‘Pháo đài’ New Zealand và màn thử lửa cho chiến lược Zero COVID
New Zealand vẫn là một trong số những quốc gia hiếm hoi dùng chiến lược chống dịch ‘Zero COVID’, tức dùng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt, đẩy số ca COVID-19 xuống bằng 0. Nhưng với chủng Delta, mọi thứ đã khác.
Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern – Ảnh: REUTERS
Ngày 28-8, New Zealand ghi nhận thêm 82 ca mắc COVID-19 mới, nâng tổng số ca nhiễm tại quốc gia này lên 415.
Tình hình dịch bệnh tại đây vẫn theo chiều hướng xấu bất kể đã trải qua 11 ngày phong tỏa nghiêm ngặt.
Vào hôm 17-8, New Zealand đã phong tỏa toàn quốc sau khi ghi nhận đúng 1 ca nhiễm trong cộng đồng. Thủ tướng Jacinda Ardern được khuyến cáo trong khoảng 8 tới 10 ngày sau đó số ca bệnh sẽ đạt đỉnh.
Nhưng diễn biến mới nhất cho thấy các tính toán đã “trật đường ray”. Trong vòng 10 ngày qua, đợt bùng dịch mới nhất đã ghi nhận 347 ca mắc mới, trong tổng số 415 như đã nêu.
Đầu tuần này, New Zealand đã gia hạn thời gian đóng cửa, trong bối cảnh hình ảnh “pháo đài chống dịch” New Zealand bị đem ra mỉa mai.
Đài CNN (Mỹ) cho rằng phản ứng trên diễn tả sự chia rẽ trong quan điểm của các nước về cách thức chống dịch.
Sau hơn 18 tháng sống trong COVID-19, một số quốc gia bao gồm Vương quốc Anh, cũng đã chấp nhận thực tế có lẽ họ không bao giờ có thể khiến con virus SARS-CoV-2 biến mất mãi mãi. Thay vào đó, họ phải tìm cách hợp lý để sống chung với nó.
So với nhiều nước, trên thực tế New Zealand có một số lợi thế nhất định khi áp dụng cách làm này.
Họ có một nền kinh tế hiện đại, vững mạnh. Dân số của họ ít, chỉ khoảng 5 triệu người. Điều này khiến việc tung các khoản tài chính hỗ trợ người dân mỗi khi phong tỏa không quá khó khăn. Đồng thời, chuyện “bóc tách” các ca nhiễm khỏi cộng đồng, hay tổ chức cách ly cũng dễ hơn.
Dù vậy việc phong tỏa đất nước cũng có cái giá của nó, theo Đài CNN . Khoảng 1 triệu người New Zealand đang sống rải rác trên khắp thế giới, trong đó khoảng 600.000 người ở Úc.
Khi New Zealand đóng cửa quyết liệt, rất nhiều người dân nước này phải xa bạn bè hoặc người thân.
Video đang HOT
Một số người thậm chí đã không thể gặp lại người thân trong suốt một năm qua. Nền kinh tế cũng gánh chịu hậu quả khi lượng du khách tới New Zealand trong tháng 1-2021 ít hơn tới 98% so với cùng kỳ năm trước.
Vũ khí lợi hại nhất của New Zealand khi theo đuổi chiến lược chống dịch này nằm ở người dân. Theo CNN, có vẻ người dân ở đây không sốt sắng lắm với chuyện “tái kết nối với thế giới”.
Trên mạng xã hội, thậm chí có một cuộc chiến không khoan nhượng khi nhiều người chỉ trích đồng hương, trách móc những người New Zealand khác đang kẹt lại ở nước ngoài là vì sao họ không… về nước sớm hơn.
Một khảo sát gần đây của Stickybeak còn cho thấy người dân đồng tình với chính phủ như thế nào: 84% người được hỏi cho biết họ ủng hộ đợt phong tỏa hồi tuần trước.
Khi Úc muốn tạo một hành lang di chuyển giữa nước này với New Zealand, hẳn họ sẽ chạnh lòng khi chỉ 1/4 người New Zealand tham gia khảo sát nói họ ủng hộ phương án trên.
Đối với New Zealand, cái khó hiện nay là tỉ lệ tiêm vắc xin chưa cao. Chỉ 22% dân số New Zealand hiện đã tiêm đủ hai mũi. Đây là một trong những tỉ lệ thấp nhất trong số các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD).
