PGS Văn Như Cương – thầy giáo Toán tài hoa
Không chỉ giỏi Toán, thầy Văn Như Cương còn được biết đến với tài văn chương, nói chuyện dí dỏm và có khả năng “truyền lửa” cho học trò.
Phó giáo sư Văn Như Cương qua đời / Thầy Văn Như Cương trong ký ức học trò
0h27 ngày 9/10, PGS Văn Như Cương, Chủ tịch Hội đồng quản trị trường Lương Thế Vinh, đã rời xa cõi tạm sau hơn 3 năm chống chọi với bệnh ung thư gan. 80 tuổi, hơn 50 năm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục, thầy Cương để lại nhiều dấu ấn trong nền giáo dục Việt Nam.
Sinh ra trong gia đình làm nghề dạy chữ Hán tại làng Quỳnh Đôi (Quỳnh Lưu, Nghệ An), từ nhỏ thầy Cương đã ham học và học giỏi. Tốt nghiệp phổ thông năm 1954, ông ra Hà Nội học khoa Toán, Đại học Sư phạm Hà Nội và được giữ làm cán bộ giảng dạy.
Chỉ một thời gian ở Hà Nội, theo lời kêu gọi của giáo sư Nguyễn Thúc Hào, thầy Văn Như Cương cùng thầy Hào vào xây dựng Đại học Sư phạm Vinh (Nghệ An). Sau đó, thầy được cử đi học chương trình nghiên cứu sinh ngành Toán học tại Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô (cũ). Bảo vệ thành công luận án phó tiến sĩ vào năm 1971, thầy Cương trở về giảng dạy ở tổ Hình học, Khoa Toán, Đại học Sư phạm Vinh, sau đó lại về Đại học Sư phạm Hà Nội.
Toán giỏi thơ hay
Ngoài công việc chuyên môn, thầy Văn Như Cương tham gia viết sách, dịch sách. Năm 1975, thầy đã dịch cuốn “Đối thoại về toán học”; năm 1987 cùng với GS Hoàng Xuân Sính, Đoàn Quỳnh biên soạn cuốn “Đại số tuyến tính và hình học”. Thầy cũng chủ biên hơn 60 đầu sách sách giáo khoa, sách tham khảo phổ thông và giáo trình đại học về chuyên ngành hình học.
Với mong muốn thay đổi nền giáo dục đang trì trệ bởi cung cách dạy và học từ thời bao cấp, thầy Cương nghĩ “phải có loại trường khác với trường công lập” nên làm đơn xin thành lập Trường Dân lập Lương Thế Vinh năm 1989. Được các cơ quan chức năng ủng hộ, trường phổ thông dân lập đầu tiên tại Việt Nam ra đời, mang tên nhà toán học nổi tiếng Lương Thế Vinh.
Thầy Văn Như Cương đã vĩnh viễn ra đi rạng sáng ngày 9/10/2017. Ảnh: Hoàng Thuỳ
Có thời gian dài làm việc bên cạnh PGS Văn Như Cương, thầy Đào Tuấn Đạt (Hiệu trưởng trường THPT Anhxtanh Hà Nội) nhận xét, thầy Cương không chỉ giỏi chuyên môn mà còn đa tài. Trong toán học, bao giờ thầy cũng làm đơn giản đề bài để tìm ra đáp án nhanh nhất, với cách giải thông minh nhất. Thầy còn dùng tài văn chương để biến toán học khô khan trở nên mềm mại.
Thầy Cương từng làm bốn câu thơ nổi tiếng: Em cắm hoa tươi đặt cạnh bàn/ Mong rằng toán học bớt khô khan/ Em ơi trong toán nhiều công thức/ Đẹp tựa như hoa lại chẳng tàn. “Trong toán có hoa, trong hoa có toán. So sánh hai vẻ đẹp để chúng cùng đẹp lên phải là người có tài làm thơ và làm toán. Ông thầy toán giỏi thơ như Văn Như Cương là trường hợp hiếm gặp”, thầy Đạt nhận xét.
