Nông dân choáng váng vì giá phân bón tăng mạnh, các doanh nghiệp cũng… “bất lực”

Nông dân trồng lúa ở khu vực ĐBSCL đang trong giai đoạn thu hoạch và sẽ bắt đầu vụ mới từ nửa đầu tháng 4.

Ở phía Bắc, nông dân đã vào vụ chăm bón lúa đông xuân nên nhu cầu phân bón tăng dần. Vì vậy, áp lực tăng giá phân bón khiến nông dân khắp cả nước như “ngồi trên lửa”.

Giá phân bón được dự báo sẽ tăng mạnh trong thời gian tới. Ảnh: Quốc Hải

Việc đảm bảo nguồn cung, không để thiếu phân bón trong giai đoạn này đóng vai trò rất quan trọng. Đây thực sự vừa là cơ hội vừa là nhiệm vụ của các nhà sản xuất phân bón trong nước.

Năng lực sản xuất phân bón của Việt Nam ra sao?

Thực tế, hiện tại các nhà máy sản xuất phân bón trong nước đã sản xuất được hầu hết các loại phân bón chủ lực như: Urea, DAP, supe lân, lân nung chảy, nitrat amon, NPK… cùng nhiều loại phân bón hữu cơ khác.

Cụ thể, trong năm 2021, sản xuất trong nước bao gồm các loại urea của 4 nhà máy, DAP của 2 nhà máy, phân bón chứa lân (bao gồm lân nung chảy, supe lân), các loại phân bón NPK,… của hàng trăm nhà máy khác. Sản lượng phân bón đạt khoảng 7 triệu tấn, tăng 6% so với năm 2020.

Trong đó, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam đã sản xuất và cung ứng cho thị trường hơn 3,5 triệu tấn phân bón các loại từ urea, đến DAP, supe lân, lân nung chảy, NPK,..

Trong khi hai đơn vị thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam gồm: Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí sản xuất 1,035 triệu tấn; Công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau sản xuất 898.000 tấn (bao gồm urea, NPK, phân bón hữu cơ…).

Tuy nhiên, riêng với phân SA và kali thì Việt Nam phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu. Do đó, giá phân bón được dự báo thời gian tới sẽ tăng cao khi xung đột Nga- Ukraine không ngừng leo thang.

Cụ thể, theo Rabobank (một ngân hàng hàng đầu thế giới, tập trung vào lĩnh vực tài chính nông nghiệp và thực phẩm) dự đoán giá phân bón trên thế giới sẽ tăng 20% đến 40%, tùy theo từng kịch bản của cuộc xung đột Nga – Ukraina, cũng như các biện pháp trừng phạt của phương Tây nhắm vào Nga và Belarus.

Trong khi đó, tại Việt Nam, mỗi năm Nga và Belarus đang chiếm hơn 40% lượng kali nhập khẩu của Việt Nam. Vì vậy, Vinacam dự báo giá kali sẽ sớm cán mức 15 – 16 triệu đồng/tấn cho hạt bột và 18-20 triệu đồng/tấn cho hạt miểng.

Thậm chí nếu giá nhập khẩu cán mức 1.000 – 1.200 USD/tấn thì kali miểng sẽ lập đỉnh mới 24 – 25 triệu đồng/tấn.

Một số loại urea sản xuất trong nước cũng đang có xu hướng tăng giá hoặc nguồn cung ra thị trường bị hạn chế.

Trong khi đó, cùng với sự tắc nghẽn của thị trường nhập khẩu, nhiều khả năng ngay trong quý 2 sẽ diễn ra sự thiếu hụt trầm trọng DAP 64% nhập khẩu và khả năng giá trong nước sẽ tăng lên 25 triệu đồng/tấn.

Các DN phân bón trong nước cũng đang rất áp lực trước đà tăng giá của nguyên vật liệu đầu vào. Ảnh: Quốc Hải

Trước đà tăng của giá phân bón, nhiều nông dân ở ĐBSCL cho biết đang cân nhắc xuống giống vụ tới.

Ông Nguyễn Minh Điền (huyện An Lục Long, Long An), cho hay, gia đình ông đang phân vân không biết có nên xuống giống vụ hè thu hay không.

“Giá phân bón tăng mạnh như bây giờ, nếu tính toán không kỹ là xác định chết chắc”, ông nói.

Theo kế hoạch, gia đình ông Điền sẽ gieo sạ vào khoảng 20-25/3. Nhưng có thể chuyển vào giữa tháng 4 để… “nghe ngóng thêm tình hình”.

Doanh nghiệp cũng “bất lực” trước áp lực tăng giá

Bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau cho hay, với các doanh nghiệp (DN) sản xuất phân bón có đầu vào là khí thì đương nhiên khi giá dầu tăng thì giá đầu vào phải tăng theo.

“Không chỉ là giá dầu tăng khiến DN bị ảnh hưởng, do chúng tôi nhập DAP từ Nga để sản xuất NPK nên cuộc xung đột Nga – Ukraine khiến nguồn cung sản phẩm này càng thêm khó khăn”, bà Hiền nói.

Nếu theo lý thuyết sản xuất NPK công suất 300.000 tấn của nhà máy, thì một năm Công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau phải nhập từ 50.000 – 100.000 tấn DAP.

“Nguồn chính của DAP trên thế giới là từ Nga và Trung Quốc. Mà Trung Quốc hiện tại thì đã cấm xuất khẩu rồi, còn lại là nguồn từ Maroc nhưng nước này cũng nhập ammoniac từ Nga để sản xuất DAP nhưng hiện nay cũng gặp khó. Do đó, nguồn cung DAP hiện tại là cực kỳ khó khăn”, bà Hiền chia sẻ thêm.

Cũng theo chia sẻ của bà Nguyễn Thị Hiền, công ty cũng đang nghe ngóng tình hình và có thể sẽ phải điều chỉnh kế hoạch kinh doanh. Bởi, nếu cuộc chiến Nga – Ukraine tiếp tục căng thẳng thì sẽ khó khăn, ngược lại nếu hạ nhiệt thì tình hình sẽ bớt ảnh hưởng.

“Tuy nhiên, dù sao thì tình hình giao thương cũng bị ảnh hưởng ít nhất trong 6 tháng chứ không thể ổn định ngay được”, bà Hiền nhận định.

Lãnh đạo một DN phân bón ở TP.HCM thì nhận định, giá phân bón thế giới khó có khả năng giảm trong thời gian tới. Do đó, các cơ quan chức năng nên có phương án giúp nông dân thích ứng và đối phó.

Theo vị này, trước mỗi mùa vụ, ngành nông nghiệp cần có diễn đàn về tình hình thị trường, dự báo nhu cầu và nguồn cung vật tư đầu vào theo giai đoạn. Từ đó đưa ra chiến lược sản xuất phù hợp, đảm bảo được lợi nhuận cho người nông dân dù có biến động về giá vật tư đầu vào.

“Trong bối cảnh giá phân vô cơ tăng cao và có khả năng leo thang thời gian tới, các địa phương cũng nên khuyến nghị nông dân tận dụng nguồn phân hữu cơ sẵn có cho cây trồng để nâng cao hiệu quả, năng suất và cũng đồng thời giảm chi phí đầu tư”, ông này chia sẻ.