Phát hiện bánh mì 8.600 t.uổi cổ xưa nhất thế giới

Theo dõi VGT trên

Món bánh mì được lên men theo cách hoàn toàn hiện đại đã được phát hiện tại khu định cư thời đại đồ đá mới nổi tiếng Çatalhöyük.

Chiếc bánh mì ở Çatalhöyük thuộc loại cổ xưa nhất từng được khai quật trên thế giới, được người cổ đại làm ra khoảng năm 6600 trước Công nguyên, tức nay nó đã 8.400 t.uổi.

Çatalhöyük là di chỉ thời đại đồ đá mới ở phía Đông Nam TP Konya – Thổ Nhĩ Kỳ, là một khu định cư được lập nên từ khoảng năm 7500 trước Công nguyên.

Phát hiện bánh mì 8.600 t.uổi cổ xưa nhất thế giới - Hình 1

Khu định cư Çatalhöyük – Thổ Nhĩ Kỳ vào thời hoàng kim – Ảnh đồ họa: Dan Lewandowski

Đến năm 6700-6500 trước Công Nguyên, khu định cư phát triển đến đỉnh cao trước khi dân số sụt giảm nhanh chóng những thế kỷ sau đó. Cuối cùng, cả khu vực bị bỏ hoang kể từ khoảng năm 5950 trước Công nguyên.

Khu định cư được người hiện đại phát hiện vào đầu những năm 1960 bởi một nhà khảo cổ học người Anh, sau đó thu hút các nhà khảo cổ học từ khắp thế giới suốt nhiều thập kỷ qua nhờ quy mô lớn và tình trạng bảo quản đặc biệt tốt của nó.

Bánh mì chả cá, xôi bắp và nhiều món ăn đường phố Việt Nam đã có mặt ở Mỹ
Xử phạt tiệm bánh mì ở Sóc Trăng do gây ngộ độc thực phẩm

Cư dân ở khu định cư cổ đại này là một trong những nhóm nông dân đầu tiên trên thế giới trồng lúa mì và lúa mạch. Ngoài ra, họ còn chăn cừu và dê.

Video đang HOT

Phát hiện mới về chiếc bánh mì cổ đại được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu từ Đại học Necmettin Erbankan (Thổ Nhĩ Kỳ), ở khu vực được đặt tên là Mekan 66 của Çatalhöyük.

Xung quanh một chiếc lò nướng, họ tìm thấy lúa mì, lúa mạch, hạt đậu cũng như khối “cặn hữu cơ dạng xốp”.

Phát hiện bánh mì 8.600 t.uổi cổ xưa nhất thế giới - Hình 2

Chiếc bánh mì cổ xưa nhất thế giới vừa được khai quật – Ảnh: Đại học Necmettin Erbakan

Quá trình phân tích cho thấy khối đó chính là phần còn lại của một chiếc bánh mì đã lên men nhưng chưa được nướng.

Trước đó, một số bằng chứng về bánh mì được lên men như cách người hiện đại làm đã được tìm thấy trong các di tích Ai Cập cổ đại. Tuy vậy, bánh mì ở Çatalhöyük cổ xưa hơn nhiều.

Bằng chứng khảo cổ 1,6 triệu năm t.uổi thay đổi cái nhìn của con người về lịch sử ngôn ngữ

Nghiên cứu mới đã chỉ ra thời điểm người t.iền sử bắt đầu trò chuyện.

Được thực hiện bởi nhà khảo cổ học Steven Mithen, báo cáo nghiên cứu mới cho thấy con người đã phát triển khả năng ngôn ngữ vào 1,6 triệu năm trước, tại vùng hoang dã của miền Nam châu Phi.

Bằng chứng khảo cổ 1,6 triệu năm t.uổi thay đổi cái nhìn của con người về lịch sử ngôn ngữ - Hình 1

Hình minh họa.

" Không ai có thể nghi ngờ việc con người phát triển về thể chất và văn hóa nhờ vào khả năng nói. Ấy là lý do tại sao việc xác định thời điểm loại hình ngôn ngữ đầu tiên xuất hiện lại quan trọng đến vậy", giáo sư Mithen với chuyên môn t.iền sử tại Đại học Reading, nói với tờ The Independent.

