Ở yên tại Sài Gòn giữa dịch Covid-19: Mì gói và tô cơm ngon được nhiều người mang đến
Hơn nửa tháng chỉ ăn mì gói, cảm nhận cơ thể sắp không chịu được, mắt ông Gấm sáng lên kể lại giây phút được mạnh thường quân đem cơm đến.
Đối với ông chưa bao giờ cơm lại ngon đến thế, ông ăn liền mấy tô cơm.
Lán trở thành ngôi nhà che nắng che mưa cho nhóm thợ hồ. ẢNH: LÊ HỒNG HẠNH
Cắn răng ở yên vì nghĩ rằng “dăm ba bữa rồi hết dịch” nhưng không ngờ dịch bệnh kéo dài khiến 4 người thợ hồ là ông Nguyễn Khắc Bính (57 tuổi), ông Lê Duy Kỳ (47 tuổi), ông Trần Đăng Gấm (50 tuổi), và con trai 18 tuổi của ông Gấm “mắc kẹt” tại Sài Gòn khi công trình tạm dừng hoạt động, không có xe để về quê.
Sống tạm
Nhóm ông Bính từ huyện Nông Cống (tỉnh Thanh Hóa) vào TP.HCM nhận xây công trình ở Q. Gò Vấp từ ngày 12.5. Chưa được bao lâu thì Gò Vấp thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16 nên công trình tạm ngưng hoạt động. Sau khi được hoạt động lại, ép cọc được 2 tuần thì TP.HCM giãn cách toàn TP theo Chỉ thị 16 khiến công trình phải tạm ngưng hoàn toàn đến nay.
Ước mơ của 4 thợ hồ kẹt lại Sài Gòn, 2 tuần ăn mì tôm qua bữa
Làm thợ hồ ở Sài Gòn hơn 10 năm nay, ông Bính thường dựng lán tại công trình ở tạm để tiết kiệm tiền thuê phòng trọ và các loại chi phí khác. Lúc TP chưa giãn cách xã hội, ông Bính, ông Kỳ, ông Gấm thay nhau ra đầu ngõ mua cơm về ăn.
Lán được dựng tạm bợ bằng tấm bạt che mưa nắng. ẢNH: LÊ HỒNG HẠNH
Dịch Covid-19 bùng phát mạnh, những người thợ miền Tây khăn gói về quê. Ông Bính cùng những anh em đồng hương không còn cách nào khác phải tiếp tục sống tại lán.
Lán được 4 người dựng tạm bợ bằng tấm bạt che nắng che mưa, vài tấm ván để ngả lưng, ban ngày dẹp vào để làm công trình. Sài Gòn mưa nắng thất thường, những ngày trời nắng lán nóng hầm hập rát da rát thịt, mưa gió thì tốc lên các ông phải dầm mưa ra cột lại. Ngồi co ro một góc trong lán để trú mưa, những đêm trời mưa lớn xem như thức trắng.
Bên trong lán nóng nực khi trời nắng. ẢNH: LÊ HỒNG HẠNH
Đã quen với cảnh sống trong lán, ông Bính tâm sự ở quê thì mưa dầm nắng cháy, lũ lụt làm ăn khó khăn, đi làm xa quê thì phải chấp nhận chịu khổ vài tháng rồi về với gia đình. “Anh em gắng chịu đựng một thời gian để xây được phần cọc xong là chuyển vào bên trong công trình có chỗ che mưa nắng thì đỡ hơn nhiều. Nhưng giờ công trình chỉ mới ép cọc nên phải ở lán như thế này”, ông Bính rưng rưng nước mắt.
Trời mưa tạt vào nên trời sắp chuyển mưa là ông Gấm dựng tấm chắn ngay. ẢNH: LÊ HỒNG HẠNH
Khuôn mặt khắc khổ, chân tay nứt nẻ, ông Bính, ông Kỳ và ông Gấm đều là trụ cột chính của gia đình, đi làm thuê để nuôi con ăn học. Mỗi năm cả 3 sẽ vào Sài Gòn làm công trình 2 lần, mỗi lần khoảng 4 đến 5 tháng. Đến vụ mùa ở quê thì về làm việc nhà rồi lại khăn gói đi làm ăn xa.
