Nỗi đau Trà Leng: Cảnh báo sạt lở được không?

Sau khi xác định nguyên nhân vụ sạt lở ở Trà Leng ( Quảng Nam), Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung – Tây Nguyên vừa đưa ra một số khuyến cáo đối với cơ quan chức năng và người dân

Người thân dõi theo cuộc tìm kiếm của lực lượng chức năng tại hiện trường vụ sạt lở xã Trà Leng, huyện Nam Trà My, Quảng Nam ảnh: H. Thọ

Nhận định nguyên nhân vụ Trà Leng

Ngày 4/11, lãnh đạo Quảng Nam cho hay, từ các kết quả nghiên cứu của chuyên gia và khảo sát thực địa tại hiện trường ngày 31/10, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung – Tây Nguyên đưa ra nhận định ban đầu về vụ sạt lở tại Trà Leng khiến 22 người chết và mất tích, như sau:

Đây là khu vực có tổ hợp rất nhiều bất lợi về địa hình dốc, phân cắt mạnh nên hình thành một khe suối hẹp hình chữ V, có độ dốc từ 30-45 độ; 2 vách bên khe suối có cấu tạo nền đất bở rời, nằm trên nền đá gốc nên dễ gây sạt trượt.

Thời gian qua mưa kéo dài 16 ngày (từ ngày 6 đến 22/10), đất bị bão hòa hết và khi gặp trận mưa lớn ngày 27-28/10 (bão số 9) với gần 180mm thì đất như một khối bùn lỏng, sạt lở lao nhanh xuống phía dưới tạo ra trận lũ quét kéo theo đất đá, cây cối chắn ngang cống thoát nước dẫn tới dòng bùn đá đã chuyển hướng sang bờ phải lao vào khu dân cư, cuốn đi tất cả trên đường đi của nó, tạo ra thảm họa sạt lở.

Theo Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên, thì việc dự báo lũ quét, sạt lở đất rất khó, chỉ có thể cảnh báo, xác định được các vùng điểm có nguy cơ sạt lở. Tuy nhiên, để dự báo chính xác thời điểm xảy ra là không thể.

Xây dựng bản đồ cảnh báo tới cấp xã

Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung – Tây Nguyên cũng đưa ra một số giải pháp. Trước mắt, ngay trong mùa mưa bão này, đặc biệt có bão số 10 đang chuẩn bị đổ bộ, gây mưa lớn nên nguy cơ sạt lở đất càng nghiêm trọng.

Vì vậy, các địa phương cần rà soát ngay các khu vực có nguy cơ sạt lở đất cao theo khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn và theo dõi dự báo mưa của Đài Khí tượng Thủy văn để di dời dân đến nơi an toàn. Trong khi đó, người dân cần chủ động quan sát, khi thấy các dấu hiệu bất thường như nứt đất, nứt nhà, cây nghiêng, nước chảy sườn đồi chuyển màu…, phải báo cáo ngay chính quyền.

Về giải pháp lâu dài, các chuyên gia cho rằng cần xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất tới cấp huyện tỷ lệ 1/5.000 và cấp xã tỷ lệ 1/1.000 – 1/2.000. Tập huấn, hướng dẫn người dân kỹ năng nhận biết về phòng chống thiên tai nói chung và sạt lở đất nói riêng. Rà soát, quy hoạch, bố trí lại khu dân cư, cơ sở hạ tầng…an toàn trước thiên tai.

Xây dựng hệ thống cảnh báo sạt lở đất tại các khu vực dân cư có nguy cơ cao. Tăng mật độ trạm đo mưa tự động để nâng cao công tác cảnh báo chính xác hơn. Cần rà soát và đánh giá để đưa ra tỷ lệ các loại rừng trồng, rừng tự nhiên cũng như phương thức khai thác hợp lý để nâng cao chất lượng thảm phủ rừng nhằm hạn chế tối đa các nguy cơ gia tăng lũ lụt, sạt lở đất và lũ quét.