PGS Đỗ Ngọc Thống, nguyên Phó vụ trưởng Giáo dục Trung học (Bộ Giáo dục và Đào tạo), chia sẻ người ta gọi thầy Cương bằng nhiều danh hiệu như nhà giáo, nhà toán học, nhà quản lý giáo dục, nhà phản biện xã hội…, song thực tế ông còn là nhà thơ, nhất là thơ Đường luật. “Còn nhớ ngày nào ông đọc tôi nghe bài thơ Đường mới viết, khi tôi khen, ông cười bảo Thế cậu không nghe câu toán Như Cương mà văn cũng Như Cương” à?”, PGS Thống kể.
Năm 1982, nhân dịp GS Nguyễn Thúc Hào tròn 70 tuổi, thầy Cương đã làm một bài thơ mừng thọ thầy Hào với những lời chân thành: Kính tặng thầy/ Trăm năm tính mãi cuộc vuông tròn/ Để lại danh gì với nước non?/ Chẳng thiết mưu danh cùng kiếm lợi/ Không cần trát phấn với bôi son/ Xưa đà ngang dọc ngôi trường lớn/ Nay vẫn tung hoành mảnh đất con/ Còn sống còn xem thời với thế/ Rồi đây ai tính cuộc vuông tròn.
Dạy trò bài học làm người
Người thầy xứ Nghệ còn nổi tiếng với những bài phát biểu khai trường ngắn gọn, súc tích, nhắn nhủ nhiều điều đến các thế hệ học trò trường Lương Thế Vinh. Năm 2013, thầy đã “xin các bậc làm cha làm mẹ hãy thận trọng và bình tĩnh khi nhận xét, đánh giá con cái mình”.
Theo thầy, một số vị luôn cho rằng con mình cái gì cũng nhất: xinh đẹp, thông minh, tài năng, trí tuệ…, họ tâng bốc con và làm cho con cũng cảm thấy hơn người. Một số khác thì luôn buồn bực, chì chiết thậm chí mạt sát con, xem nó là thứ vứt đi, khó dạy khó bảo. Thực tế, mỗi đưa trẻ đều có điểm mạnh, yếu. Nghệ thuật làm cha mẹ là biết cách khuyến khích, nhưng không đề cao quá đáng điểm mạnh của con, khắc phục mà không vùi dập điểm yếu của nó.
“Một đứa trẻ kiêu căng, tự phụ hoặc một đứa trẻ tự ti, sợ hãi không phải là mục tiêu giáo dục của chúng ta”, thầy nói và “xin phụ huynh đừng quá nuông chiều đến mức thỏa mãn mọi đòi hỏi của con. Hãy nhớ rằng con cái luôn luôn được voi đòi tiên”. Thầy cũng “xin các vị đừng thương các con đến mức không để chúng đụng tay đụng chân làm bất kỳ việc gì, mà dành toàn bộ thời gian cho chúng dùi mài kinh sử. Vì như vậy sẽ có những đứa trẻ không bao giờ biết làm việc, kể cả việc đơn giản. Lớn lên chắc chắn chúng sẽ thành kẻ lười biếng”.
“Hãy dạy con chúng ta có tấm lòng nhân ái, biết làm việc từ thiện dù rất nhỏ và có thái độ thân thiện đối với mọi người. Lòng thương người, tính đôn hậu là tính tốt cơ bản nhất mỗi con người nên có. Và hãy dạy con cái mình sống nhiều hơn với các thế giới có thật xung quanh, đang diễn ra hàng ngày… để chúng đừng đắm mình và chạy theo thế giới ảo trên các trang mạng”, thầy Cương căn dặn.
Video đang HOT
Thầy Văn Như Cường đánh trống khai trường.
Năm 2014, cũng trong lễ khai giảng, thầy nhắn nhủ học sinh phải biết “yêu núi cao, sông dài, yêu rừng xanh, biển bạc, yêu đất liền và đảo xa”. Thầy cho rằng một nắm đất ở vùng biên giới, một vốc cát ở Trường Sa, hay Hoàng Sa đều do ông cha ta để lại, đều không thể mất… Vì vậy, hãy yêu mến nhân dân mình, gần gũi nhất là yêu gia đình mình, yêu bạn bè, thầy cô.