Vì đi làm thuê, đất khách cũng không quen đường sá nên tất cả đều sợ không dám ra ngoài, kể cả mua nhu yếu phẩm. Mì tôm và trứng được chủ thầu là ông V. người cùng quê với ba anh em ông Bính mua mang xuống, cây quạt là của chủ nhà cho.
TP.HCM chỉ còn 29 chợ bán hàng vì Covid-19, dân mua rau trên xe buýt
“Mong sớm về quê”
4 người chỉ có dăm ba bộ quần áo, vài cái bát, một ấm siêu tốc để nấu nước và gói bột giặt dùng để giặt áo quần và rửa chén bát. Tắm rửa sinh hoạt đều sử dụng vòi nước ở trong công trình, không có thau chậu, các ông sử dụng xe rùa để giặt đồ và rửa chén.
“Tiền anh em đã cạn kiệt, vì chỉ làm 2 tuần lương, mà tuần cao nhất cũng chỉ được 4 – 5 ngày, trả nợ tiền vay mượn vào những ngày đầu mới vào, tiêu xài tiết kiệm nhưng rồi cũng hết. Tính ra đã 2 tuần ăn mì tôm rồi”, ông nói.
Ông Gấm rơi nước mắt khi nghĩ đến vợ con. ẢNH: LÊ HỒNG HẠNH
Theo ông Bính đã nhiều năm, ông Trần Đăng Gấm (50 tuổi) bày tỏ làm việc ở quê cả năm mới được trả lương một lần, nhằm khi gặp phải lừa đảo xem như mất trắng. Vào Sài Gòn tuy xa xôi nhưng phát lương theo tuần, tiền lương cũng cao hơn, một ngày công hơn 300.000 đồng.
Mắt đỏ khi nhắc đến vợ con, ông cho biết con trai đang ngồi một góc trong lán học đến lớp 9 thì bỏ học theo ông đi phụ hồ. Không khóc vì phải chịu khổ, ông Gấm rơi nước mắt vì nghĩ rằng mình là người cha mà hàng ngày nhìn thấy con đi làm phải chịu khổ cùng mình. Ở nhà ông còn mẹ già với một đứa con học lớp 5, cả nhà đều trông chờ vào số tiền ông đi làm thuê.
Toàn bộ sinh hoạt đều sử dụng vòi nước ở công trình. ẢNH: LÊ HỒNG HẠNH
“Cả đời đi làm thuê chưa có năm nào như năm này, suy sụp tinh thần. 2 tuần đầu thì không sợ nhưng bước qua tuần thứ 3 thì bắt đầu sợ vì tiền mình đã cạn kiệt, thứ 2 là ăn mì tôm riết nên cơ thể không thể chịu đựng được nữa”, ông nói.
Không có thau chậu nên xe rùa được sử dụng để thay thế. ẢNH: LÊ HỒNG HẠNH
Cũng như những người nông dân khác, vợ ông Lê Duy Kỳ (47 tuổi) ở quê làm ruộng, con 2 đứa một người làm công nhân và một đang đi học. Không muốn gia đình lo lắng, ông Kỳ giấu việc thất nghiệp và ăn mì gói hơn nửa tháng qua. Mỗi lần vợ con gọi vào hỏi thăm đều cắn răng bảo đang ổn, động viên ở nhà cứ yên tâm.
“Anh em ở trong cùng một xã cũng gần nhau, cùng nhau chịu khổ cực đã bao nhiêu năm nay. Ở quê thì làm lúa cũng chỉ đủ ăn thôi, mình cũng phải đi làm thêm bên ngoài”, ông nói.
Những người thợ hồ chỉ có mong muốn là sớm được về quê.ẢNH: LÊ HỒNG HẠNH
Có người quen đến thăm đúng ngày mưa, chứng kiến hoàn cảnh của các ông nên đăng tải lên mạng xã hội. Nhóm ông Bính sau đó cộng đồng mạng giúp đỡ nồi, bếp ga mi-ni và gạo.
