Những lời khuyên về ăn uống và lối sống phòng ngừa ung thư

Ung thư- căn bệnh thời đại mà nhiều người vẫn lo sợ thật ra không phải là do “trời kêu” mà phần lớn là do lối sống, ăn uống không sạch và không an toàn.

Cũng không khó ngừa ung thư vì ngoài vắcxin, bạn cũng có thể tự phòng bệnh cho mình ngay từ bay giờ từ các bữa ăn và tập luyện.

Một chế độ ăn “khôn ngoan” làm giảm nguy cơ gây ung thư với các nguyên tắc sau:

- Có nhiều rau quả tươi, đậu và ngũ cốc.

- Ít thịt đỏ và muối, ít chất béo no nguồn gốc động vật, ít các thức ăn ướp muối, xông khói.

- Ít uống rượu, người hút thuốc lá có uống rượu phải bỏ hẳn thuốc lá hoặc cả hai.

- Chống thừa cân béo phì, rèn luyện thể lực vừa phải từ tuổi trẻ, tránh tăng trưởng nhanh quá mức.

Ung thư vòm họng, ung thư thực quản liên quan nghịch với quả, có thể với rau và thuận chiều với rượu và thức uống nóng; ung thư dạ dày liên quan nghịch với sử dụng rau quả, thuận chiều với muối; ung thư tụy có thể giảm đi nhờ rau quả và các chất xơ, tăng lên thuận chiều với rượu, thịt, protein và glucid; ung thư tử cung và ung thư thận đều liên quan tới béo phì. Rau quả có tác dụng bảo vệ đối với tất cả các loại ung thư.

Rau quả có tác dụng bảo vệ đối với tất cả các loại ung thư

8 lời khuyên về chế độ ăn và lối sống để phòng ung thư:

1. Chọn chế độ ăn ưu thế là thức ăn nguồn gốc thực vật, phong phú về rau quả, đậu, khoai củ, các loại hạt, ít các loại thực phẩm từ chất tinh bột tinh chế đã qua chế biến (các loại thực phẩm lành mạnh).

Chế độ ăn dựa vào thức ăn nguồn gốc thực vật chứa các vitamin, chất khoáng thiết yếu, chất xơ và các thành phần khác giúp cơ thể chống đỡ với các yếu tố gây ung thư. Các thức ăn này thường ít chất béo và năng lượng nên giúp kiểm soát cân nặng.

Không nên dùng các thực phẩm chế biến sẵn vì các thức ăn này thường có nhiều chất béo, muối, thịt và đường tinh chế, đồng thời quá trình chế biến có thể phá hủy nhiều chất dinh dưỡng và các thành phần khác có vai trò bảo vệ cơ thể chống ung thư.

2. Ăn nhiều rau tươi và quả chín

Nên dùng hàng ngày từ 400 – 800g. Các bằng chứng khoa học cho thấy chế độ ăn đủ rau quả có thể giảm tới 20% nguy cơ bị ung thư.

Tác dụng bảo vệ của rau quả đối với ung thư thông qua các tương tác phức tạp giữa các vitamin và khoáng chất, chất xơ và các thành phần hóa học khác. Các loại rau có lá xanh, cải bắp, cà rốt, cà chua và chanh rất có giá trị. Rau quả không phải là thức ăn có phép màu gì mà vì chúng chứa nhiều chất-hiện nay còn chưa biết hết – có lợi cho sức khỏe. Do đó không chỉ ăn vài ba thứ mà nên ăn thay đổi nhiều loại. Các loại quả hơn hẳn đường tinh chế vì ngoài vị ngọt còn cung cấp nhiều vitamin, chất khoáng, chất xơ.

3. Giới hạn lượng thịt màu đỏ không quá 80g/ngày, nên dùng cá, thịt gia cầm, thịt chim thay thế. Nhiều bằng chứng cho thấy sử dụng nhiều thịt đỏ có liên quan tới một số ung thư đại, trực tràng, ung thư vú.

4. Duy trì cân nặng ở mức nên có và hoạt động thể lực đều đặn

Thiếu cân và thừa cân đều tăng nguy cơ ung thư. Chỉ số khối cơ thể (BMI) nên nằm trong khoảng 18,5 – 23. Ở người trưởng thành cân nặng dao động không quá 5kg. Không nên càng lớn tuổi càng tăng cân, nhất là sau mãn kinh.

Những người lao động tĩnh tại cần duy trì nếp sống năng động (đi xe đạp, làm vườn, lau nhà hoặc đi bộ nhanh 1 giờ/ngày).

5. Không uống rượu, nếu có, chỉ vừa phải (không quá 2 lần/ngày đối với nam và 1 lần đối với nữ, mỗi lần tương đương 250ml bia, 100ml rượu (vang) hoặc 25ml rượu. Nguy cơ ung thư tăng lên khi vừa uống rượu, vừa hút thuốc. Một số bằng chứng cho thấy rượu tốt với sức khỏe khỏe tim mạch nhưng không bao gồm cả ung thư.

6. Chọn thực phẩm ít béo và ít muối

Nên chọn các thực phẩm ít chất béo, đặc biệt nguồn gốc động vật (dùng sữa gầy, ít món xào rán, chọn thịt nạc, thịt gà bỏ da, không dùng các loại bánh ngọt nhiều chất béo).

Phần lớn các thức ăn qua chế biến công nghệ đều nhiều muối và chất béo, nên xem thành phần qua nhãn mác. Ăn nhiều thực phẩm béo không những làm tăng nguy cơ ung thư mà còn có thể dẫn tới thừa cân béo phì cũng là một yếu tố nguy cơ khác của ung thư.

7. Chế biến và bảo quản thực phẩm an toàn, hợp vệ sinh

Một số mốc, nấm phát triển ở thực phẩm có thể gây ung thư.

Bảo quản lạnh các thực phẩm tươi sống, sử dụng trong thời hạn cho phép. Không dùng thực phẩm, đặc biệt các loại hạt bị mốc (lạc, đậu tương, đỗ,…). Các loại thịt, cá rán, nướng ở nhiệt độ quá cao có thể sinh các chất gây ung thư trên bề mặt vì thế nên ít ăn và bỏ phần cháy.

Các thực phẩm qua chế biến (lạp sườn, xúc xích,…) thường chứa nitrat và nitrit có thể chuyển thành các chất gây ung thư trong quá trình tiêu hóa. Quá trình hun khói cũng sinh ra nhiều chất, một số trong đó có tính gây ung thư mạnh. Do đó các loại thực phẩm này cũng nên hạn chế.

8. Các lời khuyên trên cần phối hợp với một lời khuyên rất quan trọng: không hút và dùng thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào. Ngừng hút thuốc lá không những giảm nguy cơ ung thư và các bệnh đường hô hấp khác cho bản thân mình mà còn cho những người khác cùng sống và làm việc với mình.

ThS.BS. NGUYỄN VĂN TIẾN

Theo SK&ĐS