PGS Văn Như Cương: ‘Háo danh chứ không phải hiếu học’
Nhà giáo lão thành Văn Như Cương, Chủ tịch Hội đồng quản trị trường THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội nói như vậy khi đề cập sự hiếu học trong xã hội ngày nay.
Ông Văn Như Cương nói: Thích học, hiếu học là truyền thống lâu đời của dân ta và là một truyền thống tốt đẹp. Bên cạnh đó là truyền thống tôn sư trọng đạo.
Thời phong kiến, phụ huynh cho con đi học chủ yếu mong muốn con biết chữ để biết nghĩa, biết cách sống, biết đối nhân xử thế, tuy cũng có một bộ phận nhỏ học để làm quan.
Thí sinh đăng ký xét tuyển đại học hệ chính quy năm 2015 ngày cuối cùng tại ĐH Công Đoàn-Hà Nội.
Hết thời phong kiến, dân tộc ta chuyển sang chủ nghĩa lý lịch, lúc đó bằng cấp cao không được ưu tiên. Nhưng gần đây khi chuyển sang cơ chế thị trường, hiếu học nhuốm một màu sắc khác, hiếu học mang chủ nghĩa bằng cấp. Đây chính là nguyên nhân đẩy tính hiếu học sang hướng khác.
- Hiếu học nhuốm màu sắc khác! Ông có thể nói rõ hơn về điều này?
– Không những thế, học ngành không thích nhưng vẫn mong vào ĐH còn mục tiêu học để làm gì không cần quan tâm. Nên mới có chuyện vào ĐH chọn ngành chọn nghề rất lạ.
Quy định của Bộ GD&ĐT năm nay cho phép thí sinh chọn một trường có 4 nguyện vọng vào khoa này khoa kia, chứng tỏ ngay trong quan niệm của Bộ cũng chỉ cần vào được ĐH.
Tại sao không phải là chọn ngành, chọn một nghề yêu thích? Mục tiêu cuối cùng chỉ là vào ĐH để có bằng. Đó là một cách tư duy rất lạc hậu. Trong khi đó, ai cũng biết ĐH không phải là con đường duy nhất để lập nghiệp.
- Điều đó có thể hiểu là gì, thưa ông?
- Là mục đích của hiếu học để có danh hão. Quan niệm này tôi không biết có từ khi nào. Giới thiệu đại biểu mà quên không kèm giáo sư, tiến sĩ là rất phiền. Cardvisit cũng phải đủ chức danh. Đây là háo danh chứ không phải hiếu học. Đi học vì cái danh đó. Đi học ĐH, thậm chí cao hơn là để oai, không phải để cải thiện đời sống, nâng cao kiến thức.
Mục đích học không ổn. Đó là quan niệm của dân nhưng cấu trúc hệ thống giáo dục cũng làm người dân củng cố được chuyện đó! ĐH mọc ra như nấm, đôi lúc biết trường ĐH đó chất lượng không tốt nhưng cứ tặc lưỡi mà học. Đến khi ra trường, vấp phải sự phản đối của đơn vị sử dụng lao động thì xã hội lại lên án. Chính vì vậy, con số thất nghiệp ngày càng tăng.
Video đang HOT
Nhà giáo Văn Như Cương. Ảnh: Tiền Phong.
- Ông có tin vào con số thất nghiệp được công bố hiện nay không, thưa ông?
- Tôi không trực tiếp thống kê nhưng tôi nghĩ con số đó là thực.
- Xã hội phải gánh hậu quả gì với bệnh háo danh này, thưa ông?
- Hậu quả rõ nhất là năng suất thấp, không làm được việc. Tôi không ngạc nhiên là lương của Singapore cao hơn chục lần vì năng suất lao động của người Việt thấp hơn họ 15 lần. Chưa nói đến trình độ, thái độ làm việc của lao động Việt Nam cũng chưa ổn. Nói sáng vác ô đi tối vác về là rất đúng. Những người ngồi ở bộ phận hành chính sự nghiệp một ngày làm được mấy công việc?
- Tư tưởng đó xuất phát từ đâu, thưa ông?
- Do cách bổ nhiệm, sử dụng cán bộ. Một thời gian dài chúng ta tuyển dụng của cán bộ không có phỏng vấn. Chỉ xét hồ sơ đưa lên.
- Sự hiếu học lạc hậu như ông nói có biểu hiện ở bậc phổ thông không?