Bài học từ chiến lược đối đầu biến thể Delta
Đối phó với biến thể Delta, New Zealand nghiêm ngặt phong tỏa ngay từ khi phát hiện ca nhiễm đầu tiên, Nhật tập trung vào tiêm chủng, trong khi Australia nỗ lực hoàn thành cả hai mục tiêu.
Tại New Zealand, Cheryl Simpson dự định tổ chức sinh nhật lần thứ 60 cùng bạn bè bằng một bữa trưa thân mật. Song kế hoạch của bà đột ngột thay đổi. Ngày sinh nhật, bà quanh quẩn trong 4 bức tường tại thành phố Auckland.
Chỉ phát hiện một ca mắc Covid-19 cộng đồng, New Zealand quyết định giãn cách nghiêm ngặt toàn đất nước. Một số người coi đây là biện pháp hà khắc, song dân số nói chung ủng hộ các chính sách trên, bởi chúng từng rất hiệu quả trong quá khứ.
Simpson đóng cửa tiệm thú cưng nhằm tuân thủ quy định phòng ngừa. Bà nói: "Tôi rất sẵn lòng cách ly, dù không thích điều này". Bà muốn đất nước sớm dập được đợt bùng phát mới nhất.
Cũng trong khu vực Thái Bình Dương, Nhật Bản không thực hiện những quy định chặt chẽ như vậy. Thay vào đó, chính phủ tập trung tăng tốc tiêm chủng đại trà.
Australia đứng giữa lằn ranh của hai chiến lược dập dịch, cố gắng thực hiện mục tiêu kép: giảm ca nhiễm và tăng tốc vaccine.
Cả ba quốc gia vượt qua năm đầu Covid-19 tương đối thành công. Hiện các chính phủ rẽ ba hướng riêng biệt khi đối phó với biến thể Delta dễ lây lan. Giáo sư Michael Baker, chuyên gia dịch tễ Đại học Otago, New Zealand, cho biết thế giới đang vật lộn để thích ứng với mối đe dọa mới.
"Với biến thể Delta, các quy tắc cũ không còn hiệu quả", ông nói.
Việc đánh giá điểm khác biệt giữa các chiến lược và hiệu quả của chúng đối với biến thể Delta sẽ ảnh hưởng tới sự phục hồi kinh tế của cả ba quốc gia.
Gần hai năm đại dịch, Nhật Bản chưa từng áp dụng biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt. Trước khi biến thể Delta xuất hiện, đất nước vượt qua các đợt bùng phát do người dân có thói quen đeo khẩu trang từ lâu, nhằm ngăn ngừa dị ứng hoặc cảm lạnh.
Người dân Nhật Bản ăn uống tại một nhà hàng ở Tokyo, ngày 9/7. Ảnh: AP
Hiện hầu hết người dùng phương tiện công cộng đều đeo khẩu trang khi đi làm. Song vào ban đêm, người Nhật có xu hướng đến nhà hàng, quán bar. Điều này cho phép biến thể lan rộng. Việc đăng cai tổ chức Olympic Tokyo khiến tình hình nghiêm trọng hơn.
Các quy định nghiêm ngặt trong Thế vận hội giúp hạn chế chùm lây nhiễm. Song tiến sĩ Shigeru Omi, cố vấn y tế chính phủ, cho rằng sự kiện tạo không khí lễ hội, khiến người dân buông lỏng cảnh giác.
Số ca mắc mới theo ngày ở Nhật Bản tăng vọt lên 25.000 trong tháng này, gấp ba lần so với mức cao nhất trước đó. Ông Omi coi đây là thảm họa.
Thủ tướng Yoshihide Suga hôm 20/8 mở rộng và gia hạn tình trạng khẩn cấp tại Tokyo và các khu vực khác cho đến giữa tháng 9. Dù vậy, hầu hết hạn chế không có hiệu lực pháp lý.
Các thống đốc hối thúc ông Suga xem xét ban hành biện pháp cứng rắn hơn. Song thủ tướng Nhật cho rằng vaccine "là con đường nên đi theo".
Số người tiêm chủng hàng ngày tại nước này tăng gấp 10 lần từ tháng 5 đến tháng 6, khi hàng nghìn doanh nghiệp và trường đại học tổ chức tiêm vaccine. Song sự khởi đầu chậm chạp khiến quốc gia phải chật vật để đuổi kịp phần còn lại của thế giới. Đến nay, khoảng 40% dân số Nhật Bản được tiêm chủng đầy đủ.