Mùa khai giảng cuối cùng trước khi vĩnh viễn trở về đất mẹ, thầy Văn Như Cương căn dặn học trò: “Mỗi người đều có thời gian sống rất hữu hạn. Nếu họ mắc phải bệnh lười biếng thì khoảng thời gian sống đó càng trở nên ngắn ngủi”. Thầy giới thiệu phương pháp Kaizen để chữa bệnh lười. Mỗi ngày học sinh chỉ cần bỏ ra một phút để chống tay hít đất mười cái, hoặc học một từ tiếng Anh cùng với một số câu có chứa từ đó, hoặc làm một vài bài toán đơn giản.
“Ngày nào cũng phải làm việc ấy đúng một phút, từ đó các em sẽ cảm thấy bị lôi cuốn và đó là khi em đạt được bước đầu thành công trong quá trình vượt qua sự lười biếng… Từ đây em có thể bổ sung một số công việc bổ ích khác. Hãy nhớ công việc gì có thể làm hôm nay thì đừng để đến ngày mai”, thầy nhắn nhủ.
Những phản biện sắc sảo
Năm 2014, Bộ Giáo dục xây dựng dự thảo Đề án đổi mới chương trình và sách giáo khoa với kinh phí dự kiến lên đến hơn 34 nghìn tỷ đồng (tương đương 1,7 tỷ USD). Chia sẻ với VnExpress, PGS Văn Như Cương cho hay: “Nếu tính riêng tiền chi cho viết sách giáo khoa, tôi chỉ xin 34 tỷ đồng, phóng khoáng là 50 tỷ, tương đương 1% của số tiền 5.000 tỷ”.
Khẳng định từ trước đến nay việc viết sách rất tiết kiệm, thầy Cương đề nghị thành lập trại viết sách giáo khoa tập trung và mời các tác giả đến. Những người này cần từ bỏ công việc của mình, tách ra ba tháng chỉ đặc phái đi viết sách xong lại về làm việc như cũ.
Năm nay, trước thực trạng mốt số trường sư phạm lấy điểm đầu vào thấp, thậm chí có cao đẳng tuyển cả thí sinh 3 điểm mỗi môn, PGS Cương cho rằng đầy là điều “hết sức lo ngại”. Việt Nam đang chuẩn bị cho công cuộc đổi mới cơ bản và toàn diện nền giáo dục, giáo viên là lực lượng xung kích, nòng cốt. Bộ trưởng Giáo dục Phùng Xuân Nhạ trong nhiều hội nghị cũng nhấn mạnh “để nâng cao chất lượng giáo dục phải bắt đầu từ đội ngũ giáo viên”.
“Đội ngũ giáo viên tốt thì công cuộc đổi mới giáo dục sẽ thắng lợi, ngược lại đội ngũ này không đáp ứng được yêu cầu thì sẽ thất bại. Ra trận mà lính yếu ớt thì còn đánh được ai. Đầu vào trường Sư phạm thấp thì đầu ra cũng không thể cao được”, thầy Cương nói và đề xuất điểm chuẩn Sư phạm phải cao hơn mức sàn của Bộ Giáo dục.
Cuộc chiến với tử thần
Tháng 3/2014, các bác sĩ phát hiện PGS Văn Như Cương bị ung thư gan. TS Lê Thống Nhất, người học trò thân thiết, đồng hương với thầy Cương chia sẻ: “Cuộc chiến đấu của thầy và gia đình, cùng bao người thân rất quyết liệt. Đã có lúc tưởng như chiến thắng. Nhưng tháng 3/2017, con bệnh quay trở lại. Một cuộc chiến đấu bền bỉ với sự cầu mong của biết bao thế hệ học trò, 19.000 con hạc giấy do học sinh gấp như một sự tha thiết mong cho trời đừng bắt thầy đi”.