Trước đây, phần lớn chuyên gia cho rằng con người mới chỉ bắt đầu nói chuyện khoảng 200.000 năm trước. Nhưng trong báo cáo mới, giáo sư Mithen cho rằng phiên bản sơ khai của ngôn ngữ cổ đại xuất hiện sớm hơn ít nhất 8 lần. Giáo sư đi đến kết luận này dựa trên những bằng chứng có tại các khu khai quật, có trong gen và trong giải phẫu người cổ đại, bên cạnh một số chứng cớ về ngôn ngữ khác.

Kết hợp chúng lại, ông cho rằng sự ra đời của ngôn ngữ diễn ra vào giữa khoảng 1,5 cho tới 2 triệu năm về trước.

Bằng chứng khảo cổ 1,6 triệu năm t.uổi thay đổi cái nhìn của con người về lịch sử ngôn ngữ - Hình 2

Cấu trúc Richat tại sa mạc Sahara, nơi được cho là trung tâm văn hóa của người t.iền sử Homo Erectus - Ảnh: NASA.

Còn một yếu tố quan trọng nữa. Kích thước não bộ con người đã tăng lên đáng kể, đặc biệt từ thời điểm 2 triệu năm Trước Công nguyên, rồi tăng kích cỡ nhanh chóng sau mốc thời gian 1,5 triệu năm Trước Công nguyên. Kích thước tăng lên đi kèm với sự tái tổ chức cấu trúc bên trong não bộ - bao gồm sự xuất hiện đầu tiên của thùy trước, đặc biệt liên quan đến chức năng suy nghĩ, tưởng tượng và nhận thức. Tại đây chứa một vùng có tên gọi "Broca", vốn được các nhà khoa học cho rằng có liên quan đến việc sản xuất ngôn ngữ và hiểu ngôn ngữ.

Nghiên cứu khoa học mới đồng thời cho thấy sự xuất hiện của vùng Broca có liên quan đến cải thiện trong hoạt động lưu giữ ký ức - yếu tố quan trọng cho việc hình thành câu nói. Nhưng các phát triển tiến hóa khác cũng rất quan trọng cho sự ra đời của ngôn ngữ sơ khai.

Hai yếu tố sánh bước với con người trong buổi bình minh của tiến hóa, là khả năng đi bằng hai chân cùng sự thay đổi hình dạng hộp sọ, nhiều khả năng đã đóng góp cho quá trình thay đổi hình dạng và vị trí của đường hô hấp, qua đó giúp con người có được tiếng nói.

Bằng chứng khảo cổ 1,6 triệu năm t.uổi thay đổi cái nhìn của con người về lịch sử ngôn ngữ - Hình 3

Người Homo erectus, được cho là giống người đầu tiên có khả năng nói - Ảnh: Internet.

Một bằng chứng tối quan trọng khác xuất hiện ở 1,6 triệu năm Trước Công nguyên (cũng là lúc con người có thể bắt đầu nói) xuất hiện tại các khu vực khảo cổ. Khi so sánh với các giống loài đương thời, con người đặc biệt yếu ớt, vậy tổ tiên chúng ta đã phải sở hữu một thứ "vũ khí" khác nhằm chiếm thế thượng phong.

Trong quá trình tiến hóa, gần như chắc chắn rằng ngôn ngữ là một phần của chiến lược bù đắp sức mạnh vật lý. Để săn động vật lớn (hoặc khi hái lượm, để đẩy lùi những con vật khỏe mạnh hơn), con người sơ khai cần khả năng lập kế hoạch và phối hợp nhóm tốt hơn - sự phát triển của ngôn ngữ là tối quan trọng trong bối cảnh này.

Con người bắt đầu săn b.ắn khoảng 2 triệu năm trước, và hiệu quả các cuộc săn tăng lên đáng kể vào khoảng 1,5 triệu năm trước. Khoảng 1,6 triệu năm TCN, lịch sử được viết trên hóa thạch cho thấy sự ra đời và truyền đạt văn hóa qua các thế hệ, công cụ bằng đá trở nên hiệu quả hơn nhiều. Khả năng cao ngôn ngữ nói đã giúp người t.iền sử chuyển giao kiến thức và kỹ năng phức tạp từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Bằng chứng khảo cổ 1,6 triệu năm t.uổi thay đổi cái nhìn của con người về lịch sử ngôn ngữ - Hình 4

Sự tiến bộ trong việc tạo tác công cụ của con người, từ 1,75 triệu năm trước cho tới 850.000 năm trước - Ảnh: Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos.