Có cơm ăn đầy đủ qua ngày, ông Bính cũng đã liên hệ với hội đồng hương đăng ký về quê nhưng chưa được. Nhìn xa xăm, ông Bính tâm sự: “Chúng tôi đều là người nông dân có sao nói vậy. Giờ cũng không mong muốn gì chỉ mong sao có xe để được về quê, vì người nhà và chúng tôi đều nóng ruột. Dịch này không ai lường trước được gì…”.
Trao đổi với Thanh Niên , ông Nguyễn Xuân Lực (Tổ trưởng tổ dân phố Tổ 102, KP.14, P.12, Q.Gò Vấp) cho biết trước đó ông V. (chủ thầu của công trình) có đăng ký cho 4 người thợ hồ vì công trình tạm ngưng để được nhận hỗ trợ. “Tôi cũng đã báo danh sách lên phường rồi”, ông nói.
TP.HCM nâng cấp giãn cách: Cần chuẩn bị gì để tăng hiệu quả chống dịch?
Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ (ĐHQG TP.HCM) đánh giá việc tăng cường các biện pháp thực hiện chỉ thị 16 là cần thiết với TP.HCM.
Tuy nhiên, TP cần chuẩn bị cho các nhu cầu thiết yếu của người dân và tái tổ chức tuyến đầu chống dịch.
Đường Võ Văn Kiệt, Q.1, TP.HCM những ngày giãn cách - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG
Sau 15 ngày thực hiện chỉ thị 16, số ca F0 ở TP.HCM vẫn tăng nhanh. Quan trọng không kém, số ca nhiễm phát hiện trong khu phong tỏa rất cao, số ca nhiễm được tầm soát trong cộng đồng còn ở mức cao và mức độ di chuyển của người dân phản ảnh (qua Apple Mobility và Google Mobility) chưa giảm hẳn.
Trước tình hình này, lãnh đạo TP.HCM đã thống nhất tiếp tục thực hiện các biện pháp giãn cách theo chỉ thị 16 với biện pháp mạnh hơn.
Vũ Hán và Ấn Độ từng áp dụng thành công
TP.HCM không phải là trường hợp duy nhất phải đứng trước quyết định khó khăn như vậy. Vũ Hán vào giữa tháng 2-2020 và Ấn Độ vào giữa tháng 4-2020 cũng đã trải qua tình trạng tương tự.
Thậm chí, sau 3 tuần phong thành (Ấn Độ là giãn cách toàn quốc) với các quy định tương tự chỉ thị 16, số ca nhiễm còn tăng mạnh. Vũ Hán tăng từ 495 ca nhiễm và 23 ca tử vong vào ngày 23-1-2020 (ngày đầu phong thành) lên 32.994 ca nhiễm và 1.036 ca tử vong vào ngày 12-2-2020. Ấn Độ tăng từ 627 ca nhiễm và 12 ca tử vong vào ngày 25-3-2020 (ngày đầu giãn cách) lên 12.371 ca nhiễm và 428 ca tử vong vào ngày 15-4-2020.
Vũ Hán và Ấn Độ đều đã chọn nâng cấp giãn cách, và trong vòng 5-6 tuần sau đó, các biện pháp này đã cho thấy hiệu quả. Số ca lây nhiễm ở Vũ Hán giảm về 0, Ấn Độ thì giảm tốc độ lây nhiễm về mức thấp ở 5,56%. Ấn tượng nhất là bang Kerala (Ấn Độ) với 34,6 triệu người, nhưng chỉ có 20 ca nhiễm bệnh sau 5 tuần nâng cấp giãn cách.
Khi xem xét cụ thể vào hai trường hợp này, có nhiều quy định tương đồng với nhau và được nhận định là giúp giãn cách đạt hiệu năng trong thời gian nhất định.
