Những thách thức của giáo dục phổ thông năm 2021
Năm 2020, dịch Covid-19 làm giáo dục Việt Nam có nhiều thay đổi. Một số chuyên gia hy vọng năm 2021, giáo dục sẽ vượt qua thử thách để có bước đột phá.
GS. TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Trường ĐHSP Hà Nội- một trong 7 trường ĐHSP trọng điểm đổi mới chương trình đào tạo: “4 thách thức của năm 2021″
Năm 2020 cả thế giới đã và đang trải qua những biến động khủng khiếp, Việt Nam chúng ta cũng không ngoại lệ. Với những quyết sách đúng đắn và kịp thời của Đảng và Chính phủ, sự đồng lòng của toàn dân chúng ta đã và đang kiểm soát tốt về tình hình dịch bệnh.
Đối với ngành giáo dục cũng chịu tác động không hề nhỏ. Những thay đổi mang tính bắt buộc để kịp thời ứng phó với tình hình đã cho thấy sự phù hợp đối với thực trạng và cho nhiều bài học giá trị.
Năm 2021 sẽ là năm có những thuận lợi. Đây là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII. Trong đó, có những vấn đề quan trọng đối với ngành giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, sẽ không ít thách thức đối với giáo dục đất nước.
GS. TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Trường ĐHSP Hà Nội.
Thứ nhất, đó là đòi hỏi tính thích ứng với những biến động khó lường của dịch bệnh, trong khi phải tổ chức dạy và học đáp ứng yêu cầu chất lượng.
Thứ hai, đó là đòi hỏi tư duy mới trước những thay đổi nhanh chóng của công nghệ, đặc biệt là công nghệ số, những ngành nghề mới mang tính liên ngành chưa được chuẩn bị trong chương trình đào tạo trước đó.
Thứ ba, việc tự chủ đại học là xu thế tất yếu. Tuy nhiên quá trình triển khai gặp không ít khó khăn do sự chồng chéo giữa các văn bản qui phạm pháp luật và để tìm cách làm mới, phù hợp sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề đặt ra.
Thứ tư, việc tiếp tục triển khai đổi mới giáo dục và đào tạo một cách căn cơ, đòi hỏi đi vào chiều sâu, mang tính thực chất hơn nữa, yêu cầu sự quyết liệt của cả hệ thống.
Trong đó, đổi mới phương thức quản lý, đổi mới cách dạy, cách học, cách kiểm tra đánh giá đòi hỏi cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên phải thay đổi thói quen vốn dĩ đã có từ rất lâu. Đây là điều không thể một sớm một chiều.
Bộ GD&ĐT chỉ đạo các trường sư phạm triển khai công tác này nhưng cần phải thường xuyên, liên tục hơn nữa.
Năm 2021, sẽ tổ chức thực hiện chương trình phổ thông mới đối với lớp 2 và lớp 6. Những môn học mang tính tích hợp cao bắt đầu xuất hiện.
Việc này đặt ra những yêu cầu ngày càng cao của công tác bồi dưỡng cũng như sự tự thân của mỗi cán bộ quản lý, mỗi thầy cô.
Video đang HOT
Năm 2020 đã cho chúng ta bài học đắt giá. Trước thềm của Đại hội Đảng lần thứ XIII, trước những quyết sách mới, tiến bộ chúng ta kỳ vọng vào những thành quả tốt đẹp của giáo dục. Đó là sự chuyển mình của giáo dục toàn diện; đó là môi trường học đường văn minh, đó là tác động tích cực của chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo, đó là hệ thống giáo dục sẽ nâng cao chất lượng.
Đặc biệt, tôi kỳ vọng trẻ em vùng cao, vùng biên giới, hải đảo sẽ có trường học tốt hơn; nhà công vụ của thầy cô sẽ đầy đủ hơn; sự bình đẳng và ưu việt của tiếp cận giáo dục của mọi trẻ em đều được quan tâm hơn nữa.
TS Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch HĐQT Hệ thống Trường Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội: ” Thích ứng với khó khăn làm tăng đề kháng”
Năm 2020 rất nhiều khó khăn do dịch Covid-19 gây ra. Học sinh không đi học, nhiều trường tư thục thiệt hại về kinh tế, tiền công và lương bổng cho giáo viên cũng giảm sút đáng kể.