- Nó được thể hiện trong ý thức của mỗi phụ huynh. Họ muốn con em mình học hết tiểu học sẽ lên THCS, học hết THCS phải lên THPT, học hết THPT phải vào ĐH. Như vậy, tư tưởng toàn xã hội là đi một đường thẳng từ lớp 1 đến ĐH cho có bằng cử nhân. Nếu có bằng cử nhân mà chưa có việc thì học thạc sĩ cho oai!
- Tư tưởng này làm công tác phân luồng rất khó?
- Đúng là rất khó. Bộ GD&ĐT đưa ra phần luồng nếu không cẩn thận vẫn không thực hiện được. Thay đổi quan điểm hiểu học một cách tiến bộ của dân quả thực không dễ.
- Ông hiến kế như thế nào để giải quyết được thực trạng này?
- Một là phải tổ chức hệ thống trường dạy nghề quy củ, bài bản, hiệu quả. Phải có chính sách đãi ngộ để cho người học từng bước thay đổi quan niệm việc học.
Ngoài ra, để thay đổi tư duy này, đôi lúc cũng phải áp đặt và ở cấp THPT phải có sự phân nhánh và có sự phân loại học sinh. Hệ thống các trường cũng phải linh hoạt hơn.
- Có cần cấu trúc lại hệ thống giáo dục phổ thông, thưa ông?
- Tôi nghĩ cần phải cấu trúc lại. Đổi mới chương trình SGK hiện nay mới chỉ tập trung phân hóa học sinh, không phải phân luồng, nó chỉ là một nhánh của phân luồng.
Do đó, tôi đề nghị lên THPT phải phân nhánh và lên ĐH phải làm quyết liệt hơn, chỉ một số trường đào tạo nghiên cứu còn lại phải là đào tạo ứng dụng, đào tạo nghề nghiệp. Hiếu học là tốt, phát huy tinh thần này nhưng mục tiêu lạc hậu thì cần phải thay đổi.
Tôi rất muốn những người được đào tạo sống tốt với nghề của mình. Chúng ta phải có những người thợ tốt thì mới hội nhập được. Hiện nay, thợ đào tạo cũng không ra thợ. Đó là bất lợi của Việt Nam khi hội nhập với ASEAN.
Với cách đào tạo thầy không ra thầy, thợ không ra thợ, chỉ một thời gian nữa, lao động của Việt Nam chỉ làm những công việc đơn giản, còn lại thợ bậc cao cũng phải thuê.
“Là mục đích của hiếu học để có danh hão, quan niệm này tôi không biết có từ khi nào. Giới thiệu đại biểu mà quên không kèm giáo sư, tiến sĩ là rất phiền. Card visit cũng phải đủ chức danh. Đây là háo danh chứ không phải hiếu học. Đi học vì cái danh đó. Đi học ĐH, thậm chí cao hơn là để oai, không phải để cải thiện đời sống, nâng cao kiến thức. Mục đích học không ổn. Đó là quan niệm của dân nhưng cấu trúc hệ thống giáo dục cũng làm người dân củng cố được chuyện đó!”.
PGS Văn Như Cương
Theo Hoa Ban/Tiền Phong
PGS Văn Như Cương: Ai cũng vào đại học là lạc hậu
Theo PGS Văn Như Cương, nền giáo dục hiện tại là ứng thí, phục vụ "toàn dân lên lớp, toàn dân vào đại học".
Sáng 23/10, tại Hà Nội, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, Hiệp hội giáo dục vì mọi người và Hội khuyến học Việt Nam tổ chức tọa đàm "Góp ý cho chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể".
Theo PGS Văn Như Cương, chúng ta đang sống trong xã hội hiếu học lạc hậu, bởi ai cũng muốn vào đại học, trong khi số đông sinh viên ra trường không có việc làm. Nhiều trường dạy nghề, đảm bảo công việc sau tốt nghiệp nhưng ít người học.
Ông khẳng định, đây là nền giáo dục ứng thí, phục vụ "toàn dân lên lớp, toàn dân vào đại học", không đảm bảo việc cải thiện chất lượng cuộc sống. Điều này sẽ gây hậu quả về vấn đề nguồn lực lao động.
PGS Văn Như Cương cho rằng, đổi mới giáo dục phải nêu bật bằng cấp không có giá trị. Ảnh: Quyên Quyên.
"Khi đất nước hội nhập ASEAN, chúng ta có thể thất bại vì phải nhập thợ chất lượng cao của nước ngoài, còn thợ Việt Nam chỉ đi làm thuê ở những ngành nghề đơn giản", PGS Cương nói .
