PGS Văn Như Cương: Phân luồng giáo dục có giải quyết được vấn đề việc làm không?

Phân luồng giáo dục ngay bậc THCS liệu có giải quyết được vấn đề việc làm?

Theo PGS Văn Như Cương, vấn đề quan trọng nhất trong môi trường học là học sinh sẽ được đào tạo cái gì, có giúp ích cho việc làm sau này hay không và liệu với kỹ năng được đào tạo có xin được việc làm hay không?

Ngày 6.1.2016, Bộ Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) đã trình Chính phủ khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân với mục tiêu hoàn thiện cơ cấu hệ thống giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập quốc tế. Gần như ngay lập tức, vấn đề này là một trong những chủ đề thu hút sự quan tâm của dư luận với những ý kiến khác nhau về việc phân luồng giáo dục.

Một số ý kiến cho rằng phương án phân luồng sau THCS phù hợp với khá nhiều nước, là cách làm khá an toàn, không làm xáo trộn quá lớn hệ thống giáo dục hiện nay. Tuy nhiên, một số chuyên gia lại cho rằng Việt Nam nên phân luồng ngay sau bậc tiểu học. Để thực hiện việc này cần có sự chuẩn bị rất kỹ vì nguồn lực hiện có như đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất rõ ràng chưa sẵn sàng cho sự phân luồng sớm này.

Trao đổi với báo điện tử Một Thế Giới ông Hoàng Ngọc Vinh – Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GD&ĐT) nói: Để xây dựng được Tờ trình Chính phủ về Hoàn thiện cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân, Bộ GD&ĐT đã có nhiều năm nghiên cứu thực tiễn cơ cấu hệ thống giáo dục của khá nhiều quốc gia trên thế giới, phân tích hệ thống giáo dục của ta (thiết kế và vận hành hệ thống).

Đó là một quá trình nghiên cứu khá lâu, cẩn thận với sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu thuộc Viện Khoa học giáo dục Việt Nam. Dự thảo đã thể hiện rất rõ mục tiêu phân luồng sau THCS tức là học sinh có được kiến thức phổ thông nền tảng để có thể đi theo các con đường học tập khác nhau. Việc phân luồng học sinh sau THCS là vấn đề hết sức quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đào tạo, giúp cho người học đi theo các con đường học tập khác nhau để đạt được các trình độ nghề nghiệp ra thị trường lao động hoặc tiếp tục học lên cao.

Tuy nhiên, những rào cản về văn hóa coi nhẹ học nghề, coi trọng bằng cấp, ít quan tâm đến nhu cầu thị trường lao động của gia định và học sinh đang cản trở dòng chảy vào giáo dục nghề nghiệp. Đây chính là điểm mấu chốt khiến cho việc phân luồng của nước ta lâu nay gặp nhiều khó khăn vì tư duy của bậc phụ huynh luôn muốn con học lên cao để vào đại học chứ không muốn theo học nghề.

“Cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân nên xem là tiền đề cho việc xây dựng quy hoạch giáo dục, tạo điều kiện liên thông, phân luồng, giúp cải thiện nhu cầu học tập suốt đời. Chúng ta không nên coi nó là chìa khóa vạn năng giải quyết bài toán phân luồng trong giáo dục vốn hết sức phức tạp chịu chi phối nhiều yếu tố đặc biệt phân luồng sau THCS để chảy vào dòng chảy giáo dục nghề nghiệp”, ông Hoàng Ngọc Vinh nói.

Cũng trao đổi với báo điện tử Một Thế Giới, PGS. Văn Như Cương nhận định đề án Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông hay chương trình phân luồng giáo dục ngay bậc THCS chỉ là một bộ phận trong những đề án lớn hơn của ngành GD&ĐT để đổi mới căn bản toàn diện.

Bộ GD&ĐT cần nêu rõ mối quan hệ giữa các đề án này với các đề án khác có liên quan để có thể triển khai đồng bộ. Một trong những tiêu chí phải bàn đến là vấn đề đồng bộ. Đồng bộ ở thay đổi về chương trình, sách giáo khoa, cơ sở vật chất, nhưng quan trọng nhất là đào tạo giáo viên để phục vụ được cải cách. Ít ra giáo viên phải hiểu được điều đó để làm mũi nhọn, nhưng chưa thấy bàn đến trường đại học sư phạm sẽ thay đổi như thế nào, đào tạo như thế nào.

PGS Văn Như Cương

Ngay cả học sinh đang theo học bậc THPT cũng đang không thể định hướng được nếu cứ mãi đi theo lộ trình cũ. Giáo dục hướng nghiệp phải được triển khai ít nhất từ lớp 6, không có lý gì đến lớp 9 mới làm như hiện nay trong khi cuộc chạy đua cho tương lai con em được bắt đầu từ lớp 1.

“Chúng ta là một xã hội hiếu học, nhưng sự hiếu học của chúng ta bây giờ rất lạc hậu, ai cũng phải vào đại học, ai cũng tốt nghiệp đại học, mặc dù tốt nghiệp đại học cũng thất nghiệp khá nhiều. Tệ hại là trung cấp thiếu người học, nghề thiếu người học, mặc dù học ra có thế xin được việc ngay, tuy rằng bằng không cao, PGS Cương nói.

Do vậy, theo gợi ý của PGS Văn Như Cương, toàn bộ công cuộc đổi mới phải nhắm vào việc làm để thấy bằng cấp không có giá trị, mà chính lao động kỹ thuật cao, phục vụ cho đất nước, kiếm được ra tiền mới có giá trị trong xã hội.

PGS Văn Như Cương cũng đã dẫn chứng, tại nước Đức, ngay sau bậc THCS, học sinh ở Đức được chia thành hai luồng, luồng học lên phổ thông và luồng đi vào học nghề. Những học sinh học nghề sẽ ra trường sớm hơn, đi làm sớm hơn và vẫn được học lên bậc cao nếu có nhu cầu.

Còn ở Việt Nam sự phân luồng này chưa thật sự rõ rệt và tạo được điểm nhấn cho ngành giáo dục thay đổi.

“Phân luồng giáo dục của Bộ GD&ĐT có giải quyết được vấn đề việc làm cho lao động hay không? Bất cứ thay đổi nào của ngành cũng sẽ hướng tới phục vụ cuộc sống, giải quyết vấn đề việc làm của học sinh, sinh viên sau khi ra trường. Vấn đề quan trọng nhất trong môi trường học là học sinh sẽ được đào tạo cái gì, có giúp ích cho việc làm sau này hay không và liệu với kỹ năng được đào tạo, lao động Việt Nam có xin được việc làm trên chính mảnh đất quê hương của mình hay không? Hay là lại thảm bại việc làm ở nước ngoài và ngay cả chính đất nước mà mình theo học” – PGS Cương lý giải.

Theo motthegioi.vn