Việc giãn cách xã hội thúc đẩy các trường đều cố gắng, đặc biệt “cái khó ló cái khôn”, thầy cô bắt tay vào dạy trực tuyến, sẵn sàng ứng phó với cam go và rèn luyện kĩ năng.
Nhờ đó, cô giáo trở nên linh hoạt hơn vì buộc phải sử dụng công nghệ thông tin. Nhìn nhận từ trường mình, tôi cho rằng việc thích ứng với khó khăn đã khiến “sức đề kháng” của nhiều người trở nên tốt hơn. Bằng sự nỗ lực, năm học 2019-2020 đẫ kết thúc trọn vẹn, tốt đẹp.
TS Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch HĐQT Hệ thống Trường Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội.
Cũng trong năm 2020, lần đầu tiên chúng ta thực thi chương trình giáo dục phổ thông mới theo hướng tiếp cận phẩm chất và năng lực ở lớp 1.
Đây có thể xem là năm bản lề cho việc triển khai đại trà chương trình giáo dục phổ thông mới, nên đã nhận được sự quan tâm của đông đảo các tầng lớp xã hội.
Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử giáo dục Việt Nam thực thi một chương trình chung nhưng có tới 5 bộ sách giáo khoa được ban hành và đưa vào giảng dạy.
Mặc dù có nhiều ý kiến về Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 nhưng rõ ràng, có những thay đổi theo hướng sáng tạo, khơi gợi ở trẻ niềm vui học tập.
Vì vậy, tôi cho rằng, chúng ta hãy tin tưởng và kiên trì thực hiện, nếu sai ở đâu, sửa đấy.
Sang năm 2021, điều lo lắng nhất vẫn là dịch Covid-19 khiến cả thế giới lao đao, ngày càng nặng nề hơn nên chúng ta vẫn phải cố gắng rất nhiều.
Trường tôi nói riêng và ngành giáo dục nói chung, còn nhiều khó khăn nhưng sau những gì đã rèn luyện qua năm covid, tôi kì vọng chúng ta sẽ vượt qua để có bước đột phá.
Chúng tôi mong mỏi Chính phủ và mỗi người dân đều cố gắng để giữ gìn, kiểm soát dịch bệnh, sao cho mọi sinh hoạt diễn ra bình thường, học sinh được đến trường, đó là điều tốt đẹp nhất.
TS Nguyễn Tùng Lâm: Hiệu trưởng THPT Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội- một trong 7 thành viên tổ tư vấn Ủy ban quốc gia đổi mới giáo dục: ” Một mình thầy cô không thể làm nổi”
Năm 2021 chắc chắn sẽ có những khó khăn về biến đổi khí hậu, thời tiết, dịch bệnh… tác động đến cuộc sống của con người.
Tôi cho rằng điều quan trọng nhất, chúng ta phải thay đổi bản thân để phù hợp với cuộc sống và sự biến đổi của xã hội, thay vì chờ đợi cuộc sống thay đổi.
TS Nguyễn Tùng Lâm: Hiệu trưởng THPT Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội.
Việc triển khai chương trình mới trong năm 2020 có nhiều lùm xùm và ý kiến phản biện, đấy cũng là điều dễ hiểu.
Theo tôi, ở Chương trình giáo dục phổ thông mới, chúng ta đã cố gắng rất nhiều. Tuy nhiên, một mình thầy cô không thể làm nổi mà phải khích lệ tinh thần tự học của học sinh, sự vào cuộc nhiệt thành hơn nữa của gia đình, bố mẹ.
Sang năm 2021 nếu dịch Covid-19 chấm dứt thì quá tốt nhưng một khi trên thế giới đang còn rất phức tạp, con người phải thích nghi và sống chung với điều kiện khó khăn, nỗ lực vượt qua.
Chẳng hạn không thể đến trường thì phải học online, thầy cô phải tư duy để soạn bài giảng sao cho thu hút học sinh còn học sinh phải nỗ lực bản thân để học tốt…
Về vấn đề thi cử, nhiều người hỏi tôi những năm kế tiếp đây, việc thi cử sẽ ra sao. Tôi cho rằng, thi chỉ là một cuộc sát hạch, để xem mình tiến bộ đến đâu. Nếu chỉ mong chờ học để lấy điểm số thì không thể tiến bộ lên được.
Những người chèo lái ngôi trường hạnh phúc
Nhà trường đổi mới nhằm thúc đẩy sự phát triển toàn diện và đem lại hạnh phúc cho người học. Các chuyên gia giáo dục cho rằng, mô hình trường học hạnh phúc phải là đích đến của một nhà trường đổi mới.
