một cách quá đáng, không lấy bằng cấp để làm thước đo mỗi người, để cất nhắc cán bộ, bằng cấp không nhất thiết phải có trong lời giới thiệu, trong lời kính thưa, kính gửi, kính mời...
Theo Hà Bình (Kiến Thức)
Tuyển sinh lớp 10: Phải thi viết 3 môn Bộ GD-ĐT vừa công bố dự thảo quy chế tuyển sinh THCS và THPT. Theo đó, việc tuyển sinh vào lớp 10 bậc THPT của các địa phương có thể tổ chức theo hình thức xét tuyển, thi tuyển hoặc thi tuyển kết hợp xét tuyển. Bộ GD-ĐT chỉ cho phép áp dụng hình thức xét tuyển đối với các địa phương không...
