Những sáng kiến vì học trò ở đất mỏ

Những cái ôm kèm nụ cười yêu thương dành cho trẻ tự kỷ, hay đưa trò chơi vào dạy Sử là những sáng kiến của các cô giáo ở Cẩm Phả, Quảng Ninh.

Cô Trần Hải Ngọc trong một tiết học trên lớp. Ảnh: TG

Những sáng kiến này được các cô áp dụng hiệu quả vào giờ học trực tiếp trên lớp cũng như lan tỏa tới đồng nghiệp.

Giúp trẻ tự kỷ hòa nhập

Năm học 2021 – 2022, ngành Giáo dục Cẩm Phả (Quảng Ninh) có 250 chiến sĩ thi đua cấp cơ sở được công nhận của UBND TP. Trong đó có nhiều sáng kiến được áp dụng hiệu quả vào giờ học trực tiếp trên lớp của các trường.

14 năm công tác tại Trường Mầm non Quang Hanh, cô Trần Hải Ngọc (36 tuổi) đã chăm sóc, dạy dỗ hàng chục trẻ tự kỷ. Nhiều năm gắn bó với nghề, cô Ngọc luôn đau đáu trong lòng, phải tìm ra những phương án thiết thực nhất, giúp trẻ tự kỷ hòa nhập với môi trường xung quanh.

Năm học 2021 – 2022, cô Ngọc có sáng kiến kinh nghiệm “Thấu hiểu và hỗ trợ giúp trẻ rối loạn phổ tự kỷ 5 đến 6 tuổi hòa nhập trong trường mầm non”. Sáng kiến đưa ra giải pháp quan tâm đến tâm lý trẻ rối loạn phổ tự kỷ; phối hợp cùng phụ huynh trong việc giúp trẻ hòa nhập, điều chỉnh môi trường học tập thân thiện; quan tâm giúp đỡ trẻ hòa đồng với cô giáo và bạn bè, từ đó lập kế hoạch theo dõi, đánh giá sự tiến bộ của trẻ.

“Để thấu hiểu và giúp đỡ trẻ tự kỷ, tôi nghĩ việc đầu tiên phải làm là tạo được một lớp học đầy ắp tình yêu thương. Tình yêu của tôi dành cho trẻ bắt đầu từ điều nhỏ nhất. Đôi khi đơn giản chỉ là cái ôm, vỗ về hay nụ cười yêu thương kèm lời động viên đến quan tâm chăm sóc trẻ trong mọi hoạt động”, cô Ngọc tâm sự.

Theo cô Ngọc, đa số trẻ tự kỷ không tương tác bằng mắt. Điều này khiến cha mẹ khi giao tiếp với con cảm thấy mình vô nghĩa. Nhiều người thấy khổ sở khi con không trao cho mình ánh mắt yêu thương mà không biết rằng, trẻ không nhìn thẳng mà nhìn liếc qua do cảm giác sợ hãi, bị tổn thương vì ánh nhìn của người đối diện.

Với khứu giác nhạy cảm, trẻ dùng chúng để nhận biết người thân. Mùi không quen thuộc hoặc thay đổi mùi cũng có thể là nguyên nhân khiến trẻ cáu gắt, bực bội, căng thẳng. Tuy nhiên, trẻ lại khó khăn khi phản hồi những thông điệp này…

Qua theo dõi cho thấy, muốn trẻ tự kỷ hòa nhập, cần có không gian riêng và được khuyến khích làm những việc có thể làm. Đảm bảo các yếu tố hứng thú, nhu cầu, kỹ năng, thế mạnh của mỗi trẻ đều được đánh giá đúng và tôn trọng. Đây cũng là những việc cô Ngọc đang triển khai hiệu quả tại lớp học của mình với trẻ bình thường và trẻ tự kỷ.

Cô Vũ Thị Lan Anh áp dụng trò chơi trực tuyến vào tiết học môn Lịch sử. Ảnh: TG

Học Lịch sử qua trò chơi

Khác với sáng kiến của cô Ngọc ở bậc học mầm non, cô Vũ Thị Lan Anh (31 tuổi) giáo viên dạy môn Lịch sử, Trường THCS Cửa Ông lại có sáng kiến “Vận dụng tổ chức trò chơi trong dạy học trực tuyến môn Lịch sử nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh”. Sáng kiến này được áp dụng vào giảng dạy trong nhà trường từ năm học 2021 – 2022.

