Nỗi niềm giáo viên điểm trường lẻ của huyện vùng cao Nghệ An
Toàn tỉnh Nghệ An hiện có 1.082 điểm trường lẻ, nằm rải rác ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Các điểm trường chủ yếu được xây dựng bằng vật liệu sẵn có tại địa phương như gỗ, tre, nứa…, theo thời gian đang xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng việc dạy và học của giáo viên, học sinh.
Những ngày cuối tháng 8, các giáo viên Trường Mầm non Nậm Cắn phụ trách điểm trường lẻ Huồi Pốc xã Nậm Cắn (Kỳ Sơn) đã phải tất bật vượt núi vào bản chuẩn bị năm học mới. Ảnh: Thành Cường
Các giáo viên cắm bản hì hục vận chuyển đồ dùng và dụng cụ dạy học từ nhà văn hóa cộng đồng để lên trường sắp xếp lại. Do phòng học bị xuống cấp nên trước thời gian nghỉ hè, các giáo viên đã mang toàn bộ đồ dùng xuống đây gửi. Ảnh: Thành Cường
Bước vào năm học mới trong ngôi trường hơn 15 năm tuổi, các giáo viên điểm trường Huồi Pốc không giấu nổi lo âu. Trường được xây dựng bằng gỗ, mái lợp tôn từ năm 2004. Sau hơn 15 năm sử dụng, ngôi trường đã xuống cấp nghiêm trọng. Ảnh: Thành Cường
Các chân cột bị mối đục rỗng. Có chân cột bị mối ăn gần đứt, chỉ còn một ít gỗ mỏng manh liên kết với nhau. Vách tường thưng bằng gỗ cũng bị mục nát. Các vách ngăn chia lớp học bị bong tróc và mối mọt “hỏi thăm”… Ảnh: Thành Cường
Trần nhà cũng bị thủng lỗ chỗ. Để chắn gió, ngăn bùn đất tràn vào phòng học, nhà trường đã gia cố và thưng bạt lại, nhưng với tình trạng xuống cấp như hiện nay thì đây cũng chỉ là giải pháp tạm thời. Ảnh: Thành Cường
“Năm học mới bắt đầu nhưng lớp học bị mối mọt ăn gần hết, không còn an toàn cho việc dạy và học của học sinh và giáo viên. Chỉ cần một trận mưa giông hay một cơn gió to là giáo viên phải cho học sinh nghỉ. Giáo viên lo ngay ngáy, không biết trường sẽ sụp đổ lúc nào”, cô Phạm Thị Thanh Trâm – Hiệu trưởng Trường Mầm non Nậm Cắn cho biết. Ảnh: Thành Cường
Video đang HOT
Ngoài dãy nhà 3 lớp học, điểm trường mầm non Huồi Pốc còn một ngôi nhà bằng gỗ, thưng ván cho học sinh ăn bán trú. Nhưng hiện nay, ngôi nhà này đang được sử dụng vừa là phòng nghỉ cho giáo viên, vừa là nhà bếp, vừa làm phòng ăn bán trú… Cùng với dãy phòng học, ngôi nhà “nhiều trong một” này cũng đang xuống cấp. Ảnh: Thành Cường
Không riêng hai ngôi nhà chức năng, điểm trường Huồi Pốc nằm trên một con dốc đứng, tách biệt hoàn toàn với dân bản, nguồn nước sinh hoạt phải kéo ở nơi xa về. “Ngày mưa thường mất nước do sạt lở, hoặc nếu có thì nước cũng đục ngầu; ngày nắng thì nước lúc có lúc không. Mỗi lần giáo viên có việc xuống bản đều mang kèm theo can nhựa để xin nước về sử dụng”, cô Lô Thị Thanh Hiền, Trưởng điểm lẻ Huồi Pốc cho biết. Ảnh: Thành Cường
“Hồi đầu năm 2020, một tổ chức thiện nguyện có tới khảo sát và đề nghị tài trợ 3 phòng học lắp ghép, tuy nhiên do dịch Covid-19 và một số vấn đề khác nên đang bị hoãn lại”, Hiệu trưởng Trường Mầm non Nậm Cắn nói. Ảnh: Thành Cường
Không riêng Điểm trường Huồi Pốc – Trường Mầm non Nậm Cắn, toàn huyện Kỳ Sơn có 160 điểm trường lẻ, hầu hết đã xuống cấp, trong đó có ít nhất 60 điểm trường cần được sửa chữa ngay”, ông Phan Văn Thiết – Trưởng Phòng Giáo dục huyện Kỳ Sơn cho biết. Ảnh: Thanh Cường
Trao đổi với GS.TS Thái Văn Thành – Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An, được biết: “Hiện nay, ngành đang huy động mọi nguồn lực, quan tâm đầu tư đảm bảo cơ sở vật chất theo hướng kiên cố hóa, đồng bộ, từng bước hiện đại. Sở GD&ĐT Nghệ An ký kết hợp tác với Đài VOH TP Hồ Chí Minh thực hiện Kế hoạch xóa hết nhà học tạm tại các điểm trường lẻ của huyện Kỳ Sơn giai đoạn 2019-2025. Đến nay đã triển khai và hoàn thành các điểm trường mầm non Nậm Càn, Tiểu học Na Ngoi 1, Tiểu học Na Ngoi 2 với tổng kinh phí trên 3,1 tỷ đồng, các điểm trường khác đang tiếp tục được triển khai”.
