Những sai lầm thường gặp khi tự chăm sóc bệnh Đái tháo đường tại nhà
Người bệnh Đái tháo đường nên tuân thủ hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ, chủ động trang bị kiến thức từ các nguồn thông tin chính thống để đạt mục tiêu điều trị, tránh mắc các sai lầm không đáng có.
Ước tính đến năm 2045, trên thế giới sẽ có 700 triệu người bị Đái tháo đường
Đái tháo đường (ĐTĐ) là một bệnh mạn tính không lây đang ngày một gia tăng trên toàn thế giới. ĐTĐ thường diễn tiến âm thầm và dẫn đến các biến chứng mạn tính trong nhiều năm sau đó. Theo số liệu ước tính của Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới (IDF), tính đến năm 2019, trên thế giới có khoảng 463 triệu người mắc bệnh ĐTĐ, con số này vẫn đang ngày một gia tăng. Ước tính đến năm 2045, trên thế giới sẽ có 700 triệu người bị ĐTĐ. Cũng theo ước tính của IDF năm 2019, tại Việt Nam, tỉ lệ mắc ĐTĐ là 6% trong đó tỉ lệ người bệnh không được chẩn đoán là 53%. Mặc dù tỉ lệ người bệnh ngày càng gia tăng nhưng tỉ lệ đạt mục tiêu điều trị khá thấp. Theo một số nghiên cứu, có tới 70% người bệnh ĐTĐ không đạt mục tiêu điều trị.
Theo TS BS. Trần Minh Triết – Khoa Nội tiết Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD TPHCM), ĐTĐ là một bệnh lý mạn tính, vì vậy muốn kiểm soát đường huyết tích cực, đạt hiệu quả điều trị và ngăn ngừa các biến chứng, việc người bệnh kiên trì tuân thủ điều trị và biết cách tự chăm sóc bản thân là một trong những yếu tố quan trọng nhất. Để đạt được hiệu quả điều trị, người bệnh cần phối hợp 3 yếu tố chính đó là sử dụng thuốc đều đặn, thực hiện chế độ dinh dưỡng và chế độ luyện tập theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Tuy nhiên trên thực tế, nhiều người bệnh thường chỉ tuân thủ điều trị trong thời gian đầu, sau khi thấy tình trạng sức khỏe ổn định hơn lại phát sinh tâm lý chủ quan hoặc tin theo những thông tin không chính xác, từ đó dẫn đến nhiều sai lầm trong cách tự chăm sóc như không tuân thủ chế độ dinh dưỡng, không sử dụng thuốc đều đặn, không tái khám định kỳ, thậm chí tự ý sử dụng các loại thuốc không theo chỉ dẫn của bác sĩ…
Nhiều người trong giai đoạn đầu mới khởi phát bệnh thường mang tâm lý lo sợ, ăn kiêng quá mức, không đủ dinh dưỡng dẫn đến hạ đường huyết. Ngược lại, có những người bệnh lại ăn quá nhiều các loại thực phẩm không phù hợp dẫn đến đường huyết tăng cao, khó kiểm soát. Một số người bệnh thì tìm đến các loại thực phẩm chức năng, các loại thuốc gia truyền không rõ nguồn gốc. Điều này dẫn đến đến biến chứng tăng đường huyết cấp tính, suy gan hoặc suy thận.
Trường hợp người bệnh T.T.N., 62 tuổi, ngụ tại tỉnh Bến Tre. Bà N. bị ĐTĐ nhiều năm nay, thời gian đầu sau khi phát hiện bệnh, bà thực hiện đúng chỉ dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống, sinh hoạt, sử dụng thuốc và tái khám định kỳ. Tuy nhiên suốt 2 năm nay, bà N. nghĩ mình đường huyết ổn định, khi đi khám bệnh bác sĩ cũng không thay đổi liều thuốc nên bà tự mua theo đơn thuốc cũ uống mà không tái khám lần sau.
Vì chủ quan, bà N. cũng không thực hiện đúng chế độ ăn theo chỉ định của bác sĩ và không theo dõi đường huyết thường xuyên. Sau một thời gian, bà N. thường cảm thấy mệt mỏi, khát nước, mắt nhìn mờ nên đi khám bệnh. Tại đây, các bác sĩ đánh giá đường huyết của bà N. tăng rất cao, khó kiểm soát kèm theo biến chứng mắt và thận.