Với kỹ năng tin học của mình, cô Lan Anh đã biên soạn câu hỏi của các bài giảng môn Lịch sử, sau đó đưa vào trò chơi để tạo sức hấp dẫn. Khi dạy học trực tuyến, cô Lan Anh xây dựng các trò chơi trên bài giảng PowerPoint như khởi động, hình thành kiến thức, luyện tập và vận dụng sao cho phù hợp với nội dung bài, với học sinh; kết hợp các trò chơi trên phần mềm trực tuyến ở phần luyện tập.

“Đối với học trực tiếp, tôi sẽ tiết chế các phần mềm tương tác vì không phải học sinh nào cũng có thiết bị kết nối Internet. Thay vào đó sử dụng phần mềm trình chiếu để học sinh trả lời. Các trò chơi trả lời nhanh, ô chữ, chọn phương án đúng thì không cần học sinh có điện thoại, thay vào đó lớp học chỉ cần tivi, máy chiếu là được”, cô Lan Anh nói.

Các trò chơi được xây dựng phù hợp với thời gian tiết học, với tên gọi đa dạng như: Trò chơi tiêu diệt virus Corona; Ô chữ bí mật; Đường lên đỉnh Olympia… “Ứng dụng các trò chơi trong dạy học môn Lịch sử tạo hứng thú đặc biệt, thu hút học sinh vào hoạt động học tập, thay đổi tư duy của người học về một môn học xưa nay vốn định kiến là khô khan, nhàm chán. Nhờ tích cực đổi mới phương pháp dạy và cách học, học sinh dần yêu thích môn học và có mong muốn tìm hiểu về lịch sử dân tộc nhiều hơn”, cô Lan Anh nói.

Em Ngô Quỳnh Hương, học sinh lớp 6A4, Trường THCS Cửa Ông, cho biết, những ngày đầu học ở ngôi trường mới, em rất ấn tượng với môn Lịch sử do cô Lan Anh dạy. Tiết học có phần trò chơi, tạo cho em cảm giác thoải mái, không bị nhàm chán khi học. Em được học theo cách này cũng dễ nhớ bài hơn.

Đánh giá cao sáng kiến của cô Ngọc liên quan đến trẻ tự kỷ, bà Phạm Thị Thúy Bình – Phó Trưởng phòng GD&ĐT TP Cẩm Phả – cho hay, TP chưa có trường công lập giáo dục riêng cho trẻ tự kỷ. Các em vẫn học chung với học sinh bình thường. Trong trường, các cô có giải pháp giáo dục riêng, nhưng với trẻ tự kỷ rất cần sự chăm sóc đặc biệt.

“Cô Ngọc đã tự bỏ tiền ra để đi học những lớp đào tạo cấp chứng chỉ về dạy học trẻ khuyết tật. Cô cũng theo đuổi đam mê và có tấm lòng yêu trẻ, hết mình vì nghề nghiệp. Trẻ tự kỷ qua bàn tay cô Ngọc chăm sóc đã có sự khác biệt, tiến bộ rõ rệt. Những sáng kiến của cô được tỉnh công nhận”, bà Bình chia sẻ đồng thời thông tin: Phòng sẽ nhân rộng sáng kiến này ra các khối trường. Để làm được việc đó, sẽ tổ chức buổi tập huấn, hướng dẫn các cô.

“Sáng kiến của cô Lan Anh bám sát thực tế. Có những hướng đi, giải pháp rất tích cực. Như môn Lịch sử, học sinh rất ngại học, nhưng khi cô Lan Anh đưa trò chơi vào giảng dạy, các em thích thú với môn học hơn”, bà Bình nói.

“Sau khi ra trường năm 2008, tôi công tác tại Trường Mầm non Quang Hanh. Đến năm 2010, bắt đầu dạy trẻ tự kỷ. Những ngày đầu tiếp xúc, tôi nhớ như in một em tự kỷ không cảm xúc, thu mình, sợ ánh mắt nhìn của những người xung quanh. Các bạn trong lớp thì sợ hãi, xa lánh. Từ lúc đó, bản thân luôn cố gắng kiên trì để thấu hiểu trẻ tự kỷ. Từ quan sát những chi tiết nhỏ, làm bạn và chơi cùng trẻ. Sau thời gian dài, trẻ đã trao cho tôi ánh nhìn. Dù chỉ là cái nhìn vội vàng nhưng cũng đủ làm tôi khóc. Bởi điều đó khẳng định trẻ đã chấp nhận, mở lòng chia sẻ với cô”. – Cô Trần Hải Ngọc, Trường Mầm non Quang Hanh.