Chưa hiết, giao tiếp bằng ngôn ngữ có thể giúp con người tồn tại trong các khu vực sinh thái và khí hậu khác nhau - có lẽ không phải ngẫu nhiên mà con người có thể tăng tốc độ định cư khắp thế giới một cách đáng kể vào khoảng 1,4 triệu năm trước, tức là ngay sau thời điểm được cho là lúc ngôn ngữ bắt đầu. Công cụ này đã giúp con người làm được ba điều quan trọng để định hình tương lai, là hình dung để thiết lập kế hoạch, và truyền đạt kiến thức.

" Đó là cách ngôn ngữ đã thay đổi lịch sử loài người một cách sâu sắc," theo Giáo sư Mithen. Nghiên cứu mới của ông cho rằng trước khi ngôn ngữ ra đời, khả năng giao tiếp của con người vô cùng hạn chế, có lẽ chỉ gồm vài chục âm thanh và cử chỉ tay khác nhau.

Suốt hàng trăm nghìn năm qua, ngôn ngữ dần tiến hóa, trở nên phức tạp để rồi đạt được cảnh giới tinh vi như ngày nay. Trong thời hiện đại, chúng ta không chỉ sử dụng ngôn ngữ để trò chuyện với nhau, mà còn phát minh ra thêm những ngôn ngữ mới, đơn cử như ngôn ngữ lập trình để trò chuyện với máy tính.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Tàu vũ trụ NASA lạc vào không gian lạ ở rìa hệ Mặt Trời
01:01:11 08/09/2024
Hỗn chiến vùng sông nước: Khi thần ưng đối đầu bá vương đầm lầy
23:42:27 06/09/2024
Loài cá nhìn như cây nấm có giá lên đến vài tỷ đồng
23:46:44 06/09/2024
Tiểu hành tinh đã hủy diệt loài khủng long xuất phát từ bên ngoài sao Mộc
01:08:01 07/09/2024
Vì sao chưa tìm thấy sự sống ngoài hành tinh?
01:01:43 08/09/2024
'Sống chậm' vì siêu bão Yagi
23:30:04 06/09/2024
Lộ diện siêu quái thú mới, có thể nặng gấp 10 lần voi
21:45:04 06/09/2024
Khám phá hang động trên Mặt Trăng: Giải pháp mới cho việc định cư ngoài hành tinh?
23:21:06 06/09/2024

Tin đang nóng

Từ Hi Thái Hậu vừa ngủ dậy liền "diệt" thái giám, cung nữ, lý do cực hãi hùng
21:09:25 07/09/2024
Trấn Thành - Hari Won và hội bạn quyền lực mất hút trong ngày trọng đại của Anh Đức
22:12:26 07/09/2024
Con trai riêng của Huy Khánh và vợ cũ đã 18 t.uổi, điển trai và học giỏi như thế nào?
22:29:38 07/09/2024
11 triệu người phấn khích trước hành động của Lưu Diệc Phi dành cho fan nam
22:08:24 07/09/2024
Mâu Thuỷ thẳng tay tiễn Hoàng Thuỳ ra về, "phục thù" ấn tượng sau 7 năm!
21:51:28 07/09/2024
Hệ quả của "hiệu ứng đám đông tan rã": Loạt concert Kpop đổ bộ Việt Nam thiếu sức hút, có show còn huỷ giờ chót!
01:27:30 08/09/2024
Vì sao bão Yagi không suy yếu sau khi đổ bộ Quảng Ninh - Hải Phòng?
21:15:06 07/09/2024
BABYMONSTER "thảm hại" dưới tay MEOVV, "đàn em Rosé" vừa ra mắt đã xào xáo Kpop
21:34:14 07/09/2024

Tin mới nhất

Cổ văn Hindu 6.000 t.uổi tiết lộ hiện tượng thiên văn kỳ lạ

01:01:11 08/09/2024
Các nhà khoa học vừa khám phá ra bí mật lớn đằng sau đoạn mô tả về Mặt Trời bị xuyên thủng , ma thuật biến mất trong một bản cổ văn Hindu.