Bà N. phải nhập viện để kiểm soát đường huyết tích cực đồng thời điều chỉnh lại chế độ ăn uống, sinh hoạt. Sau khi đường huyết ổn định, bà được xuất viện và yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định điều trị của bác sĩ. Sau gần 3 tháng, tình trạng sức khỏe của bà dần dần hồi phục.
Người bệnh nên duy trì chế độ dinh dưỡng, tập luyện thể lực, dùng thuốc đều đặn theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ
Một trường hợp khác, anh L.N.H., 50 tuổi, ngụ tại Bình Dương được chẩn đoán bị bệnh ĐTĐ hơn 1 năm nay. Gần đây, vì lo sợ lây nhiễm COVID-19, anh H. bỏ tái khám và tự ý sử dụng một loại thuốc không rõ nguồn gốc do một người bạn giới thiệu. Khoảng 1 tháng nay, anh H. cảm giác mệt mỏi, sụt cân và khát nước nhiều. Sau khi có các triệu chứng, anh H. vì quá lo sợ dịch bệnh đã không đến bệnh viện khám mà cố gắng chịu đựng.
Video đang HOT
Người nhà thấy sức khỏe anh ngày càng giảm, có biểu hiện rối loạn tri giác, lơ mơ, phản ứng chậm nên đưa anh nhập viện cấp cứu tại BV ĐHYD TPHCM. Tại đây, các bác sĩ chẩn đoán anh H. bị hôn mê tăng áp lực thẩm thấu máu, đây là biến chứng cấp tính nguy hiểm đe dọa tính mạng của người bệnh do lượng đường trong máu tăng quá cao. Sau đó, người bệnh được điều trị tại khoa Hồi sức tích cực và khoa Nội tiết. Sau khoảng 1 tuần, sức khỏe người bệnh dần hồi phục và được xuất viện.
Theo TS BS. Trần Minh Triết, những sai lầm trong việc tự chăm sóc ở người bệnh ĐTĐ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ, chủ động trang bị kiến thức từ các nguồn thông tin chính thống để đạt mục tiêu điều trị, tránh mắc các sai lầm không đáng có.
Người bệnh nên duy trì chế độ dinh dưỡng, tập luyện thể lực, dùng thuốc đều đặn theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Nên biết cách theo dõi đường huyết định kỳ tại nhà, tái khám đúng hẹn hoặc hỏi ý kiến bác sĩ ngay khi có thắc mắc về tình trạng sức khỏe của mình. Bên cạnh đó, ngay khi có các dấu hiệu bất thường, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tránh tình trạng bệnh diễn tiến nặng gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Nhằm giúp người bệnh, người nhà người bệnh ĐTĐ nhận biết những yếu tố ảnh hưởng đến đường huyết và cách thức chăm sóc sức khỏe tại nhà, từ đó có cách phòng ngừa và điều trị thích hợp, BV ĐHYD TPHCM tổ chức Chương trình tư vấn trực tuyến: “Khỏe mạnh tại nhà cho người bệnh đái tháo đường”. Theo dõi chương trình, người bệnh và người nhà người bệnh sẽ được cung cấp kiến thức về chế độ dinh dưỡng, chế độ tập luyện phù hợp cho người ĐTĐ, các lưu ý về việc sử dụng thuốc… Bên cạnh việc chia sẻ các thông tin hữu ích, các chuyên gia còn giải đáp trực tiếp giải đáp thắc mắc của người bệnh gửi về ngay trong chương trình.
Chương trình sẽ được sóng trực tiếp vào 14h00 thứ 2, ngày 04/05/2020 trên trang Fanpage và phát lại trên kênh Youtube của BV ĐHYD TPHCM.
PHA LÊ
Lời khuyên bác sĩ giúp người cao tuổi an toàn trong mùa dịch Covid-19
COVID-19 lại là bệnh lây lan rất nhanh, một khi bị nhiễm COVID-19, NCT là đối tượng rất dễ bị tổn thương, nguy cơ rất cao dẫn đến diễn tiến nặng. Hệ miễn dịch là hàng rào bảo vệ đáp ứng đầu tiên khi cơ thể bị vi rút tấn công nhưng lại rất suy yếu ở NCT, nên dễ dàng dẫn đến viêm phổi.
Sau đây TS BS. Thân Hà Ngọc Thể - Trưởng Khoa Lão - Chăm sóc giảm nhẹ Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM chia sẻ một số bí quyết chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi.