Nằm trên giường bệnh viện, bị những cơn đau hành hạ, nhưng thầy Cương vẫn lạc quan. Học trò đến thăm, thầy vẫn trò chuyện. “Khi mọi người khuyên thầy cần ăn uống, đặc biệt là uống sữa, nước hoa quả, thầy hóm hỉnh hỏi Uống bia có được không? làm tất cả cười vui vẻ. Chúng tôi hỏi thầy có muốn uống Beluga không, thầy lắc đầu. Hỏi thầy có muốn vào Facebook không, thầy gật đầu nói có”, TS Thống Nhất kể.
Cuối năm 2012, thầy Cương hài hước chia sẻ về cái chết trên Facebook. Thầy kể chuyện nằm ngủ mơ gặp thần chết và có cuộc trò chuyện với vị thần này: “Ta nay đã hơn 80 tuổi, có đi cũng được rồi, có nhiều người ít tuổi hơn ta mà đã đi. Họ bị tai nạn giao thông, bị hỏa hoạn, bị sóng thần quét, bị khủng bố, bị bom đạn chiến tranh, còn phải ăn thực phẩm bẩn. Bởi vậy, nếu ta phải đi bây giờ thì như nhà ngươi thấy đấy, ta chẳng có gì mà lo lắng, sợ hãi cả”.
Hôm nay, thầy đã ra đi, để lại tiếc thương cho bao thế hệ học trò về người thầy xứ Nghệ suốt đời cặm cụi chở những chuyến đò sang sông.
Theo VNE
Nội quy nghiêm khắc của trường Lương Thế Vinh
Nữ sinh không được nhuộm tóc, đi học muộn quá 5 phút phải lao động công ích suốt thời gian một tiết, học sinh có biểu hiện gian dối khi mời phụ huynh đến trường sẽ bị đình chỉ.
Lương Thế Vinh - ngôi trường nổi tiếng của thủ đô - bị một phụ huynh tố có nền giáo dục hà khắc "chưa vơi nụ cười đã rơi nước mắt", tạo nên luồng tranh luận trái chiều về phương pháp giáo dục trên mạng xã hội.
Bà Văn Thùy Dương - Hiệu phó trường Lương Thế Vinh - cho Zing.vn biết về nội quy năm học 2017-2018 của trường.
Cấm nữ sinh nhuộm tóc, xử phạt nặng khi ăn kẹo cao su
Theo quy định của trường Lương Thế Vinh, học sinh phải mặc đúng quy định đồng phục, không đi dép lê, dép quai hậu xỏ ngón, giày cao gót. Nam sinh không được để tóc dài, nữ sinh không để những kiểu đầu tóc thời trang, không nhuộm tóc.
Học sinh ra vào trường phải quẹt thẻ theo đúng quy định, nếu quá 3 lần/một kỳ không quẹt thẻ sẽ bị hạ một bậc hạnh kiểm của kỳ học đó.
Học sinh vào lớp muộn quá 5 phút (bất cứ tiết học nào) đều không được vào lớp và phải lao động công ích trong suốt thời gian còn lại của một tiết.
PGS Văn Như Cương - Chủ tịch Hội đồng quản trị trường Lương Thế Vinh - cho rằng trường không hà khắc, chỉ nghiêm khắc. Ảnh: Hoàng Hà.
Ngoài ra, trường Lương Thế Vinh đưa ra rất nhiều điều "không" như: Không đi xe máy khi chưa có bằng lái xe; không văng tục, gây gổ, đánh chửi bạn; không vào quán chơi điện tử trước hoặc sau giờ học.
Học sinh không mang sách, truyện nhảm nhí và hung khí đến trường, nếu phát hiện sẽ bị tịch thu, không trả lại và sẽ bị xử lý kỷ luật. Cấm mang quà bánh, nước uống vào lớp. Cấm chơi trò ăn tiền. Cấm mang chất nổ, chất dễ cháy đến trường.
