Phân luồng học sinh sau THCS: Nhiều lúng túng
Thực tế cho thấy, không phải học sinh nào hoặc cha mẹ nào cũng hào hứng với việc cho con đi học nghề sau bậc THCS. Trong quan niệm của nhiều người, học xong lớp 9 còn quá nhỏ tuổi để vào đời, lập nghiệp…
Tìm hiểu tuyển sinh trường nghề.
Đào tạo theo mô hình 9
Mỗi năm Việt Nam có khoảng 1,2 triệu học sinh (HS) tốt nghiệp THCS, các em được định hướng vào 4 luồng chính gồm: Học tiếp lên THPT; học lên trung cấp chuyên nghiệp hoặc trung cấp nghề; vừa làm vừa học tiếp THPT theo chương trình giáo dục thường xuyên (GDTX); trực tiếp đi làm kiếm sống. Phần lớn các tỉnh, thành đều có HS học tiếp lên THPT với tỷ lệ hơn 70%, thậm chí có địa phương hơn 80%…, việc chọn luồng giáo dục nghề nghiệp (GDNN) chỉ là giải pháp của rất ít HS.
Nhằm góp phần thực hiện chính sách phân luồng sau THCS, thu hút học sinh lớp 9 vào học nghề, thời gian qua, Bộ LĐTBXH đã triển khai, cho phép các trường mở rộng mô hình đào tạo 9 dành cho học sinh tốt nghiệp THCS. Các năm trước đó, mô hình đào tạo 9 chỉ được thí điểm ở một số trường, nhưng năm học 2019- 2020, việc tuyển sinh trình độ CĐ nghề chính thức bổ sung 2 đối tượng gồm: Học sinh tốt nghiệp THCS nhưng có nguyện vọng học liên thông lên trình độ CĐ (phải học và thi đạt yêu cầu các môn văn hóa THPT theo quy định của Bộ GDĐT và có bằng tốt nghiệp trình độ trung cấp); người có bằng tốt nghiệp trình độ trung cấp và có bằng tốt nghiệp THPT, hoặc đã học và thi đạt yêu cầu các môn văn hóa THPT theo quy định của Bộ GDĐT.
Theo chương trình đào tạo mô hình 9 , HS hết lớp 9 THCS được học chương trình kéo dài từ 3-5 năm tùy ngành nghề để nhận bằng CĐ, cử nhân thực hành, kỹ sư thực hành. 9 là mô hình đào tạo song hành học nghề và học văn hóa sau khi HS tốt nghiệp lớp 9 và có thể tiếp tục liên thông lên bậc cao đẳng, rút ngắn thời gian đào tạo. Mô hình này đã triển khai thành công ở nhiều nước trên thế giới. Điển hình là tại Đức với mô hình đào tạo kép và tại Nhật Bản với mô hình đào tạo KOSEN, đào tạo cho người học tốt nghiệp tương đương THCS ở Việt Nam rất thành công, đem lại giá trị về nguồn nhân lực đáp ứng nền kinh tế của đất nước.
Theo Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Lê Quân: Nếu các em được định hướng tốt, theo học trung cấp ngay sau khi tốt nghiệp THCS, xã hội sẽ có thêm lực lượng lao động có tay nghề tốt đã qua đào tạo.
Hiện nhiều trường CĐ nghề tại Hà Nội đang triển khai tuyển sinh và đào tạo mô hình 9 . Dẫu thế, thông tin về mô hình đào tạo này vẫn chưa được phủ sóng rộng rãi, khiến nhiều phụ huynh chưa biết đến.
Video đang HOT
Nan giải bài toán phân luồng
Theo TS Hoàng Ngọc Vinh- nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, hiện là Phó Chủ tịch Hiệp hội GDNN Việt Nam, trong hơn 15 năm qua, tính trung bình mỗi năm có trên 480.000 học sinh tốt nghiệp THCS mà không vào học các trường THPT. Khoảng trên dưới 100.000 em trong số đó vào học ở các trung tâm GDTX và dưới 90.000 em vào học ở các cơ sở GDNN. Số còn lại, hoặc tham gia lao động phổ thông hoặc không làm gì. Đây là một sự lãng phí về nguồn lực do không đuợc đào tạo kỹ năng lao động và có thể đem lại nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội.