Người cao tuổi nên tự chăm sóc cơ thể bằng việc tập hít thở, kéo dãn cơ hoặc thiền; tập thể dục, ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc (ảnh: minh họa)
Ở người cao tuổi, quá trình lão hóa khiến hệ miễn dịch (hàng rào phòng chống nhiễm khuẩn của cơ thể) bị suy giảm. Số lượng tế bào hệ miễn dịch giảm làm khả năng chống đỡ với nhiều loại tác nhân gây nhiễm cũng suy giảm, trong đó có vi rút Corona mới (SARS-CoV-2) - gây bệnh viêm phổi COVID-19.
Bên cạnh đó, do tác nhân gây bệnh là vi rút nên để có thể khỏi bệnh, cơ thể phải tạo ra kháng thể chống lại, nhưng loại vi rút mới này chưa từng tiếp xúc cộng đồng trước đó nên cơ thể chưa tạo được kháng thể. Chính vì thế, cơ thể người cao tuổi nếu nhiễm vi rút SAR-CoV-2 sẽ có triệu chứng nặng hơn, cần nhiều thời gian hơn để loại vi rút ra khỏi cơ thể.
Ngoài ra, người cao tuổi lại thường mắc nhiều bệnh mạn tính kèm theo như tăng huyết áp, bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen suyễn, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh thận mạn, ung thư, thoái hóa khớp, béo phì... Các bệnh lý này nếu không được kiểm soát tốt sẽ dẫn đến tình trạng miễn dịch suy giảm hơn, do đó cơ thể chống đỡ kém hơn và dễ suy giảm chức năng các cơ quan hơn.
Chế độ dinh dưỡng như thế nào để tăng sức đề kháng trong mùa dịch
Bên cạnh đó, đối với người cao tuổi mắc nhiều bệnh lý và phải dùng nhiều loại thuốc, đặc biệt là dùng kéo dài thuốc có chứa corticosteroids, thuốc điều trị ung thư, thuốc gây ức chế hệ miễn dịch... cũng khiến hệ miễn dịch của người cao tuổi càng giảm sút.
Chế độ dinh dưỡng như thế nào để tăng sức đề kháng trong mùa dịch
1. Uống đủ nước mỗi ngày:
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh, cơ thể con người đủ nước sẽ hỗ trợ hệ bài tiết đào thải các chất cặn bã, giúp cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh và làm việc hiệu quả hơn, đồng nghĩa với việc hệ miễn dịch sẽ sớm phát hiện và tiêu diệt mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể. Ngoài nước lọc, người cao tuổi có thể uống theo sở thích các loại nước trái cây, sữa, tuy nhiên cần tránh các đồ uống có chất kích thích như cà phê, bia rượu... Cần đảm bảo ăn chín uống sôi, đủ chất, nên uống nước ấm thay vì nước lạnh.
Đặc biệt trong trường hợp bị sốt, cơ thể người cao tuổi rất nhạy cảm với việc mất nước, do đó việc bổ sung nước bằng đường uống là vô cùng cần thiết. Song song là việc bổ sung các chất điện giải (có sẵn trong các loại nước bù điện giải như Oresol - thuốc hay sử dụng trong tiêu chảy ...) hoặc bổ sung từ nước trái cây, rau củ.
2. Ăn các loại thực phẩm giàu đạm:
Hệ miễn dịch được xây dựng phần lớn từ chất đạm mà cơ thể không thể tự tổng hợp được. Với người cao tuổinên ưu tiên các loại chất đạm dễ tiêu hóa, có đầy đủ các acid amin thiết yếu, các loại thực phẩm giàu đạm ít chất béo như ức gà, thịt bò, cá hồi, tôm, trứng gà, sữa... Ngoài ra, để kích thích vị giác hơn, người cao tuổi có thể bổ sung các loại rau, củ, gia vị vào món ăn. Chẳng hạn, tăng cường sử dụng hành, tỏi, gừng, sả, chanh và các loại rau thơm (bạc hà, kinh giới, tía tô...) trong các bữa ăn hàng ngày vì những thực phẩm này có tính kháng khuẩn cao. Việc chú ý tới khẩu vị, sở thích sẽ giúp người cao tuổi ăn ngon miệng, ăn đủ số lượng. Nếu ăn không đủ nên uống thêm các loại sữa bổ sung dinh dưỡng (từ 1-2 ly mỗi ngày).