Học sinh phải tắt máy điện thoại di động trước khi vào trường và chỉ được bật máy khi ra khỏi cổng. Không mang máy nghe nhạc, máy chơi điện tử đến trường. Cấm hút thuốc lá trong trường.
Học sinh tuyệt đối không được mang và ăn kẹo cao su trong trường, nếu vi phạm sẽ xử phạt nặng.
Khi đến lớp, học sinh đến trường phải học bài, làm bài tập đầy đủ, chú ý nghe giảng, ghi chép, làm bài nghiêm túc trong giờ học. Học sinh tuyệt đối không được làm việc riêng trong giờ học. Nếu mất trật tự, làm ảnh hưởng đến bài giảng của thầy cô và tiếp thu của bạn, học sinh sẽ bị giáo viên hoặc giám thị mời ra khỏi lớp.
Những em nghỉ học không phép 3 ngày sẽ bị đình chỉ học tập.
Những điều cấm kỵ trên Facebook
Ngoài những quy định chung về nề nếp, trường Lương Thế Vinh còn có quy định riêng về việc sử dụng Facebook gây sốt trên mạng xã hội từ năm 2013, có hiệu lực đến hiện tại.
Theo đó, trên mạng xã hội, học sinh không được nói tục, chửi bậy hoặc văng bậy, kể cả chửi bậy bằng những từ viết tắt; phải sử dụng ngôn từ trong sáng, thuần Việt.
Nội quy của trường THPT Lương Thế Vinh.
Học sinh tuyệt đối không dùng Facebook để nói xấu người khác, chỉ like status khi đã đọc kỹ nội dung. Nếu like những status có nội dung xấu, chủ nhân Facebook sẽ bị quy trách nhiệm.
Nội quy trường Lương Thế Vinh nhắc nhở học sinh rằng mọi việc đều có hai mặt. Facebook là mạng chia sẻ, vui buồn. Tuy nhiên, việc chia sẻ này như thế nào là đúng tùy thuộc vào sự thông minh, hiểu biết của mỗi người. Bởi thế, người sử dụng Facebook luôn phải cân nhắc để thể hiện sự thông minh và hiểu biết của mình.
Facebook cũng là nơi thể hiện được sự văn hóa của mỗi cá nhân, bởi vậy nên cân nhắc kỹ trước khi lên like một comment, hoặc viết status thể hiện tâm trạng của bản thân.
Bị đuổi học trong những trường hợp nào?
Khi vi phạm nội quy tại trường Lương Thế Vinh, tùy theo lỗi nặng nhẹ sẽ bị nhắc nhở, phê bình, khiển trách, cảnh cáo trước lớp. Trường hợp bị cảnh cáo trước lớp, học sinh phải làm bản kiểm điểm và mời cha mẹ đến trường bàn bạc biện pháp giáo dục.
Nếu học sinh tiếp tục vi phạm nội quy, giáo viên chủ nhiệm sẽ mời cha mẹ học sinh đến thông báo ý định cho thôi học của trường. Nếu cha mẹ học sinh có nguyện vọng, nhà trường sẽ cho tiếp tục thử thách một thời gian.
Đặc biệt, khi nhà trường có giấy mời cha mẹ, nếu có biểu hiện gian dối hoặc trì hoãn việc chuyển giấy mời, học sinh sẽ bị đình chỉ học tập.
Trường hợp không chịu sửa chữa khuyết điểm (sau khi đã thông báo cho cha mẹ) nhà trường sẽ kiên quyết cho thôi học. Hội đồng kỷ luật và ban giám hiệu nhà trường sẽ quyết định việc từ chối giáo dục hay đề nghị chuyển trường đối với học sinh vi phạm.
Bà Văn Thùy Dương cho rằng phụ huynh tố nhà trường hà khắc không cùng quan điểm giáo dục với THPT Lương Thế Vinh. Ảnh: Quyên Quyên.