Từ đó, ông cho rằng, việc đổi mới giáo dục phải nêu bật được bằng cấp không có giá trị. Học tập phải tạo ra nguồn lao động giỏi, sản xuất tốt. Học tập là công việc suốt đời, học trong SGK chưa bao giờ là đủ.
PGS Văn Như Cương bày tỏ: "Tôi thương con em chúng ta khi phải học đủ mọi thứ như công dân với giáo dục, ý thức tư duy, biện chứng, vật chất nhưng nhiều em không biết làm gì, kể cả việc nấu cơm, rửa bát, lau cửa kính. Vì tất cả đều đã có ôsin, gia sư".
Đồng tình với PGS Văn Như Cương, GS.TS Nguyễn Như Ý - nguyên Tổng biên tập NXB Giáo dục cho rằng, đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phải đề cập đến mục tiêu giáo dục. Trong đó, chúng ta cần nhìn nhận thẳng vào thực tế.
"Hàn Quốc từng chỉ ra những khiếm khuyết của nền giáo dục nước họ để đổi mới. Đó là nền giáo dục ứng thí, học để thi, sẽ triệt tiêu sự sáng tạo. Họ thẳng thắn nhìn nhận nếu muốn có nhà khoa học như Isaac Newton hay họa sĩ Picasso là rất ngông nghênh", GS.TS Nguyễn Như Ý nói.
Trong khi đó, nhà giáo ưu tú Hồ Quang Diệu, đại diện trường THPT Đông Đô (Hà Nội) - người có kinh nghiệm 55 năm trong ngành giáo dục - lo ngại về chất lượng đầu vào đại học.
Ông chỉ ra kết cấu của đề thi bao gồm 60% câu hỏi dễ, 40% câu hỏi khó, trong khi nhiều trường lấy 18 điểm (3 môn), chứng tỏ trình độ vào đại học chỉ ở mức phổ thông.
Nói về kỳ thi THPT quốc gia, ông Diệu khẳng định, chất lượng vào đại học không đảm bảo, nguyện vọng của học sinh không đảm bảo dẫn đến tổng thể giáo dục "rối như canh hẹ".
Bỏ ngỏ phân luồng học sinh sau THCS
Nhận xét về Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam đưa ra một số góp ý gửi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT. Trong đó, Việt Nam cần đặc biệt ưu tiên học tập kinh nghiệm của những nước có hệ thống giáo dục phổ thông tương tự theo định hướng của Nghị quyết 29.
Vấn đề phân luồng học sinh sau THCS vẫn đang bỏ ngỏ. Xu hướng chung hiện nay chương trình giáo dục phổ thông ở nhiều nước được phân luồng thành: Trung học nghề, trung học phổ thông kỹ thuật và trung học phổ thông. Trong khi đó, đề án của chúng ta chỉ đề cấp định hướng nghề nghiệp sau THCS.
Theo đánh giá của Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, đối với một số môn học, việc chuyển dần từ tích hợp rộng, tích hợp vừa đến phân hóa là hợp lý. Tuy nhiên, một số lưu ý là tên các môn học tích hợp nên phù hợp những quy định hiện hành của UNESCO.
Ví dụ, chúng ta không gọi Khoa học Xã hội (theo cách gọi của Liên Xô cũ) mà gọi là Khoa học Xã hội - Nhân văn (vì Lịch sử thuộc Nhân văn); Không xếp Địa lý tự nhiên vào Khoa học Xã hội...
Môn khoa học tự nhiên nên nhóm từ 4 phân môn: Khoa học Vật lý (gồm Vật lý và Hóa học), Khoa học Đời sống (gồm sinh học, sinh thái, giải phẫu, sinh lý...) và khoa học Trái đất (gồm Địa chất, Địa lý tự nhiên, Khí hậu - Khí tượng)...
Cấp THPT chỉ nên đưa vào các môn học đơn môn cho phù hợp với tính chất phân hóa.
Theo Zing
Cấm thi tuyển vào lớp 6: Có thể mất kiểm soát tuyển sinh cấp THCS PGS Văn Như Cương: Nếu Bộ GD-ĐT tuyệt đối cấm không cho một số trường học thì có thể dẫn đến tình trạng mất kiểm soát trong khi tuyển sinh. Bộ GD-ĐT vừa có công văn gửi các Sở GD-ĐT hướng dẫn cụ thể hơn về tuyển sinh lớp 6 đối với các trường trung học cơ sở (THCS) có số lượng học...