So sánh các quy định nâng cấp giãn cách của Vũ Hán và Ấn Độ:
Đảm bảo nhu cầu thiết yếu cho dân, tổ chức lại tuyến đầu chống dịch
Việc tăng cường các biện pháp thực hiện chỉ thị 16 là cần thiết đối với tình hình của TP.HCM hiện nay. Tuy nhiên, để đảm bảo nâng cấp giãn cách có hiệu quả, ngoài việc tăng cường biện pháp và thực thi nghiêm túc, còn cần phải có sự chuẩn bị cho các nhu cầu thiết yếu của người dân, cùng với việc tái tổ chức lực lượng tuyến đầu.
Thứ nhất là cần đảm bảo nhu cầu lương thực thiết yếu (bao gồm gạo, thịt, cá, rau, trứng...) cho người dân, tối thiểu là 70% so với bình thường. Hiện giờ một số chợ đã được mở lại, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lương thực - thực phẩm thiết yếu, cung cấp suất ăn cho những tổ chức tiếp tục được phép hoạt động, ngành giao thông cũng đã cấp luồng xanh cho đường bộ lẫn đường thủy để vận chuyển lương thực từ các tỉnh về thành phố. Với những gia đình có ca F0/F1 đang cách ly tại nhà, lương thực, thực phẩm thiết yếu sẽ được cung cấp tận cửa.
Thứ hai là cần đảm bảo đầy đủ nhu cầu về thuốc men và dụng cụ y tế để ứng phó với dịch bệnh. Có hai việc cần làm. Một là huy động thêm nhân lực và nguồn lực từ các tỉnh, địa phương khác, ví dụ Vũ Hán đã có sự giúp sức của 20.000 nhân viên y tế từ các tỉnh khác để hỗ trợ chống dịch. Hai là xây dựng cơ chế phản ứng nhanh cho các cơ sở y tế quận huyện và tổ chức xã hội để tiếp nhận hỗ trợ cả vật chất lẫn nhân lực từ cộng đồng, nhà hảo tâm, doanh nghiệp.
Những quy trình tương tự dù đúng với thời điểm thông thường, nhưng lại không phù hợp trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến nhanh. Vì vậy chiến lược phải tập trung, nhưng tổ chức thực hiện cần phải phân cấp, phân quyền, phân luồng, phân tuyến.
Thứ ba, hệ thống y tế đang quá tải. Vì thế, giảm tải cho hệ thống y tế và bảo vệ lực lượng phòng chống dịch tuyến đầu đang là mục tiêu quan trọng.
Tỉ lệ phát sinh F0 trong khu cách ly F1 giảm nhanh trong nhiều ngày qua. Tuy nhiên, do quy mô F1 tập trung khá lớn nên đòi hỏi nguồn nhân sự và hạ tầng rất lớn. Vì vậy, cần đẩy nhanh xét nghiệm các F1 trong khu cách ly tập trung để cho phép F1 âm tính có điều kiện được trở về nhà tự cách ly.
Việc phân loại F0 theo nguy cơ để có cách ứng xử phù hợp đang triển khai, nhưng với sức ép số ca tăng hiện nay cần đẩy nhanh hơn nữa, nhất là xu hướng trang bị những "phòng tuyến" cho F0 nhẹ, không triệu chứng được cách ly ở nhà.
Tự chăm sóc, bác sĩ chia theo cụm dân cư và công nghệ giám sát là bạn đồng hành để mỗi người quản lý rủi ro bệnh tật của mình một cách tối ưu nhất. Thực hiện các bước trên sẽ tạo điều kiện tổ chức lại chiến lược điều trị, phân công công việc để lực lượng y tế được nghỉ ngơi, tái tạo sức khỏe cho một cuộc chiến lâu dài.
Áp dụng chỉ thị 16 đến ngày 1-8: TP.HCM kiểm soát nghiêm ngặt giãn cách Chiều 23-7, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong chủ trì hội nghị sơ kết 15 ngày giãn cách xã hội theo chỉ thị 16 và quyết định TP tiếp tục thực hiện chỉ thị đến ngày 1-8 với nhiều biện pháp siết mạnh hơn. TP.HCM yêu cầu phải triệt để tuân thủ giãn cách, riêng với người trong khu phong tỏa không...