Nụ cười mực khơi

Cuối tháng 9 âm lịch, là thời điểm ngư dân theo nghề đánh bắt xa bờ ở vùng duyên hải miền Trung đưa thuyền về bến quê neo đậu nghỉ mưa. Nhưng ngư dân ở các làng nghề câu mực của xã Tam Giang (huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam) vẫn mải miết bám khơi xa. Kéo dài vụ câu ngay giữa mùa mưa bão, ổn định sản lượng đánh bắt quanh năm, đưa thu nhập bình quân lên đến 150 triệu đồng/thuyền viên/năm, là kịch bản mới được những ngư phủ mực khơi ở địa phương này viết lên thay những trang buồn của quá khứ.

Nhiều ngôi nhà đẹp không kém những biệt thự của người câu mực đã mọc lên ở các làng chài xã Tam Giang.

Biển khơi vẫy gọi

Nằm kề bên dòng Trường Giang – con sông lớn với nhiều nhánh vây bọc xóm làng, thông với biển qua cửa – cảng Kỳ Hà, xã Tam Giang như một ốc đảo được nối với bên ngoài, bằng cây cầu bắc qua một nhánh lớn của Trường Giang. Không khó để nhận ra sự trù phú của xóm làng với những dãy nhà khang trang, tươm tất, vẻ mặt tươi vui, rạng rỡ của người đi trên đường.

Đến Tam Giang vào thời điểm này, hiếm khi bắt gặp cánh trai tráng trong làng. Chị Huỳnh Thị Hưởng, 38 tuổi, vợ của chủ tàu – thuyền trưởng Trần Văn Ảnh, cho biết, chỉ vài ngày sau khi cập bến chuyến thứ tư, là con tàu của nhà chị liền nhổ neo mang 40 ngư phủ ra khơi cho chuyến thứ năm. Được mùa liên tục từ đầu vụ đến chuyến thứ tư, giống như hầu hết các tàu câu mực ở Tam Giang, tàu nhà chị Hưởng đạt mức thu “cao chưa từng có”. “Chuyến thứ năm thì anh em đang ở ngoài khơi, chưa tính được. Chỉ tính bốn chuyến đã qua, thì trung bình mỗi thuyền viên trên tàu của nhà tui đã thu được 150 triệu đồng. Đây là khoản thu ròng, đã trừ xong mọi chi phí…”, chị Hưởng hồ hởi nói.

Được mùa, trúng giá, niềm vui mực khơi rộn lên khắp xã Tam Giang. Cùng với tàu chị Hưởng, 37 thuyền viên theo tàu của thuyền trưởng Lương Văn Viên cũng đang ở chuyến thứ năm để dốc sức cho toan tính vượt qua được khoản thu 200 triệu đồng/năm/người. Chị Huỳnh Thị Thuận, vợ thuyền trưởng Viên nói: “Trong bốn chuyến vừa rồi, anh em theo tàu của nhà tui, người câu nhiều nhất thu được 190 triệu đồng, còn người ít nhất được 140 triệu đồng sau khi đã trừ mọi chi phí”.

Người Tam Giang đang ngóng ra Biển Đông chờ những con tàu câu mực mang về niềm vui thắng trận cuối trong năm. Ai cũng cho rằng chưa lúc nào người thân của họ ra khơi với sự hăm hở, phấn chấn như bây giờ. “Ra ngoài đó đêm câu, ngày phơi mực, mỗi ngày chỉ ngủ nghỉ được ba bốn giờ. Vậy mà mỗi chuyến đi trên dưới hai tháng, mới quay về được đôi ba ngày là chúng nó lại trở ra. Bởi con mực lên giá, cha mẹ, vợ con có cầm chân chúng nó thêm một ngày cũng không được mà…”, bà Đặng Thị Cúc, 70 tuổi, mẹ của hai ngư dân, chân chất nói.

“Công nghệ” làm ăn mới

Chủ tàu – thuyền trưởng Dương Hải kể, sở dĩ “hải đoàn” câu mực khơi của xã Tam Giang có thể ra tận khơi xa, kéo dài ngày đánh bắt mỗi chuyến là nhờ ngư dân ở đây đã sắm được những con tàu lớn, có công suất cao. “Không kể thời mới mở nghề hồi những năm 1999 – 2000, chỉ tính cách đây chừng 5 – 6 năm, tàu mực ở đây vẫn còn nhỏ, công suất chỉ chừng 220CV. Bởi vậy, mỗi tàu chỉ có chừng 12 thuyền viên, mỗi chuyến đi chỉ một tháng. Nhưng nay tàu mực Tam Giang toàn là tàu lớn, có chiếc dài đến 24m, rộng hơn 7m, công suất đến 750CV. Con mực giúp mình khá lên thì mình phải dốc sức đầu tư cho chuyện làm ăn với nó mới được…”, anh Hải nói.

“Nghề câu mực khơi trở thành thế mạnh giúp người dân thoát nhanh nghèo khó, từng bước khá lên và làm giàu. Nhờ thu nhập từ nghề mực khơi không ngừng tăng triển, đời sống tinh thần của người dân, việc học hành của lớp trẻ cũng đã được nâng lên rõ rệt…”

Những kỷ lục làm ăn của ngư phủ mực khơi Tam Giang luôn được xác lập, rồi lại luôn được chính họ vượt qua, nhiều khi chỉ trong một thời gian ngắn. Chị Trần Thị Thanh Thuỷ, 38 tuổi, vợ của chủ tàu – thuyền trưởng Lương Văn Cam, cho biết, vừa xong chuyến thứ tư cách đây hơn một tháng là anh liền giao tàu lại cho bạn ra khơi, còn mình khăn gói vào Quy Nhơn để đóng thêm một con tàu có công suất 900CV. “Ảnh mới điện về nói chừng hơn tháng nữa là có tàu mới, kịp để ra khơi vụ tới. Tàu này sẽ đủ cho 45 thuyền viên, giá đóng xong khoảng 3,5 tỉ đồng. Con tàu cũ thì vợ chồng tui vẫn đứng chủ, nhưng cho một thuyền viên, là người bà con, đứng làm thuyền trưởng, góp vào một phần vốn 600 triệu đồng…”, chị Thuỷ bảo.