TS Nguyễn Văn Hòa - người sáng lập, Chủ tịch HĐQT Hệ thống trường chất lượng cao Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hà Nội) - hạnh phúc bên các học trò nhỏ.
Truyền trưởng của một ngôi trường hạnh phúc
Trường học hạnh phúc được hiểu là nơi mà ở đó mọi người đều được sống hạnh phúc, trong đó hạnh phúc của người học được coi là mục tiêu cao nhất. Hay có thể hiểu, trường học hạnh phúc là ngôi trường mà ở đó giáo viên hạnh phúc và học sinh được phát triển toàn diện, được là chính mình, trong một môi trường học tập an toàn, thân thiện và nhiều tình thương.
Theo ông Đặng Tự Ân - Giám đốc quốc gia Quỹ Hỗ trợ đổi mới GDPT, Hiệu trưởng là nhân tố quan trọng, là người truyền cảm hứng và cũng là người "cầm lái" con tàu trường học hạnh phúc. Các thầy cô phải rèn luyện và có tâm thế của người có hoãi bão hạnh phúc và sẵn sàng dấn thân vì trường học hạnh phúc.
Ngoài ra, cũng cần lưu ý, do hạnh phúc chúng ta không thể "bắt" được nó mà chỉ có thể cảm nhận mà thôi. Vì thế, hạnh phúc thường dễ dẫn tới liên tưởng với các hiện tượng siêu thực. Do vậy, quan điểm hạnh phúc cần thuần túy khoa học xã hội, khoa học cảm xúc, tránh lồng ghép vào các yếu tố thần học, tôn giáo hay tâm linh trong quá trình xây dựng mô hình trường học hạnh phúc.
"Yếu tố quyết định để có được một trường học hạnh phúc là phải rèn luyện để mỗi người trong trường luôn có cách nghĩ tích cực, trong đó hiệu trưởng là người khởi nguồn và dẫn dắt, từ đó lan tỏa cho giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh.", ông Đặng Tự Ân nhấn mạnh.
Hiện nay, ở các nhà trường, quyền lực cao nhất nằm trong tay Hiệu trưởng. Có thể nói,Hiệu trưởng là người dẫn dắt, lan tỏa hạnh phúc trong nhà trường. Đối với đội ngũ cán bộ quản lý, Hiệu trưởng là người tiên phong, là linh hồn của trường. Hiệu trưởng có hạnh phúc, hạnh phúc ấy sẽ lan tỏa tới thầy cô, sẽ đem đến hạnh phúc cho học sinh, cho cha mẹ học sinh và nhiều người trong xã hội.
Theo ông Đặng Tự Ân, để thực hiện tốt sứ mệnh của mình, Hiệu trưởng phải dám tự nhìn nhận, dám bước ra khỏi "vùng an toàn" và thay đổi.
Nếu hình dung nhà trường là một xã hội thu nhỏ và để xã hội ấy hạnh phúc, thì Hiệu trưởng với vai trò người lãnh đạo cao nhất cần thay đổi tư duy, cách nghĩ, quan điểm quản trị, cách thức điều hành, phải chuyển từ tư duy quản lý, mệnh lệnh hành chính sang tư duy phục vụ, đặt lợi ích, sự hài lòng của "khách hàng" lên hàng đầu. Bên cạnh "lực đẩy" về hệ điều hành, không thể thiếu "lực kéo" là hệ giá trị, tầm nhìn chiến lược, khát khao đạt đến, sẽ dẫn dắt người chèo lái con thuyền giáo dục mỗi nhà trường đi đúng hướng và cán đích.
Cô Bùi Thị Ngọc Lan - Trường THTP Hoàng Cầu (Hà Nội) tham gia Hội giảng mùa xuân.
Giáo viên hạnh phúc kiến tạo trường học hạnh phúc
Chúng ta nói đến cảm xúc và hạnh phúc cho học trò nhưng đó là kết quả cuối cùng, là điểm cuối của con đường. Nếu bắt đầu con đường thì phải là cảm xúc và hạnh phúc của các thầy cô giáo. Các thầy cô giáo muốn cảm xúc vui vẻ hạnh phúc trào dâng để có thể thương yêu và trở thành người truyền cảm hứng thì các thầy cô phải thay đổi chính bản thân mình. Và nhà trường phải hỗ trợ cho các thầy cô thay đổi, đây gọi là thay đổi để làm con người mới, để đóng vai trò là người truyền cảm hứng, là người bạn, là người đi trước, là người dẫn đường, là người trở thành điểm tựa và niềm tin cho HS và CMHS.