Giáo viên vùng cao Nghệ An băng rừng gọi học trò đến lớp
Năm học mới đã bắt đầu, phần lớn giáo viên khắp toàn tỉnh đã yên tâm với trang giáo án hàng ngày. Nhưng ở những nơi xa xôi và gian khó vẫn còn những học trò vắng mặt trong lớp học, các thầy, cô vẫn phải trèo đèo, lội suối về bản, mong muốn đưa các em đến lớp để có một tương lai tươi sáng hơn.
Nếu không vận động, trẻ sẽ không đi học
Bước sang năm học mới, công việc thực sự bộn bề, có nhiều thứ để triển khai và sắp đặt, hướng tới sự vận hành suôn sẻ. Trong sự bộn bề ấy, với giáo viên vùng cao, nỗi vất vả nhất vẫn là về bản vận động học sinh đến lớp. Vì lẽ, do hoàn cảnh gia đình, có những phụ huynh không muốn hoặc không thể tạo điều kiện cho con em đến lớp.
Điển hình như trường hợp anh Vừ Bá Vừ ở xã Nhôn Mai (Tương Dương), nhà ở bản Huồi Măn nhưng cả gia đình làm rẫy và sinh sống chủ yếu vùng Con Toọc, cách cả ngày đường đi bộ. Cháu Vừ Bá Hai (5 tuổi, con trai của anh Vừ) theo bố mẹ ra rẫy ở, hàng ngày không thể về bản học mẫu giáo.
Giáo viên Trường Mầm non Nhôn Mai (Tương Dương) trên đường lên bản vận động học sinh đến lớp. Ảnh: Công Kiên
Hay tin, các cô giáo Trường Mầm non Nhôn Mai đã băng rừng, leo dốc nửa ngày đường để lên vùng Con Toọc vận động vợ chồng anh Vừ cho bé Hai đến học tại điểm trường bản Piêng Luống cách đó mấy cánh rừng. Bé Hai sẽ ở cùng cô giáo Lô Thị Hương - người phụ trách điểm trường Piêng Luống, cuối tuần bố mẹ sẽ đến đón về.
Mừng như "bắt được vàng", anh Vừ Bá Vừ bộc bạch: "May nhờ các cô giáo nhiệt tình nên thằng bé nhà tôi mới được đến lớp mầm non. Nếu không, nó phải theo bố mẹ đi làm rẫy hay quanh quẩn ở chòi, lán thôi".
Trước ngày khai giảng, giáo viên Trường Mầm non Nhôn Mai (Tương Dương) đến tận nhà vận động học sinh đến lớp.Ảnh: Công Kiên
Cũng ở xã Nhôn Mai, giống như trường hợp anh Vừ Bá Vừ, gia đình anh Xồng Ca Dênh ở bản Phá Mựt sang vùng Piêng Na làm rẫy và dựng nhà, sinh hoạt tại đây. Địa điểm này vốn là vùng canh tác của đồng bào Thái đã di dời về các khu tái định cư từ hơn 10 năm trước, cách trung tâm xã Nhôn Mai khoảng 7 - 8 km với cung đường đèo dốc quanh co. Không có điểm trường, anh Dênh quyết định cho cậu con trai 5 tuổi là Xồng Bá Chùa theo bố mẹ lên rẫy.
Qua công tác phổ cập, nắm bắt được tình hình, cô Vi Thị Hiền - Hiệu trưởng và các cô giáo Trường Mầm non Nhôn Mai đã lên tận Piêng Na để vận động. Gặp vợ chồng anh Dênh, cô Hiền thuyết phục để bé Chùa xuống học tại điểm trường chính ở bản Nhôn Mai, trước tiên bé sẽ ở tại trường. Các cô sẽ chăm sóc, dạy dỗ và lo cơm nước hàng ngày cho bé, bố mẹ có thể xuống thăm hay đón Chùa vào ngày cuối tuần.
Niềm vui của giáo viên Trường Mầm non Nhôn Mai (Tương Dương) khi vận động học được sinh đến lớp học.Ảnh: Công Kiên
Ban đầu, Xồng Ca Dênh không đồng ý, một phần vì bận rộn không có thời gian và phương tiện để xuống thăm con, phần khác vì ngại làm phiền tới các cô giáo. Nhưng rồi, sự nhiệt tình và tận tâm của những cô giáo đã thuyết phục được đôi vợ chồng người Mông, cho bé Xồng Bá Chùa theo xuống điểm trường chính.
Cô Vi Thị Hiền cho biết: "Một số đồng bào người Mông ở Nhôn Mai vẫn còn giữ tập quán du canh, du cư gây khó khăn cho con cái trong việc đến trường. Với lương tâm và trách nhiệm với con trẻ, chúng tôi đã cố gắng vận động phụ huynh cho con đến lớp, tạo điều kiện và giúp đỡ các bé có được niềm vui cùng bạn bè".