'Nghiêm khắc tốt cho học sinh'
Tuấn Ngọc - cựu học sinh trường Lương Thế Vinh, đang học tại ĐH Kinh tế Quốc dân, Hà Nội, cho biết: Hình phạt của nhà trường là rửa bát hay cắt cỏ đã áp dụng với nhiều thế hệ học trò. Phạt để răn đe, có khổ lần sau mới nhớ, bản thân Tuấn Ngọc từng phải rửa bát tại trường nhiều lần.
Việc viết bản kiểm điểm khi mắc lỗi là chuyện đã xưa và không phải do trường Lương Thế Vinh nghĩ ra. Tuy nhiên, việc giáo viên gọi phụ huynh lên làm việc và gặp mặt quá nhiều làm căng thẳng cho cả hai là điều không nên.
"Những biểu hiện như nói chuyện trong lớp, thiếu bài tập về nhà, đi muộn, đổi chỗ, ngủ gật trong giờ, không ghi chép bài trên lớp đầy đủ, quần áo đầu tóc không ngay ngắn là thể hiện sự thiếu tôn trọng với thầy cô và vi phạm luật lệ nhà trường, viết bản kiểm điểm có gì sai?", Tuấn Ngọc nêu quan điểm.
Một học sinh khác là Nguyễn Đức Minh (khóa 2013 - 2016) cho rằng kỷ luật thép là có thật nhưng không đúng như những gì tài khoản Giáng Hương tố cáo trên Facebook.
"Đúng là trong những năm học ở Lương Thế Vinh, mình cảm thấy kỷ luật ở nơi đây nghiêm khắc nhiều hơn những trường khác. Nhưng theo quan điểm của mình, điều đó đúng", cựu học sinh này nói.
Đức Minh lấy ví dụ một bạn đi học muộn, không làm bài tập ngủ trong lớp sẽ bị rửa bát, chép phạt, làm bản kiểm điểm, quét sân trường. Những hình phạt này không có gì quá nặng nhọc và tạo cơ hội cho học sinh có ý thức học khi trải nghiệm cảm giác phải lao động thay cho vì học. Theo học sinh này, việc ai bị phạt nhiều cần xem lại nếp sinh hoạt, việc học tập là điều cần thiết.
"Nếu các giáo dục của trường là hà khắc, mình không nghĩ chất lượng học sinh Lương Thế Vinh ra trường lại được như bây giờ. Đối với mình, lựa chọn Lương Thế Vinh là quyết định đúng. Bởi vì có sự nghiêm khắc cần thiết, các thầy cô giáo giỏi và bạn bè thông minh, chăm chỉ, mình đã có 3 năm cấp 3 ý nghĩa", cựu học sinh này bày tỏ.
Tuy nhiên, một số bạn khác cho rằng việc quy định của trường có phần quá nghiêm khắc và học tập căng thẳng, khiến không phải học sinh nào cũng theo được.
Một cựu giáo viên từng dạy tại trường Lương Thế Vinh 11 năm cho hay với một môi trường giáo dục đã có gần 30 năm được thành lập, chỉ dựa vào kết quả đầu vào và kết quả đầu ra của trường đủ để có câu trả lời về chất lượng, phương pháp giáo dục.
Theo đó, bất cứ trường nào cũng cần có nội quy riêng, trường Lương Thế Vinh còn có quy định thêm như Những điều cấm kỵ trên Facebook.
Việc môi trường giáo dục có những quy định nghiêm khắc là tốt cho học sinh. Nghiêm khắc ở đây không tuyệt đối, không phải là hà khắc, để tạo ra những sản phẩm giống nhau.
Theo Zing
PGS Văn Như Cương: Trường Lương Thế Vinh không hà khắc PGS Văn Như Cương phủ nhận sự hà khắc như lời tố cáo phụ huynh trên mạng xã hội. Ông thừa nhận cách giáo dục của nhà trường nghiêm khắc. Những ngày vừa qua, Facebook Giáng Hương chia sẻ bài viết "Bên trong cánh cửa Lương Thế Vinh - chưa vơi nụ cười, đã rơi nước mắt" nhận được sự quan tâm của...