3. Bổ sung vitamin và khoáng chất:
Nguồn vitamin, khoáng chất tốt nhất là từ rau xanh và hoa quả tươi giúp cho hệ thống miễn dịch hoạt động tích cực và hiệu quả tối ưu. Cụ thể, vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng, vitamin nhóm B hỗ trợ chuyển hoá chất đường, tổng hợp protein, Vitamin A giúp xây dựng hàng rào phòng thủ, tái tạo, phục hồi niêm mạc đường hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu bị tổn thương, vitamin D để chuyển hoá canxi cho các hoạt động của tế bào... Chính vì thế, người cao tuổi nên ăn đa dạng thực phẩm, xây dựng khẩu phần hợp lý và lưu ý tăng cường các loại rau xanh, trái cây.
Nếu không có bệnh nền hay lưu ý khác về thức ăn do vấn đề sức khỏe, NCT nên ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm, không nên ăn kiêng. Đặc biệt, để tăng đề kháng phòng tránh COVID-19, nên ăn đa dạng các loại thực phẩm, thực phẩm nhiều màu sắc và dinh dưỡng phong phú. Hạn chế các thức ăn dầu mỡ, chiên xào, có vị ngọt. Thực ra, những thực phẩm này cung cấp nhiều năng lượng nhưng gây đầy bụng, khó tiêu, không cung cấp đủ đạm và các vitamin cần thiết cho hệ miễn dịch của cơ thể.
Bên cạnh đó, cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Các loại thịt, cá, trứng phải được nấu chín hoàn toàn. Nên hạn chế thức ăn nhanh, hoặc đi ăn ngoài hàng quán. Lưu ý rửa tay trước và sau khi ăn.
Duy trì chế độ tập luyện như thế nào để vừa tăng sức đề kháng, vừa phòng chống dịch hiệu quả
Trong mùa dịch, người cao tuổi vẫn nên duy trì chế độ luyện tập để tăng cường sức đề kháng. Thay vì ra công viên, người cao tuổi có thể tập thể dục tại nhà.
Nếu có nhà riêng, có sân vườn trồng cây kiểng, người cao tuổi có thể tập vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát như bình thường. người cao tuổi có thể tham khảo các bài tập thể dục trên truyền hình, Thái cực quyền, yoga, thể dục nhịp điệu hay các bài tập thể dục khác tùy theo khả năng và lời khuyên của bác sĩ điều trị. Các bài tập có thể từ đơn giản đến phức tạp, tùy vào khả năng và lứa tuổi. người cao tuổi có thể nhờ huấn luyện viên, chuyên viên vật lý trị liệu tư vấn bài tập phù hợp với khả năng và sức khỏe của mình. Nếu sống tại chung cư, người cao tuổi có thể tận dụng phòng khách vào sáng sớm, mở cửa ban công để lấy ít nắng nhẹ, gió mát buổi sớm và thoáng khí. Các bài tập tương tự như trên.
Nếu không có ban công hoặc sân vườn, việc tập thể dục vào buổi sáng hoặc chiều mát tầm 30 - 45 phút mỗi ngày vẫn có tác dụng tốt. Nên tìm nơi vắng người, thoáng đãng, khoảng cách ít nhất 2m giữa mỗi người để làm giảm nguy cơ tiếp xúc với vi rút gây bệnh. Ngoài ra, làm các công việc nhà, lên xuống cầu thang, chăm sóc cây cảnh cũng là các bài tập thể dục đơn giản nhưng không kém phần hiệu quả. Về đêm, người cao tuổi có thể tham khảo các bài tập xoa bóp, yoga tại giường nhẹ nhàng.
Với những người cao tuổi không thể đi lại, người nhà nên hỗ trợ các bài tập vật lí trị liệu được hướng dẫn bởi các kỹ thuật viên tại bệnh viện. Các bài tập có thể đơn giản tại giường hoặc chung quanh phòng.
Nên hạn chế thức ăn nhanh, hoặc đi ăn ngoài hàng quán. Lưu ý rửa tay trước và sau khi ăn.
Lời khuyên của Bác sĩ cho người cao tuổi có nhiều bệnh nền mạn tính trong mùa dịch COVID-19
Phải tuân thủ chế độ điều trị các bệnh lý nền mạn tính một cách đều đặn: không được ngưng thuốc, chuẩn bị sẵn những thuốc thường dùng để sử dụng trong thời gian lâu dài. Tái khám: hạn chế tái khám tối đa trong mùa dịch, ít nhất 2 tháng/lần nếu tình trạng bệnh ổn định. Khám bệnh: trong trường hợp không thể trì hoãn như cần điều chỉnh thuốc, có dấu hiệu bất thường về sức khỏe, người bệnh cao tuổi cần tuân thủ một số nguyên tắc sau: Liên hệ ngay trạm y tế phường xã, bác sĩ gia đình, nên chọn hình thức khám online.