Tại Australia , giới chức ghi nhận đợt bùng phát ở Sydney vào tháng 6. Nguồn lây là một tài xế chưa tiêm chủng nhiễm nCoV lái xe cho phi hành đoàn từ Mỹ đến thành phố này. Sau khoảng 10 ngày do dự, các bang áp dụng biện pháp phong tỏa, hiện đã kéo dài hai tháng.
Đầu dịch, chính quyền Australia chỉ phong tỏa toàn quốc một đợt. Giờ đây, trong bối cảnh Covid-19 bùng phát, đất nước theo đuổi chiến lược "áp chế mạnh mẽ", bao gồm kiểm soát chặt chẽ người rời khỏi đất nước và khách nước ngoài nhập cảnh. Song về cơ bản, chính phủ vẫn tập trung tiêm vaccine.
Từ vài ca nhiễm mới mỗi tuần, Sydney hiện ghi nhận hơn 800 bệnh nhân Covid-19 theo ngày.
"Không thể loại bỏ hoàn toàn (virus), chúng ta phải học cách sống chung với nó", Gladys Berejiklian, thủ hiến bang New South Wales, cho biết.
"Đó là lý do vì sao chúng tôi áp dụng chiến lược kép", ông nói. "Giảm số ca nhiễm, tăng tỷ lệ tiêm chủng. Chúng ta cần đạt được cả hai mục tiêu này để có thể tự do trong tương lai".
Dịch bệnh tại Sydney cũng tràn sang Canberra, khiến thủ đô phải phong tỏa. "Tôi không biết nước nào có thể thực sự đánh bại Delta. Tôi nghĩ chúng ta cần tăng tỷ lệ tiêm chủng và từ tử mở cửa trở lại vào thời điểm an toàn", Matina Carbone, nhân viên chính phủ, cho biết.
Tuy nhiên, Australia thua xa Nhật Bản trong chương trình vaccine. Hiện chỉ 23% dân số nước này được tiêm đủ hai liều.
Nhà ga Trung tâm ở Sydney vắng vẻ trong ngày 13/8. Ảnh: AP
Năm ngoái, ngay sau khi Covid-19 bùng phát, New Zealand áp lệnh phong tỏa toàn quốc nghiêm ngặt, đóng cửa biên giới với những người không cư trú. Chiến lược này đẩy lùi hoàn toàn virus. Đất nước 5 triệu dân đã đánh bại từng đợt bùng phát nhỏ, đến nay chỉ ghi nhận 26 trường hợp tử vong.
6 tháng trôi qua với không ca mắc cộng đồng, người dân tiếp tục cuộc sống bình thường. Song trong tháng 8, cụm dịch ở Sydney lan sang New Zealand, thông qua một người dân đi du lịch.
Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern lập tức áp đặt lệnh phong toả nghiêm ngặt nhất. Đến 22/8, số ca nhiễm cộng đồng của nước này tăng lên 72. Virus xâm nhập thủ đô Wellington. Giới chức chạy đua để truy vết 10.000 người.
Bà Ardern kiên định với kế hoạch của mình.
"Chúng tôi từng trải qua điều này trước đây. Chúng tôi biết chiến lược hiệu quả. Đất nước từng làm thử và thành công. Chúng ta chỉ cần kiên định", bà nói.
Giáo sư Michael Baker tin rằng New Zealand vẫn đủ sức quét sạch virus lần nữa bằng phương pháp "đốt than hồng", tức là quyết liệt dập dịch ngay từ những ca nhiễm đầu tiên.
Tuy vậy, nước này không có nhiều kế hoạch dự phòng. Báo cáo gần đây của chuyên gia chính phủ cho thấy New Zealand có tương đối ít giường hồi sức tích cực. Chỉ một đợt bùng phát, hệ thống y tế dễ dàng bị áp đảo.
Đây cũng là quốc gia có tốc độ tiêm chủng chậm nhất trong ba nước. Đến nay, chỉ 20% dân số đã nhận đủ hai liều vaccine.
Thủ tướng New Zealand kêu gọi Taliban duy trì quyền con người tại Afghanistan Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern ngày 16/8 đã kêu gọi các thủ lĩnh Taliban duy trì quyền con người tại Afghanistan, theo đó cho phép nữ giới được tới trường học và tới công sở làm việc, cũng như tạo điều kiện cho các công dân quốc tế và người dân Afghanistan được rời khỏi quốc gia Tây Nam Á này theo...