Đại bàng vàng đã được con người thuần hóa để thành 'trợ thủ' khi đi săn như thế nào?

21:59:23 07/09/2024
Đại bàng vàng, biểu tượng của sức mạnh và quyền uy trên bầu trời, từ lâu đã được người dân du mục chinh phục bằng một kỹ thuật thuần hóa cổ xưa mang tên Ngao Ưng Thuật .

NASA tìm ra "hóa thạch vũ trụ" cách Trái Đất 3 triệu năm ánh sáng

21:45:30 06/09/2024
Thứ mà NASA mô tả là một hóa thạch vũ trụ biệt lập nằm ngay của Cụm Địa phương, nơi thiên hà chứa Trái Đất đang trú ngụ.

Mặt Trời xuất hiện hơn 200 vết đen đáng sợ

19:55:45 05/09/2024
Số vết sẹo đen có thể nhìn thấy được trên Mặt Trời vào tháng 8 gấp đôi so với dự báo trước đó và cũng là con số cao nhất trong vòng 23 năm qua

Phát hiện hố thiên thạch lớn nhất hệ Mặt Trời

17:38:33 05/09/2024
Một vật thể lớn gấp 20 lần tiểu hành tinh từng khiến khủng long ở Trái Đất tuyệt chủng đã giáng xuống một thiên thể khác trong hệ Mặt Trời.

'Anh trai miền Tây' chi t.iền triệu mỗi tháng để 'cưu mang' đàn cá sông nghìn con

10:19:23 05/09/2024
Mỗi ngày, sau khi đi làm về, anh Dương Anh Tuấn (37 t.uổi, ngụ phường Cái Khế, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) vác bao thức ăn cho cá ra nhà bè, phía bờ sông.

Tuyệt đỉnh kangaroo: Cú nhảy thăng thiên khiến người xem phải "há hốc miệng" kinh ngạc

06:26:33 05/09/2024
Theo Tổ chức Bảo vệ Động vật Thế giới, kangaroo có khả năng nhảy thẳng đứng lên đến 3 m, sau đó hạ cánh và tiếp tục nhảy mà không bị gián đoạn nhịp điệu.

Loài quái thú dài 8 m xuất hiện ở Trùng Khánh - Trung Quốc

21:59:19 04/09/2024
Quái thú khổng lồ Qianjiangsaurus changshengi đã lang thang ở miền Tây Nam Trung Quốc khoảng 70 triệu năm trước, tức cuối kỷ Phấn Trắng.

Người Ai Cập cổ đại đã sử dụng thang máy thủy lực để xây dựng kim tự tháp!

21:55:56 04/09/2024
Một nhóm các nhà khảo cổ học gần đây đã đưa ra một khám phá đầy hứa hẹn có thể giải mã bí ẩn đã tồn tại hàng thế kỷ về cách người Ai Cập cổ đại xây dựng các kim tự tháp khổng lồ.

Các nhân vật Black Myth: Wukong 'cư tê' hết cỡ trong tạo hình mới

20:56:41 04/09/2024
Black Myth: Wukong không những là tựa game đang làm mưa làm gió trong cộng đồng game thủ, mà còn là nguồn cảm hứng cho những hoạ sĩ truyện tranh.

Phát hiện 'bạch tuộc ma' và 'quái vật spaghetti' ở ngọn núi ngầm khổng lồ dưới đại dương

12:30:32 04/09/2024
Một nhóm do Viện Đại dương Schmidt dẫn đầu đã khám phá khu vực này ở Thái Bình Dương, cách bờ biển Chile 1.448 km, bằng tàu nghiên cứu R/V Falkor trong chuyến thám hiểm kéo dài 28 ngày kết thúc vào tháng 8.

Loài lan ma xuất hiện sau 15 năm tuyệt chủng

06:49:36 04/09/2024
Mới đây, tại khu vực đất rừng không được tiết lộ ở Anh, một loài phong lan ma bí ẩn được tuyên bố tuyệt chủng vào năm 2009, đã xuất hiện trở lại sau 15 năm.