Nếu đi khám bệnh trực tiếp, nên chọn khám tại những cơ sở y tế có khả năng tầm soát và có những biện pháp phòng chống dịch tốt. Sử dụng phương tiện giao thông cá nhân khi đi khám bệnh. Đeo khẩu trang, sử dụng nước sát khuẩn tay thường xuyên, ít nhất 20 - 30 giây mỗi lần rửa tay, dùng mũ nón quần áo bảo hộ (nếu có điều kiện trang bị) trong khi đi khám bệnh.
Nên hạn chế tối đa việc di chuyển, ngồi gần các người bệnh khác (cách xa ít nhất 2m hoặc 2 sải tay). Không đến những nơi đông người như căn tin, thang máy, nhà vệ sinh... nếu không thật sự cần thiết. Khi về nhà cởi bỏ ngay khẩu trang đã dùng, rửa tay và sát khuẩn tay, thay quần áo, giày dép...
Bên cạnh đó, người cao tuổi cũng cần thực hiện các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 theo quy định chung của Bộ Y tế như: lau rửa và sát trùng các bề mặt có thể tiếp xúc tay và mặt; rửa tay thường xuyên; tránh chạm tay chưa được rửa sạch lên mặt, mũi, miệng vì sẽ khiến virus có cơ hội xâm nhập vào cơ thể; đeo khẩu trang đúng cách khi ra khỏi nhà; che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất bằng khăn vải hoặc khăn tay, hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng; giữ nơi ở sạch sẽ, thoáng mát và dùng quạt thay cho điều hòa.
Thường xuyên vệ sinh, khử trùng nhà cửa, nhất là các bề mặt vật dụng tiếp xúc thường xuyên như phòng khách, phòng ngủ, nhà vệ sinh, tay nắm cửa... Người thân trong gia đình cũng phải làm theo các hướng dẫn trên để vừa bảo vệ bản thân mình, vừa bảo vệ những người cao tuổi trong gia đình. Có bất kỳ thắc mắc nào về dịch bệnh nên gọi đường dây nóng của Bộ Y tế: 1900 9095 hoặc 1900 3228.
Những điều để phòng chống dịch hiệu quả cho bản thân
Điều tốt nhất người cao tuổi có thể làm trong mùa dịch hiện nay là giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh, tăng sức đề kháng chống lại COVID-19 bằng các biện pháp đã nêu trên. Thực hiện giãn cách xã hội, hạn chế tối đa việc ra khỏi nhà, đến nơi đông người.
Giảm tiếp xúc gần (khoảng cách dưới 2 mét) đối với người phải thường xuyên ra khỏi nhà. Ngoài ra, nên chuẩn bị đủ thực phẩm và thuốc cho khoảng thời gian ít nhất là 2 tuần để giảm việc phải ra khỏi nhà. Đối với người cao tuổi có bệnh mạn tính, nên có đủ thuốc điều trị bệnh trong tối thiểu là 2 tháng. Bên cạnh đó, nên kiểm soát căng thẳng, lo lắng trong mùa dịch bằng cách tránh đọc, xem quá thường xuyên các tin tức thời sự, mạng xã hội; không tiếp nhận thông tin tiêu cực.
Người cao tuổi nên tự chăm sóc cơ thể bằng việc tập hít thở, kéo dãn cơ hoặc thiền; tập thể dục, ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc; thực hiện các hoạt động yêu thích trong nhà như đọc sách, chăm sóc cây cảnh; tiếp xúc gián tiếp, giữ liên lạc với người thân, bạn bè qua điện thoại, internet; khi cảm thấy lo lắng, không thoải mái thì nên chủ động nói chuyện với người thân hoặc thảo luận những vấn đề cần chuẩn bị trong trường hợp sức khỏe không ổn định.
PHA LÊ
[Photo] Nước ép từ chùm ngây: Thảo dược hỗ trợ chữa nhiều bệnh Nước ép giúp thanh lọc cơ thể, giàu vitamin, một số loại rau củ có dược tính cao còn hỗ trợ tăng sức đề kháng. Đặc biệt, nước ép chumg ngây với một số loại củ quả còn có tác dụng chữa bệnh. Chùm ngây là loài thảo dược có nguồn gốc từ Ấn Độ, rất giàu protein, vitamin và khoáng chất. Với...