Ông Vinh cũng cho rằng thời gian qua, dù đã được chú trọng nhưng kết quả phân luồng HS sau THCS vẫn chưa được như mong muốn. Nguyên nhân thì có nhiều, trong đó có cả nguyên nhân về nhận thức xã hội, chất lượng GDNN chưa cao, cách làm trên bình diện vĩ mô cả nước cũng như địa phương còn nhiều lúng túng. Chúng ta có cơ chế cho HS tốt nghiệp THCS vào học nghề miễn phí, nhưng chưa đủ để tạo ra động lực thu hút người vào học nghề. Đặc biệt, doanh nghiệp lẽ ra có vai trò rất lớn trong công tác phân luồng HS thì dường như đứng ngoài cuộc để mặc cho ngành giáo dục và lao động xoay xở.
Để đạt được các mục tiêu trong Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng HS trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 – 2025″ (ban hành kèm theo Quyết định số 522, phấn đầu đến 2025 ít nhất 40% HS tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở GDNN đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp), Phó Tổng cục trưởng Tổng cục GDNN Trương Anh Dũng cho rằng, cần có giải pháp gỡ các “nút thắt” trong vấn đề phân luồng cũng như liên thông các bậc học hiện nay. Việc đưa phân luồng vào luật là hết sức cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuyển sinh và đào tạo của các bậc học sau phổ thông, trong đó có GDNN.
Những quy định mới trong tuyển sinh đào tạo nghề đang góp phần tạo điều kiện thuận lợi nhất cho thí sinh có nhu cầu đăng ký vào học GDNN. Nhưng để làm tốt công tác phân luồng, theo TS Hoàng Ngọc Vinh, cần phải có giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn, hướng nghiệp trong các trường học; tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học gắn với giáo dục hướng nghiệp trong giáo dục phổ thông. Cụ thể hơn là phải quy hoạch lại cơ sở giáo dục đào tạo, đánh giá số học sinh tốt nghiệp THCS và THPT hoặc bỏ học ở THCS để có giải pháp hợp lý về phương diện quản lý nhà nước; kết hợp với hệ thống đánh giá năng lực HS chuẩn xác, từ đó đưa ra khuyến cáo. Đặc biệt, hệ thống GDNN phải thật sự chất lượng, việc liên thông giữa các bậc học phải được thông thoáng, cùng với đó là huy động nguồn lực xã hội, doanh nghiệp tham gia trực tiếp vào quá trình đào tạo với nhà trường.
Nhìn nhận về những tồn tại của việc hướng nghiệp sau THCS, đánh giá về hiệu quả đào tạo nghề, nhiều chuyên gia đồng quan điểm: Lâu nay chúng ta vẫn nặng về phần “cung” mà chưa chú trọng phần “cầu”. Trước mắt để việc phân luồng học sinh đạt hiệu quả cao hơn, cần tăng cường thông tin định hướng xã hội; nâng cao chất lượng công tác dự báo, hướng nghiệp và cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Linh Nga
Theo daidoanket
Phân luồng học sinh sau THCS: Cần triển khai nhiều giải pháp đồng bộ
Theo Đề án "Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025", phấn đấu đến năm 2025 có ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 30%.
Ảnh minh họa
Phấn đấu ít nhất 45% học sinh tốt nghiệp THPT tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ cao đẳng; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 35%. Nhiều giải pháp đồng bộ đang được triển khai nhằm đạt được mục tiêu này.
Giảm mục tiêu THPT
Trên thực tế phân luồng học sinh hết lớp 9 vào học nghề là chủ trương đã được Đảng và Chính phủ đặt ra từ rất nhiều năm qua. Tuy nhiên ở nhiều địa phương tỷ lệ phân luồng chỉ đạt dưới 10%. Phần lớn các tỉnh/thành đều có tỷ lệ học sinh học tiếp lên THPT với tỷ lệ hơn 70%, thậm chí có địa phương hơn 80%...
Phân tích của các chuyên gia, nhà quản lý cho thấy nguyên nhân khách quan đến từ tâm lý của phụ huynh, học sinh và của doanh nghiệp chưa chú trọng đúng mức đến học nghề. Nguyên nhân chủ quan là chất lượng các chương trình đào tạo nghề dành cho học sinh hết lớp 9 chưa đáp ứng yêu cầu.
Thời gian gần đây, với chính sách miễn học phí 100% cho người tốt nghiệp THCS đi học nghề, công tác hướng nghiệp được đẩy mạnh với những kết quả khả quan hơn. Trong đó, đã xuất hiện học sinh giỏi có kết quả học tập THPT trên 9,0 theo học trường nghề.