Có thể bạn quan tâm

TP Hạ Long chìm trong bóng tối sau cơn bão kinh hoàng

Tin nổi bật

06:59:52 08/09/2024
Thiệt hại nặng nề do bão số 3 gây ra khiến toàn bộ TP Hạ Long (Quảng Ninh) bị mất điện, người dân phải xoay sở mọi sinh hoạt trong màn đêm không ánh điện. Tối 7/9, tại thành phố này vẫn gió to, mưa lớn.

Danh ca Khánh Hà t.uổi 72 trẻ đẹp, hôn nhân viên mãn bên chồng kém 13 t.uổi

Sao việt

06:54:56 08/09/2024
Ở t.uổi 72, danh ca Khánh Hà đã gặt hái nhiều thành tựu trong sự nghiệp âm nhạc và có hôn nhân hạnh phúc bên ông xã Tô Chấn Phong kém 13 t.uổi.

Điện Kremlin phản hồi cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ năm 2024

Thế giới

06:53:19 08/09/2024
Ông Peskov trả lời tờ Washington Post (Mỹ): Đây không phải là lần đầu tiên Nga bị cáo buộc can thiệp bầu cử Mỹ. Tất nhiên là vô lý. Chúng tôi không can thiệp .

Những thực phẩm giàu collagen tự nhiên

Làm đẹp

06:39:47 08/09/2024
Collagen là một loại protein vô cùng quan trọng, không chỉ giúp duy trì độ đàn hồi, săn chắc cho da mà còn hỗ trợ sức khỏe xương khớp, tóc và móng.

Nhan sắc khó nhận ra của mỹ nhân 2k4 tụt dốc sau loạt "phốt"

Netizen

06:38:59 08/09/2024
Từng được coi là hiện tượng mạng từ năm 17 t.uổi khi nổi lên với loạt video đi làm nương rẫy, Yona Cươn (Đinh Thị Cươn, SN 2004, Bình Định) nhanh chóng trở thành hot TikToker khi sở hữu 6,5 triệu người theo dõi.

Hé lộ nội dung phần tiếp theo của Black Myth: Wukong: Siêu hấp dẫn, rất đáng mong chờ!

Mọt game

06:38:47 08/09/2024
Dự kiến, sắp tới game thủ sẽ sớm được trải nghiệm 2 bản mở rộng (DLC) của siêu phẩm Black Myth: Wukong. Riêng phần 2 của tựa game này thì có lẽ cần thêm nhiều thời gian.

Jennie có động thái đáp trả tin đồn "cạch mặt" Lisa nhưng lập tức xoá luôn

Nhạc quốc tế

06:38:42 08/09/2024
Sáng 7/9, Jennie (BLACKPINK) bất ngờ đăng tải đoạn clip trên kênh TikTok cá nhân khoe trọn vẹn visual cùng body n.óng b.ỏng trong sự kiện diễn ra vào ngày 5/9 vừa qua.

10 diễn viên toàn năng nhất Hàn Quốc: Jisoo (BLACKPINK) xếp thứ 8, hạng 1 sở hữu khối tài sản 1000 tỷ

Hậu trường phim

06:35:56 08/09/2024
Theo kết quả được công bố, những cái tên đầy triển vọng hoạt động trong cả lĩnh vực ca hát và diễn xuất được khán giả tin tưởng bầu chọn đã xuất hiện.

Anh trai say Hi tập 13: Một quán quân hát quá hay khiến khán giả nức nở

Tv show

06:31:09 08/09/2024
Trong Tập 13 Anh trai say Hi, 8 bài hát solo tiếp theo của vòng Chung kết ra quân, châm ngòi vào đường đua xếp hạng cá nhân đầy gay cấn và bùng nổ.

Cách làm bánh Trung thu nướng nhân đậu đỏ trứng muối vừa đơn giản lại siêu ngon, để ăn hoặc làm quà biếu quá tuyệt

Ẩm thực

06:00:47 08/09/2024
Chỉ với vài bước đơn giản bạn đã có món bánh Trung thu nướng nhân đậu đỏ trứng muối để thưởng thức nhân dịp Trung Thu sắp đến rồi.

"Quỷ Án" - Phim kinh dị siêu nhiên được khen hết lời ra rạp Việt

Phim âu mỹ

05:54:23 08/09/2024
Quỷ Án (tựa gốc Oddity) là bộ phim kinh dị đang nhận được sự đ.ánh giá cao của giới phê bình điện ảnh uy tín trên thế giới.