Phá bỏ lực cản đổi mới từ chính người học

GD&TĐ – Trong thực tế, ý thức của sinh viên có thể được coi là một nguyên nhân chủ yếu cản trở việc đổi mới phương pháp học tập và nghiên cứu khoa học.

Thất bại nếu sinh viên thụ động

Đổi mới phương pháp dạy học đã trở thành yêu cầu quan trọng đối với mỗi giảng viên. Ý thức đổi mới phương pháp cũng là điều canh cánh của giảng viên mỗi khi lên bục giảng.

Tuy nhiên, chia sẻ của tiến sĩ Phạm Tiến Đạt (Phó trưởng khoa Tài chính) qua thực tiễn dạy học tại Học viện Ngân hàng, dù giảng viên đã áp dụng phương pháp dạy mới ở khá nhiều môn học nhưng chất lượng học tập của sinh viên vẫn chưa được cải thiện nhiều.

“Khi giảng viên đưa ra các câu hỏi thảo luận trước lớp, thường chỉ có sự đóng góp của một số thành viên tích cực, các thành viên khác lại có thái độ giao phó trách nhiệm cho trưởng nhóm hoặc một số thành viên khác, thờ ơ trước vấn đề được đưa ra thảo luận.

Do đó, cách dạy mới vô hình trung không những không mang lại hiệu quả mà còn dễ dẫn đến phân hóa chất lượng học tập của sinh viên trong một số lớp.

Nguyên nhân chính của tình trạng trên là do sinh viên vẫn giữ thói quen thụ động, chỉ biết ngồi nghe và chép bài, không phát huy được khả năng tự đặt vấn đề, đưa ra ý kiến của mình.

Nếu cứ giữ tình trạng như vậy thì cho dù giảng viên có tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy thì kết quả đào tạo vẫn sẽ cứ “dậm chân tại chỗ” – tiến sĩ Phạm Tiến Đạt cho biết.

Đi sâu vào phân tích một số nhược điểm của sinh viên hiện nay, tiến sĩ Phạm Tiến Đạt cho rằng, lối học “chờ thầy dọn sẵn” đã trở thành lối mòn trong nhiều sinh viên khiến sinh viên lười đọc bài trước khi đến lớp, chưa chủ động nghiên cứu, tìm tòi trong học tập. Cách học nặng về ghi chép vẫn diễn ra phổ biến.

Không ít sinh viên, đặc biệt là sinh viên năm thứ nhất vẫn giữ cách học không mấy khác biệt so với phổ thông, đó là học thuộc lòng kiến thức đã học, khiến vừa tốn nhiều thời gian, công sức mà hiệu quả lại không cao.

Sinh viên cũng chưa biết kết hợp giữa việc học và tự nghiên cứu, học ở nhà và học trên lớp. Do đó, những kiến thức được học trên lớp lại không được thường xuyên mài giũa, nghiên cứu lại trong quá trình học tập ở nhà và ngược lại.

Một điều nữa cũng rất phổ biến là việc đầu tư thời gian và dồn việc học vào giai đoạn cuối chuẩn bị kỳ thi đã khiến cho kỳ thi học kỳ hết sức nặng nề với nhiều sinh viên, trong khi kết quả đạt được không cao. Cách học này khiến phần lớn sinh viên không còn nhớ kiến thức đã học trong học kỳ trước khi đang học những môn mới.

Nhiều sinh viên sau một thời gian học tập không biết môn học có ý nghĩa gì và chưa đánh giá hết tầm quan trọng của môn học đó…

Khắc phục bằng tăng cường các môn thi trắc nghiệm

Để giúp việc đổi mới phương pháp dạy học đạt hiệu quả, tiến sĩ Phạm Tiến Đạt cho rằng, nên tăng cường cho sinh viên thi trắc nghiệm ở những môn mang tính nghề nghiệp cao và có nhiều bài tập như Kế toán, Tài chính doanh nghiệp…

Khi thi trắc nghiệm, mỗi sinh viên sẽ có một đề riêng, thời gian làm bài rất ngắn, tùy vào số lượng câu hỏi. Như nếu có 30 câu chỉ thi từ 25 đến 30 phút; 50 câu, thi từ 30 đến 40 phút… Như vậy, sinh viên sẽ không đủ thời gian để hỏi bài bạn hay quay cóp.

Tiến sĩ Phạm Tiến Đạt cho rằng, việc áp dụng thi trắc nghiệm sẽ tiết kiệm được thời gian cho cả người dạy và người học cũng như người thi, người chấm.

Người học không mất quá nhiều thời gian để học thuộc lòng từng câu từng chữ; chỉ cần quan tâm đến những ý lớn và những ý mang tính suy luận mà giáo viên nhấn mạnh ở trên lớp. Thời gian chú ý nghe giảng ở trên lớp tỷ lệ nghịch với thời gian học bài về nhà. Sinh viên càng chú ý nghe giảng bao nhiêu càng nắm bắt được tốt hơn những điểm nhấn của giáo viên – đây là những thông tin quan trọng chắc chắn có trong đề thi.

Cùng với đó, bản thân người dạy cũng đặt ra những phương pháp dạy học phù hợp hơn với hình thức thin a ỳ. Bài giảng không còn quá chú trọng vào câu chữ, cách dạy ngắn gọn và mở rộng vấn đề, thảo luận nhiều hơn.

Việc ứng dụng CNTT vào bài giảng cũng vô cùng cần thiết, trong đó có sử dụng máy chiếu vào dạy học. Tuy nhiên, lưu ý của tiến sĩ Phạm Tiến Đạt là: Máy chiếu chỉ là phương tiện hỗ trợ nên chỉ trình chiếu những nội dung cơ bản của bài giảng. Giảng viên nên thiết kế sline dưới dạng mô hình, đồ thị, bảng biểu, luôn cập nhật thông tin thực tế để bổ sung vào bài giảng của mình.

Ở cuối mỗi chương, giảng viên cần đưa ra câu hỏi thảo luận để sinh viên củng cố kiến thức và khắc sâu hơn về bài học; tổng kết vấn đề trọng yếu của chương đó và giải đáp thắc mắc của sinh viên trong quá tr trình thảo luận.

“Một điều quan trọng nữa là trước mỗi chương học mới, giảng viên cần cung cấp cho sinh viên bản sline để chuẩn bị bài trước. Từ đó, hạn chế công việc ghi chép do những nội dung cơ bản đã có trong slide. Sinh viên nghe giảng chỉ ghi những phần giải thích thêm, phần mở rộng bài giảng vào slide đã in sẵn” – Tiến sĩ Phạm Tiến Đạt gợi ý thêm.

Theo GD&TĐ