Nói lời ‘có cánh’, lãnh đạo Mỹ – Thổ không xua được được mâu thuẫn vì S-400

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm qua thúc giục Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan thôi mua hệ thống phòng thủ tên lửa Nga, gọi đó là “thách thức nghiêm trọng” đối với quan hệ song phương, dù ông vẫn gọi cuộc gặp với giữa hai nhà lãnh đạo là “tuyệt vời”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đón Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ (bìa trái) tại Nhà Trắng ngày 13/11. (Ảnh: Reuters)

Sau cuộc gặp rất được chờ đợi tại Nhà Trắng nhằm xử lý khủng hoảng trong quan hệ song phương, ông Trump nói ông là “người hâm mộ lớn” của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và rằng họ vừa có cuộc gặp “rất hiệu quả”.

Cả hai lãnh đạo đều không giải thích cụ thể những điều cụ thể hai bên đã đạt được nhằm vượt qua khác biệt trong hàng loạt vấn đề, từ cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria đến việc mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.

“Việc Thổ Nhĩ Kỳ mua những hệ thống quân sự phức tạp như vậy của Nga gây ra thách thức nghiêm trọng đối với chúng tôi và chúng tôi sẽ tiếp tục thảo luận về nó”, ông Trump phát biểu tại cuộc họp báo sau hội đàm.

“Chúng tôi nói về nó trong hôm nay, chúng tôi nói về nó trong tương lai, hy vọng chúng tôi sẽ có thể giải quyết được tình hình”, ông Trump nói.

Vài phút sau cuộc họp báo, Nhà trắng đưa ra tuyên bố sử dụng ngôn ngữ cứng rắn hơn.

“Để đạt được tiến triển trên những mặt trận khác, điều quan trọng là chúng ta phải giải quyết được các vấn đề liên quan đến việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không S-400 của Nga”, tuyên bố nói.

Washington cho rằng việc Ankara mua hệ thống S-400 là không phù hợp với quy định của NATO và gây đe dọa cho dòng máy bay tàng hình F-35 mà hãng Lockheed Martin chế tạo. Mỹ lo ngại Thổ Nhĩ Kỳ đang làm sâu sắc quan hệ với Nga và gây tổn thương cho quan hệ đối tác với Mỹ.

Thổ Nhĩ Kỳ không đếm xỉa đến việc Mỹ đe dọa trừng phạt và bắt đầu tiếp nhận lô S-400 đầu tiên vào tháng 7 năm nay. Để trừng phạt Ankara, Washington cấm bán F-35 cho nước này, cũng như loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi một chương trình đa quốc gia về sản xuất máy bay quân sự.

Hôm qua, hai nhà lãnh đạo nói rằng sẽ làm việc với nhau để giải quyết vấn đề, nhưng không cho biết bằng cách nào. “Chúng tôi đã yêu cầu bộ trươngr ngoại giao và các cố vấn an ninh quốc gia phải ngay lập tức tìm cách giải quyết vấn đề S-400″, ông Trump nói.

Còn ông Erdogan nói rằng hai nước chỉ có thể vượt qua mâu thuẫn thông qua đối thoại. “Chúng tôi nhất trí phát triển hơn nữa quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ – Mỹ trên cơ sở lành mạnh. Chúng tôi đồng ý mở ra một trang mới trong quan hệ song phương”, ông nói.

Bất chấp căng thẳng trong nhiều vấn đề, ông Trump dành cho người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ sự tiếp đón nồng hậu, trái ngược với cơn thịnh nộ tại Quốc hội Mỹ đối với chiến dịch tấn công của Ankara vào Syria để đẩy lui lực lượng người Kurd vốn là đồng minh của Mỹ trong cuộc chiến chống IS.

Trong bài phát biểu sau đó tại Washington, ông Erdogan nói rằng ông đã đề nghị ông Trump dừng ủng hộ lực lượng dân quân YPG của người Kurd. Ankara coi lực lượng này là kẻ thù, nhưng YPG đóng vai trò xương sống trong cuộc chiến chống IS của Mỹ ở Syria. Ông Erdogan không cho biết ông Trump đã trả lời như thế nào.

Trước đó, một số quan chức Mỹ nói với báo giới rằng Washington không có ý định chấm dứt quan hệ đối tác với lực lượng của người Kurd.

Còn ông Erdogan trước đó chỉ trích mạnh mẽ Quốc hội Mỹ, đặc biệt sau khi Hạ viện Mỹ tháng trước thông qua một nghị quyết không mang tính ràng buộc về việc coi vụ g.iết h.ại 1,5 triệu người Armenia của đế quốc Ottoman cách đây 1 thế kỷ là diệt chủng. Đây chỉ là bước đi mang tính biểu tượng nhưng có ý nghĩa lịch sử và bị Thổ Nhĩ Kỳ phản đối.

Trong bài phát biểu sau đó, ông Erdogan gọi nghị quyết của Hạ viện Mỹ là “đáng xấu hổ” và “đi ngược lại thực tế lịch sử”.

BÌNH GIANG

Theo tienphong.vn/Reuters