Theo TS Nguyễn Văn Hòa - Người sáng lập, Chủ tịch HĐQT Hệ thống trường chất lượng cao Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hà Nội): Muốn các thầy cô giáo thực hiện tốt vai trò kiến tạo ngôi trường hạnh phúc, nhà trường phải quan tâm, ở đây không chỉ là quan tâm vật chất mà phải tôn trọng GV, tạo điều kiện cho GV được tập huấn, tìm hiểu thêm những nội dung gắn với xu thế đổi mới giáo dục của thời đại mới; được học tập giá trị sống, được nâng cao kĩ năng sống, được thường xuyên trao đổi những kinh nghiệm tự học hỏi lẫn nhau....
"Tôi xin nhấn mạnh, các thầy cô giáo không vui vẻ, không hạnh phúc thì không thể nào có giờ học hạnh phúc, HS hạnh phúc. Vì vậy, các nhà quản lý cần quan tâm hơn đến các thầy cô, hỗ trợ họ về mọi mặt và khi chúng ta làm tốt việc đó rồi thì mới mong có được một trường học hạnh phúc bền vững . ", TS Nguyễn Văn Hòa nêu quan điểm.
Là trực tiếp đứng lớp, Cô Bùi Thị Ngọc Lan - Giáo viên Ngữ văn Trường THPT Hoàng Cầu (Hà Nội) cho rằng: Mỗi người đều có quan điểm khác nhau về giờ học, tiết học hạnh phúc nhưng dù có như thế nào thì đó đều để nói đến cảm xúc tích cực của cả người dạy và người học. Thầy làm tròn vai trò dẫn dắt, hướng dẫn, là "nhạc trưởng" của giờ học. Trò được tôn trọng cảm xúc, thoả sức bộc lộ năng lực, suy nghĩ, được chia sẻ, được lĩnh hội kiến thức để giải quyết các tình huống liên quan đến bài học và cuộc sống. Đặc biệt, trong các giờ học hạnh phúc hay tiết học hạnh phúc, ở đó cả thầy - trò đều chủ động, tích cực và tràn đầy hứng khởi...
Các chuyên gia chỉ ra rằng, khi giáo viên đủ hiểu biết, trình độ, kỹ năng để trút bỏ áp lực, lớp học, học sinh sẽ hạnh phúc. Hiệu trưởng là người giúp giáo viên thoát khỏi những áp lực, sự quá tải trong dạy học. Nếu không giáo viên không còn sức, đâu nghĩ đến trường học hạnh phúc. Trường học với bầu không khí căng thẳng và bất an thì trường học hạnh phúc chỉ là điều viển vông.
"Trong việc xây dựng trường học hạnh phúc, cốt lõi nhất là các thầy cô giáo phải thay đổi. Thầy cô thay đổi bản thân mình thì mới làm thay đổi được HS, chinh phục được HS và làm cho HS hạnh phúc. GV phải hạnh phúc thì HS mới có được hạnh phúc.
Nhà quản lý phải là người thay đổi trước hết và phải là đầu tàu, gương mẫu để kéo cả đoàn tàu đi theo. Trong hành trình xây dựng trường học hạnh phúc, gặp khó khăn đến đâu thì người quản lý phải tháo gỡ đến đó và phải là chỗ dựa, là người hướng dẫn, người cầm lái cho con tàu của mình đi đúng hướng; tạo dựng được niềm tin cho các thầy cô giáo, học sinh và phụ huynh học sinh của trường mình.", TS Nguyễn Văn Hòa nhấn mạnh.
Chuyên gia 'mách nước' cấm tận gốc dạy thêm, học thêm lớp 1 Để cấm dạy thêm, học thêm triệt để cần quan tâm tới nhu cầu chính đáng của phụ huynh và giáo viên. Những ngày Hà Nội lạnh hơn 10 độ C, càng tối, trời càng lạnh nhưng sau khi tan sở, chị Hương Bình (Hà Nội) vội vàng mua chiếc bánh mì kẹp thịt rồi đến trường đón con, giục con ăn nhanh...