Nhìn nhận đây là những tín hiệu tích cực, TS Vũ Đình Chuẩn - Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GDĐT) cho rằng một trong những cách để đẩy mạnh phân luồng học sinh là đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông. Trong đó, từ năm 2020 chúng ta sẽ áp dụng Chương trình giáo dục phổ thông mới với sự phân chia chương trình thành 2 giai đoạn rất có lợi cho việc phân luồng. Cụ thể, học xong giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9, hiện tại gọi là THCS), người học có đủ kiến thức nền tảng để bước vào học chương trình giáo dục nghề nghiệp. Sau khi học xong giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 - 12, hiện gọi là THPT, người học có thể theo học ĐH.
Băn khoăn của một chuyên gia giáo dục đó là để đảm bảo công tác phân luồng hiệu quả, điểm mấu chốt vẫn là thay đổi tâm lý, nhận thức của người học về các bậc học. Ông cho rằng phần lớn phụ huynh học sinh muốn hướng con em mình tiếp tục học trong hệ thống giáo dục phổ thông với lý do khi tốt nghiệp lớp 9, con mới 15 - 16 tuổi, chưa phù hợp với việc đi học xa nhà hoặc trực tiếp lao động. "Thậm chí, có phụ huynh nói với tôi rằng không muốn cho đi học nghề vì điều này đồng nghĩa với việc con phải làm công nhân suốt đời"- vị này phân tích.
Thứ hai, nhìn từ hệ thống quản lý, nếu muốn học sinh tốt nghiệp THCS đi học nghề như kế hoạch đề ra, thì cần giảm chỉ tiêu THPT. Điều quan trọng nữa là hệ thống trường nghề phải đảm bảo đào tạo tốt, nghề ra nghề, tốt nghiệp có việc làm ngay sẽ giúp thay đổi được nhận thức trực tiếp của người dân và xã hội nói chung đối với việc học nghề.
Nâng cao chất lượng giáo dục nghề
Để nâng cao con số này và đạt được mục tiêu ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp cần không chỉ các chính sách từ phía nhà nước mà đòi hỏi sự chuyển động tích cực từ phía các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Chia sẻ quan điểm này, bà Vũ Thị Tú Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên (Bộ GDĐT) cho rằng, phân luồng thành công không phải ở chỉ tiêu, mà ở chất lượng dịch vụ cung ứng cho công tác phân luồng này. Có như vậy, mới thay đổi được tâm lí xã hội khi nhìn nhận vào lực lượng lao động và chất lượng đầu ra.
Ngoài việc các cơ sở giáo dục cần đổi mới, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về số lượng tuyển sinh, chất lượng đào tạo và hiệu quả đào tạo, cần chú trọng phát triển hệ thống đào tạo với nhiều phương thức và trình độ khác nhau, hất là đào tạo chất lượng cao theo hướng ứng dụng, thực hành, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực qua đào tạo cho thị trường lao động. Cần tăng cường hợp tác, liên kết giữa doanh nghiệp và cơ sở đào tạo theo đơn đặt hàng, theo quy hoạch của từng ngành nghề địa phương.
Hiện Bộ LĐTBXH đang đề nghị xây dựng Nghị định quy định cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp. Theo đó, doanh nghiệp sẽ được ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thế xuất, nhập khẩu. Ngoài ra, doanh nghiêp được giao đất, cho thuê đất, cho thuê, xây dựng cơ sở vật chất liên quan đến hoạt động giáo dục nghề nghiệp.
Nói như Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình, giáo dục nghề nghiệp không phải con đường mà khi không thể vào đại học các em mới bước qua. Đó là một trong những con đường các em đi để đạt mục đích cuộc sống. Đã đến lúc cơ sở giáo dục nghề nghiệp cũng phải được đầu tư chuẩn mực như cơ sở giáo dục ĐH về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chương trình đào tạo, và quan trọng nhất là phải được quản trị tốt.
Thu Hương
Theo daidoanket
TPHCM: Đẩy mạnh phân luồng học sinh sau THCS Ngày 18-9, Sở GD-ĐT TPHCM đã thông qua kế hoạch tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp phân luồng học sinh sau THCS năm học 2019-2020. Ảnh minh họa Theo đó, với mục đích đưa thông tin tuyển sinh lớp 10 đến học sinh và phụ huynh khối lớp 9 các trường THCS trên địa bàn TP, đồng thời giúp học sinh định hướng...