Cho thuyền viên góp vốn sắm tàu để họ có thêm khoản thu nhập rồi từng bước tự sắm tàu là cách giúp nhau của người câu mực Tam Giang. Chị Phan Thị Thuận cũng chia sẻ, vợ chồng chị vừa cho một thuyền viên góp vốn vào con tàu cũ của mình và đứng làm thuyền trưởng. Hiện gia đình chị cũng đang cho đóng mới một tàu có công suất 900CV để chuẩn bị cho mùa câu sắp đến. Nhưng ấn tượng nhất trong kịch bản sắm tàu, theo chủ tịch UBND xã Tam Giang, Ngô Văn Thống là mô hình “mỗi thuyền viên đều là chủ tàu” mà hai thuyền trưởng Huỳnh Ngọc Huệ (36 tuổi) và Dương Tấn Trung (38 tuổi) vừa mới khởi xướng. “Anh Thống với anh Huệ hiện đang đóng tàu ở Quy Nhơn. Với mô hình này, mỗi tàu có 30 người – một thuyền trưởng và 29 thuyền viên, mỗi người góp 100 triệu đồng để đóng mới một tàu. Làm theo kiểu này thêm thu nhập đáng kể cho người câu mực vì họ khỏi trả phần cho chủ tàu. Mà khoản vốn góp 100 triệu đồng/thuyền viên những năm gần đây là không khó…”, ông Thống nói.

Các thuyền viên trên tàu của anh Dương Hải đang dỡ thúng câu từ tàu xuống cảng An Hoà, để chuyển về nhà tu sửa.

Tàu lớn giúp người câu mực Tam Giang hạn chế đến mức thấp nhất những trở lực từ thiên nhiên. Theo chủ tàu, thuyền trưởng Dương Hải, mấy năm nay các thuyền viên đều đã sắm được máy bộ đàm để liên lạc với bạn câu, với thuyền trưởng khi gặp sự cố trong đêm câu. “Hồi thuyền viên chưa sắm được máy bộ đàm, mỗi khi xuống thúng câu, gặp sự cố bất lợi họ phải tự xoay xở, rất nguy hiểm đến tính mạng. Nhưng nay thì họ chỉ cần nhấc máy gọi là bạn câu hay thuyền trưởng sẽ bơi thúng hay dong tàu đến tiếp cứu ngay…”, thuyền trưởng Hải nói.

Thêm niềm tin với ngư phủ Tam Giang là chuyện họ đã thêm nhiều kinh nghiệm trong việc dò tìm, phát hiện ra những ngư trường mực khơi mới giữa Biển Đông – điều không thể cậy dựa vào các loại máy tầm ngư vốn được quen dùng để kiếm tìm những bãi cá. “Mấy năm nay, tụi tui kéo dài được mùa câu cũng là nhờ mình biết dong tàu về phía những nơi ít gió bão. Rồi luôn theo dõi các thông tin thời tiết, kịp đưa tàu đến vùng an toàn tránh nấp. Tàu mình lớn, có tốc độ cao nên di chuyển cũng nhanh…”, thuyền trưởng Hải nói.

Cũng là điểm nhấn trong kịch bản đi lên của nghề mực khơi Tam Giang là cảng cá An Hoà nằm ngay xã được xây dựng và đưa vào sử dụng từ đầu năm 2011. Có cảng cá ngay tại làng, người câu mực tiết kiệm được chi phí, thời gian đáng kể.

Trước đây, Tam Giang có đến 90 tàu câu mực khơi nhưng qua hoán chuyển lên tàu lớn, năm 2011 chỉ còn 43 tàu với tổng công suất trên 16.000CV. Thêm 15 tàu đang được đóng mới có công suất đến 900CV/tàu, vụ mùa 2012 đội tàu câu mực khơi của Tam Giang sẽ là 58 chiếc, tổng công suất trên 26.000CV. Chỉ tính đến chuyến thứ tư của năm 2011, ngư dân Tam Giang đã thu được 2.500 tấn mực khô, với giá 130.000 đồng/kg, tổng thu lên đến 325 tỉ đồng; bình quân mỗi thuyền viên câu mực thu được khoảng 150 triệu đồng/năm, người nhiều nhất ở mức 200 triệu đồng sau khi đã trừ mọi phí tổn. Tam Giang có 1.701 hộ, 6.456 khẩu, số người câu mực khơi lên đến 1.400 người nhưng vẫn không đủ, các chủ tàu phải kêu thêm người ở các nơi. “Nghề câu mực khơi trở thành thế mạnh giúp người dân thoát nhanh nghèo khó, từng bước khá lên và làm giàu. Nhờ thu nhập từ nghề mực khơi không ngừng tăng triển, đời sống tinh thần của người dân, việc học hành của lớp trẻ cũng đã được nâng lên rõ rệt…”, ông Ngô Văn Thống, chủ tịch UBND xã Tam Giang, nói.

Theo SGTT