Nông nghiệp chủ động “đón sóng” thị trường sau dịch Covid-19

Mặc dù gặp nhiều khó khăn do tác động của dịch Covid-19 nhưng ngành nông nghiệp vẫn đang nỗ lực từng ngày để vượt qua khó khăn, thể hiện vai trò trụ đỡ của nền kinh tế trong gian khó. Theo Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường (ảnh), đây cũng là lúc mỗi ngành, mỗi lĩnh vực phải tự đổi mới.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường.

Xin Bộ trưởng cho biết, tác động lớn nhất của dịch Covid – 19 đối với ngành nông nghiệp là gì?

- Dịch Covid-19 đã có những tác động đến nhiều mặt của đời sống và nền kinh tế, ngành nông nghiệp cũng không ngoại lệ. Sự đứt gãy trong chuỗi cung ứng do các nước tăng cường các biện pháp kiểm soát đã khiến việc tiêu thụ nhiều mặt hàng nông sản gặp khó khăn.

Theo thống kê, trong tháng 3/2020, kim ngạch xuất khẩu nông sản ước đạt 3,5 tỷ USD, giảm 3,2% so với tháng 3/2019 nhưng tăng 16,6% so với tháng 2/2020; trong đó, giá trị xuất khẩu nhóm nông sản chính đạt gần 1,6 tỷ USD, lâm sản chính đạt gần 1,1 tỷ USD, thủy sản đạt 549 triệu USD và chăn nuôi đạt 43 triệu USD…

Các địa phương đang tăng tốc phát triển nông nghiệp để phục vụ xuất khẩu khi thị trường phục hồi. (Ảnh: Nông dân Hưng Yên thu hoạch nhãn). Ảnh: K.L

Như vậy, tính chung, quý I/2020, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 9,06 tỷ USD, tương đương cùng kỳ năm 2019. Trong đó, nhóm nông sản chính ước đạt 4,2 tỷ USD, giảm 3,1%; lâm sản chính đạt 2,8 tỷ USD, tăng 16,13%; thủy sản ước đạt 1,5 tỷ USD, giảm 14,0%; chăn nuôi ước đạt 109 triệu USD, giảm 21,8%.

Bên cạnh nhiều mặt hàng xuất khẩu giảm kim ngạch, vẫn có một số loại nông sản vẫn giữ vững đà tăng trưởng trong quý I/2020 như xuất khẩu gạo đạt 1,7 triệu tấn (tăng 19,9%), giá trị đạt 774 triệu USD (tăng 27,8%); gỗ và sản phẩm gỗ đạt 2,62 tỷ USD (tăng 15,9%)…

Đáng chú ý, trong bối cảnh dịch Covid-19, thị phần xuất khẩu của Việt Nam đã có những thay đổi đáng kể. Theo đó, Mỹ chiếm thị phần lớn nhất với kim ngạch xuất khẩu đạt 2,1 tỷ USD, tăng 18% và chiếm 23,2% thị phần; tiếp đến là Trung Quốc ước đạt 1,9 tỷ USD, giảm 19,4% so với cùng kỳ và chiếm 21,4% thị phần.

Bộ đã có những giải pháp gì để đạt được mục tiêu quan trọng vừa đảm bảo đủ lương thực thực phẩm cho 100 triệu dân, vừa chuẩn bị hàng hóa để đến khi có tín hiệu thị trường thì đẩy mạnh xuất khẩu, thưa Bộ trưởng?

- Trong bối cảnh hạn hán, xâm nhập mặn vô cùng nghiêm trọng, ranh mặn còn lớn hơn cả kỷ lục của vụ đông xuân 2015 – 2016, vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã có một vụ đông xuân thắng lợi, năng suất bình quân đạt 6,9 tấn/ha, thể hiện sự nỗ lực, sáng tạo của các doanh nghiệp và nông dân.

Bên cạnh đó, năng suất của 310.000ha lúa khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên cũng rất tốt, 7 tấn/ha; khu vực Đông Nam Bộ năng suất lúa bình quân đạt 5,9 tấn/ha. Diện tích lúa đông xuân từ Thừa Thiên – Huế trở ra với khoảng 1,2 triệu ha cũng đang trong giai đoạn làm đòng, tuy vài nơi xuất hiện sâu bệnh nhưng nhìn chung lúa phát triển tốt.

Chúng ta đã có những thắng lợi trong vụ 1, với sản lượng thóc khoảng 20 triệu tấn, giờ là lúc dồn lực cho vụ đông xuân ở các tỉnh phía Bắc, vụ hè thu, thu đông ở các tỉnh phía Nam để làm sao đạt được 2 mục tiêu song song, vừa đảm bảo lương thực cho 100 triệu dân, vừa có dư 6,5 – 6,7 triệu tấn gạo để phục vụ xuất khẩu.

Hiện, chúng tôi đang dồn trọng tâm cho vụ lúa đông xuân ở các tỉnh phía Bắc bởi đây là vụ quyết định 60% sản lượng, trong đó 80% phục vụ nhu cầu tại chỗ, trong bối cảnh dịch Covid-19 thì nhiệm vụ đảm bảo sản lượng lúa vụ đông xuân ở miền Bắc càng quan trọng.

Bộ trưởng đánh giá như thế nào về việc cung ứng lương thực, thực phẩm cho người dân và phương án để đảm bảo mục tiêu xuất khẩu?

-Trong đại dịch Covid-19, việc tác động đến nền kinh tế là khó tránh khỏi, nhưng nếu làm tốt, nông nghiệp sẽ cung ứng đủ 2 loại lương thực thực phẩm cho người dân, những thứ mà lúc nào người dân cũng cần. Do đó, các địa phương, nông dân phải nỗ lực sản xuất để duy trì dòng chảy của hàng hóa, đồng thời chuẩn bị đủ hàng để sau dịch khi có tín hiệu thị trường tốt, chúng ta sẽ đón sóng để đẩy mạnh xuất khẩu. Chúng tôi cũng xác định, dịch Covid-19 là cơ hội để tái cơ cấu ngành, đẩy mạnh chế biến sâu để đảm bảo phát triển bền vững.

Các giải pháp ưu tiên của Bộ trong thời gian tới để gỡ khó cho xuất khẩu nông sản là gì, thưa Bộ trưởng?

- Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện các phương án, kịch bản xuất khẩu nông sản đáp ứng nhu cầu tăng cao khi Trung Quốc hết dịch. Tập trung giải quyết các rào cản kỹ thuật, đàm phán mở rộng thị trường.

Thường xuyên cập nhật diễn biến, tình hình tại các thị trường trọng điểm bị ảnh hưởng bởi dịch, kịp thời tham mưu, báo cáo, đề xuất giải pháp ứng phó. Theo dõi sát tình hình xuất khẩu nông sản qua các cửa khẩu biên giới với Trung Quốc; làm việc với phía bạn để xác định cụ thể các biện pháp bảo đảm thông quan hàng hóa, kiểm soát tốt dịch bệnh; thúc đẩy tái cơ cấu thị trường xuất nhập khẩu theo hướng bền vững.

Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương, các cơ quan, doanh nghiệp theo dõi sát sao diễn biến giá cả, cung cầu các mặt hàng nông sản thiết yếu trong nước để cân đối cung cầu, đảm bảo an ninh lương thực trong nước và duy trì xuất khẩu nông sản; nâng cao chất lượng dự báo thị trường và kịp thời thông tin để có kế hoạch sản xuất, kinh doanh phù hợp.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!