Philippines cũng có ứng viên kiểu ông Trump

Ứng viên sáng giá nhất cho vị trí tổng thống Philippines được ví với tỉ phú Mỹ Donald Trump vì những phát biểu gây sốc trong quá trình tranh cử.

Ông Duterte trong một cuộc vận động tranh cử ở TP.QuezonReuters

Ông Rodrigo Duterte, Thị trưởng TP. Davao, hiện là người có triển vọng chiến thắng lớn nhất trong cuộc bầu cử tổng thống Philippines sẽ diễn ra vào ngày 9.5. Reuters hôm 6.5 dẫn kết quả thăm dò mới nhất cho thấy ông Duterte đang dẫn đầu với tỷ lệ ủng hộ 33%, hơn xa đối thủ nặng ký nhất là nữ thượng nghị sĩ Grace Poe (22%). Cựu Bộ trưởng Nội vụ Manuel Roxas đứng ở vị trí thứ 3 với 20%, sau đó đến Phó tổng thống Jejomar Binay (13%).

Là một chính trị gia kỳ cựu với 22 năm đứng đầu chính quyền Davao, ông Duterte được cho là có công đưa thành phố này trở thành một trong những khu vực thịnh vượng nhất nước với tỷ lệ tăng trưởng kinh tế bình quân 6,6%. Tuy nhiên, điều làm thế giới bên ngoài biết đến ứng viên này là những phát ngôn bạo miệng và các tuyên bố chính sách gây tranh cãi. Phong cách có phần “giang hồ” và triển vọng đắc cử khiến giới truyền thông ví ông Duterte với tỉ phú Donald Trump, người đã nắm chắc quyền đại diện đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11.

Tàn sát tội phạm và “yêu hàng loạt”

Hồi tuần trước, ông Duterte gây sốc khi tuyên bố sẽ phát động “một cuộc chiến đẫm máu” để chống tội phạm. “Tôi sẽ tung quân đội và cảnh sát săn lùng tội phạm. Nếu chúng phản kháng, đơn giản là chúng ta sẽ giết hết tất cả và vấn đề sẽ được giải quyết”, Đài NBC dẫn lời ông nói.

Vài ngày sau, ứng viên này tiếp tục tuyên bố trên truyền hình là sẽ “tử hình 100.000 tên tội phạm rồi ném xác xuống vịnh Manila”. Ông còn cam kết sẽ miễn tội cho các sĩ quan cảnh sát bị cáo buộc lạm dụng nhân quyền trong quá trình trấn áp tội phạm và nếu cần “tôi sẽ ký 1.000 đơn xin miễn tội mỗi ngày”.

Trước đó, nhiều người không tin vào tai mình khi vị thị trưởng bạo miệng đùa cợt về vụ nhà nữ truyền giáo Úc Jacqueline Hamill bị cưỡng bức và sát hại ở Davao hồi năm 1989. “Tôi đã rất phẫn nộ khi cô ấy bị hãm hiếp, nhưng cô ấy quá đẹp. Tôi cho rằng thị trưởng phải là người “hưởng” đầu tiên”, ông nói trong một buổi vận động. Dĩ nhiên lời đùa này khiến ông Duterte hứng chịu vô số lời chỉ trích từ rất nhiều bên.

Một phát ngôn viên của đương kim Tổng thống Benigno Aquino III nhận định Duterte “không phù hợp làm tổng thống”, trong khi đại diện ngoại giao nhiều nước cũng tỏ rõ bất bình. AFP dẫn lời Đại sứ Úc Amanda Goley nói “hiếp dâm và giết người không phải là chuyện đùa hay có thể bị tầm thường hóa”. Đáp lại, vị thị trưởng 71 tuổi tuyên bố đàn ông nào cũng “hay đùa về chuyện ấy”. Ông còn khoe từng qua đêm với 100 phụ nữ và có thể “vui vẻ” với 4 người cùng lúc, đồng thời cam kết mọi hoạt động “giải trí” của mình đều không “xâm phạm một đồng vào công quỹ”.