Không để học sinh nghỉ học để lấy chồng
Không phải theo bố mẹ du canh, du cư nhưng trước khi bước vào năm học, bé Và Y Nù (5 tuổi) bản Thằm Thẩm (xã Nhôn Mai) cũng có nguy cơ không được đến lớp. Vì lẽ, mấy năm nay, bản Thằm Thẩm không đủ số lượng học sinh nên không lập được điểm trường, các cháu mầm non phải xuống học tại bản Xói Voi, cách nhà gần 5 km.
Chuẩn bị cho năm học mới, các thầy, cô giáo huyện vùng cao Tương Dương thường phải về bản nắm tình hình và vận động học sinh đến lớp. Ảnh: Công Kiên
Gia đình anh Và Chư Thái (bố của Y Nù) thuộc diện cận nghèo, đời sống còn khó khăn, vất vả nên không muốn cho con gái xuống Xói Voi học mầm non. "Cái lý" của ông bố người Mông này là hàng ngày phải đi làm, không có thời gian đưa, đón con gái nhỏ đi học nên cho bé ở nhà hoặc theo bố mẹ đi rẫy.
Không muốn để Y Nù thiệt thòi so với bạn cùng trang lứa, cô Ngân Thị Chiến - giáo viên phụ trách điểm trường Xói Voi đã đến gặp bố mẹ của bé. Cô Chiến phân tích điều hơn lẽ thiệt, và hứa sẽ giúp đỡ bằng cách đưa, đón Y Nù đến lớp những khi bố mẹ bận rộn, cuối cùng vợ chồng Và Chư Thái cũng đồng ý cho con gái đến lớp.
Được biết, hằng năm vào đầu năm học mới, các ban, ngành của xã Nhôn Mai và các trường học thường phối hợp về các bản vận động để các gia đình tạo điều kiện cho con em đến trường.
Nếu xã Nhôn Mai là nơi sơn cùng thủy tận của huyện Tương Dương thì xã Keng Đu được xem là chốn "thâm sơn cùng cốc", địa bàn xa xôi nhất của huyện Kỳ Sơn. Đa số cư dân nơi đây là đồng bào dân tộc Khơ mú, đời sống kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí còn hạn chế nên nhiều gia đình không tạo điều kiện cho con em đến lớp. Thậm chí, có những phụ huynh đồng ý cho con nghỉ học để lấy chồng, lấy vợ.
Về bản vận động học sinh, giáo viên luôn thể hiện sự ân cần, gần gũi và yêu thương. Ảnh: Công Kiên
Trước ngày khai giảng, các thầy cô Trường THCS Bán trú Keng Đu được phân công về các bản để thông báo cho học sinh đến tựu trường. Nhưng đáng buồn là vì những lý do khác nhau, nhiều em đã không trở lại lớp học. Trong đó, em Lương Thị Dung (bản Kẹo Cơn) và Xeo Thị Kho (bản Huồi Lê) đã cưới chồng và quyết định bỏ học. Còn nhiều em ở các bản xa như Huồi Xui, Huồi Cáng, Khe Linh, Hạt Tà Vén do bố mẹ đi làm ăn xa, nhà neo người nên phải ở nhà lo công việc.
Không chỉ ở các xã Nhôn Mai và Keng Đu, tình trạng học sinh nghỉ học còn diễn ra ở nhiều địa bàn vùng sâu, vùng xa đặc biệt khó khăn như các xã Hữu Khuông, Yên Tĩnh, Tam Hợp, Lượng Minh (Tương Dương). Trong đó, riêng Trường THCS Bán trú Lượng Minh có gần 10 em nghỉ học, phần lớn là do bố mẹ đi làm xa, các em không có người chăm lo và tạo điều kiện đến lớp. Cùng với đó là địa bàn Tri Lễ (Quế Phong), Môn Sơn (Con Cuông) và Mường Típ, Mường Ải, Bảo Thắng, Bảo Nam (Kỳ Sơn)... ít nhiều đều có học sinh bỏ học.
Thầy Phan Văn Thiết - Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Kỳ Sơn cho biết: "Bước đầu, so với những năm trước, số lượng học sinh nghỉ học dịp đầu năm học mới đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, do địa bàn vùng sâu, vùng xa vẫn còn một số em chưa đến trường, hiện chúng tôi đang chỉ đạo các trường tiếp tục vận động phụ huynh tạo điều kiện cho con em đến lớp đầy đủ".
Hành trình trèo đèo, lội suối 'cõng chữ lên non' của thầy cô giáo ở Nghệ An Chân đất lội nước, tay xách giày, trên lưng là túi đồ tư trang, lương thực, sách vở - những hành trang đến trường của các thầy cô vùng cao Nghệ An. Chiều chủ nhật hàng tuần, 18 thầy cô giáo của trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Hữu Khuông (Tương Dương, Nghệ An) lại chuẩn bị tư trang, hẹn nhau...