Giành chủ quyền bằng… mô tô nước

Cũng như mọi ứng viên tổng thống khác, ông Duterte rất chú trọng đến vấn đề Biển Đông. Theo Đài ABS-CBN, trong một cuộc vận động mới đây, ông bày tỏ ý định sẵn sàng một mình đứng mũi chịu sào trong cuộc tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc. Kế hoạch của ứng viên này là sẽ không đẩy binh sĩ Philippines vào cuộc đối đầu nguy hiểm, mà cá nhân ông sẽ “tự lái mô tô nước đến cắm cờ” tại bãi cạn Scarborough. Thời gian qua, chính quyền Manila liên tục cáo buộc Trung Quốc triển khai tàu phong tỏa lối vào Scarborough và đe dọa, xua đuổi tàu cá Philippines.

Mặt khác, dư luận khu vực và giới quan sát cũng tỏ ra quan ngại về ý định của ông Duterte sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Trung Quốc nếu tình hình giải quyết tranh chấp vẫn giậm chân tại chỗ sau 1 hoặc 2 năm nữa với điều kiện Bắc Kinh phải thừa nhận tuyên bố chủ quyền của Manila đồng thời không ngăn cản ngư dân Philippines hoạt động. Chuyên san The Diplomat dẫn lời nhiều chuyên gia nhận định cách tiếp cận này là “ngây thơ và sẽ tự chuốc thất bại”, còn một số quan chức ngoại giao Mỹ, đồng minh lớn nhất của Philippines, nói quan điểm về Biển Đông của ứng viên Duterte “bất nhất và khó hiểu”.

Giải mã sức hút Duterte

Theo các chuyên gia, tuy gây nhiều tranh cãi nhưng chính phong cách táo bạo, không theo khuôn mẫu của Thị trưởng Duterte đã góp phần không nhỏ tạo nên ưu thế hiện nay của ông trên đường đua giành ghế tổng thống.

Một bộ phận lớn cử tri không hài lòng với phong thái điềm đạm đến bị cho là yếu đuối của đương kim Tổng thống Aquino III và chỉ trích kế hoạch cải cách chính trị – xã hội của ông diễn ra quá chậm chạp. “Cử tri cảm thấy rằng cần có một người mạnh bạo để mang lại thay đổi”, tờ The Los Angeles Times dẫn lời chuyên gia Gerard Finin của Trung tâm Đông – Tây (Mỹ) nhận định. Vì thế, nhiều người bị thu hút bởi hình ảnh một người đàn ông “ngang tàng”, cứng rắn cùng cam kết giải quyết nhanh gọn những vấn đề thâm căn cố đế, chẳng hạn như tội phạm và tham nhũng.

Bên cạnh đó, tờ The Straits Times ngày 6.5 dẫn lời nhiều ngư dân Philippines nói họ sẽ bầu cho ai “sẵn sàng đương đầu với Trung Quốc” và hình ảnh mạnh mẽ của Duterte càng trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. Mặt khác, Philippines lâu nay có xu hướng chuộng các nhà lãnh đạo theo kiểu “người hùng”. Ông Ferdinand Marcos được bầu làm tổng thống vào năm 1965 cũng nhờ phong cách cực kỳ thu hút nhưng sau đó đã trở thành độc tài. Gần đây hơn, Tổng thống Joseph Estrada (nhiệm kỳ 1998 – 2001) từng là ngôi sao phim hành động.

Tuy nhiên, không phải người Philippines nào cũng ủng hộ Duterte. Nhiều người lo ngại nếu lên cầm quyền, ông có thể gây ra những xáo trộn lớn về kinh tế, xã hội và ngoại giao. “Nếu trở thành tổng thống, có thể ông ấy không kiểm soát được mồm miệng và gây ra khủng hoảng ngoại giao quốc tế”, nghệ sĩ nổi tiếng tên Carlos Celdran nói với The Los Angeles Times.

Mới đây nhất, không lâu sau tuyên bố sẽ tìm kiếm sự hỗ trợ từ các đồng minh và đối tác phương Tây để tạo thêm sức nặng cho Philippines trong vấn đề Biển Đông, ông Duterte đã yêu cầu các đại sứ Mỹ và Úc “câm mồm” về vụ nhà nữ truyền giáo Úc. Ngày 6.5, đích thân Tổng thống Aquino III đã lên tiếng kêu gọi các ứng viên khác hợp sức ngăn chặn đà tiến của Duterte, theo Reuters. Cùng ngày, cựu Bộ trưởng Roxas cảnh báo cử tri cần thận trọng với lá phiếu khi “bóng ma độc tài đang có dấu hiệu trở lại”.

Trùng Quang

Theo Thanhnien