Những học trò 8 tuổi phải tự lái đò đi tìm con chữ
Hàng ngày các em phải lênh đênh 5 cây số trên lòng hồ Cấm Sơn sâu vào khoảng trên 90m để đến lớp.
“Người lái đò” 8 tuổi
Hồ thủy lợi Cấm Sơn – hồ thủy lợi lớn thứ 4 miền Bắc, chia cắt xã Sơn Hải (Lục Ngạn, Bắc Giang) thành 5 thôn khác nhau, trong đó Đồng Mậm là thôn xa nhất, tỷ lệ hộ nghèo xấp xỉ 90%. Cả thôn bao gồm một hòn đảo chính là trung tâm, nơi đặt điểm trường tiểu học, và rất nhiều các hòn đảo nhỏ. Để đến Đồng Mậm chỉ có cách đi bằng thuyền máy hoặc thuyền tay, nếu đi bằng thuyền máy sẽ mất 50 phút, còn thuyền tay mất trên 3 tiếng.
Ngôi nhà đơn sơ của em Giáp Văn Đạt (8 tuổi, thôn Đồng Mậm) nằm trên một ốc đảo chỉ có hai hộ dân. Đây là một trong những hòn đảo xa nhất, cách trường tiểu học gần 1 tiếng chèo thuyền.
Mỗi ngày đến lớp, cậu bé Đạt 8 tuổi phải tự mình chèo thuyền mất 50 phút giữa lòng hồ Cấm Sơn sâu chừng 90m.
Mẹ Đạt phải dậy từ 4 giờ sáng để nấu cơm cho cậu bé mang theo tới trường, bữa trưa cậu bé có cơm nắm với trứng rán đã là sang!
Ba năm nay, kể từ ngày Đạt bước chân vào trường tiểu học, sáng nào cậu bé cũng phải dậy từ 5 giờ sáng để ăn cơm rồi chèo thuyền đến lớp cho kịp 7 giờ vào học. Còn mẹ Đạt, bà Nguyễn Thị Hồi phải dậy từ 4 giờ sáng để nấu cơm, gói cơm cho con mang theo đi học.
Bà Hồi chia sẻ: “Nghèo lắm, ai lên đây cũng bảo khổ nhất mà, rừng thì của nhà nước, không được phá, ruộng thì ít, cứ phải đi làm thuê thôi, lo nhất là hôm nào gió bão bố mẹ đi làm không về kịp, cháu nó thì phải chèo thuyền tay đi học, nhà có mỗi cái thuyền máy, chỉ sợ cháu bị lật thuyền”.
Ốc đảo chỉ có 2 hộ dân, cô bé Lan hàng xóm dù học lớp 5, lớn hơn Đạt 2 tuổi nhưng không biết chèo thuyền, nên Đạt kiêm luôn nhiệm vụ của người lái đò, đưa Lan đến lớp mỗi ngày. Trên quãng đường lênh đênh gần 5 cây số giữa lòng hồ sâu khoảng 90m, chiếc cặp phao vốn đã đầy sách vở là thứ duy nhất bảo vệ các em.
“Em đi thuyền từ nhà đến trường mất 50 phút, hơi mệt nhưng em cũng quen rồi. Em sợ nhất là hôm nào gió to, em sợ lật thuyền”, Đạt nói.
Video đang HOT
Điểm trường tiểu học Đồng Mậm có trên 30 học sinh, chia đều từ lớp 1 đến lớp 5, nhưng chỉ được biên chế 3 giáo viên nên phải dạy ghép khối, lớp 1 được ghép với lớp 2, còn lớp 3 được ghép với lớp 4.
Cô giáo Nguyễn Thị Nga chia sẻ: “Nếu lớp 4 học tiếng Việt thì lớp 3 phải cho học Toán, học so le thế cho nó đỡ ồn. Nói chung là cô giáo phải làm việc liên tục trong một tiết nên cũng rất mệt”.
Đường sá xa xôi, nhiều em vừa chèo thuyền, vừa đi bộ 2 tiếng đồng hồ mới tới lớp. Những em may mắn được đi xuồng máy thì thứ duy nhất đảm bảo an toàn cho các em là chiếc cặp phao đầy sách vở.
Thôn đến 90% là hộ nghèo nhưng các em rất mến thầy cô giáo và hiếu học…
…vì học là con đường duy nhất để thoát nghèo.
Các em học sinh bán trú thì các cô giáo phải ở nội trú. Đều đặn mỗi sáng thứ 2 hàng tuần, rời điểm trường trung tâm, cô Nga cùng với các giáo viên được phân công, xuống thuyền để vào thôn Đồng Mậm. Hành trang mang theo ngoài đồ dùng cá nhân là lương thực, thực phẩm, đủ để dùng trong một tuần.
“Cứ sáng thứ 2 thì vào, đến chiều thứ 6 thì lại ra, những ngày mưa to sóng nó đánh ướt hết quần áo, chỉ sợ lật thuyền, ra giữa dòng thì lại phải tạt vào các đảo, chờ nó đỡ đi thì mới dám đi tiếp, mới đầu say sóng lắm nhưng giờ cũng quen quen”, cô Nga chia sẻ.
“Tôi phải chuẩn bị thực phẩm từ thứ 2, đủ ăn đến hết thứ 6, nói chung là chỉ có đồ khô thôi như cá, lạc, thịt… còn chợ thì chúng tôi không có thời gian đi vì xa lắm, phải đi bằng xuồng mà bọn em không có xuồng, tất cả các buổi sáng lại phải đi dạy, cô giáo vất vả một tý nhưng các em đi học rất đầy đủ, kể cả những hôm trời mưa rét, không em nào nghỉ”, cô giáo Lâm Thị Thêu cho biết thêm.
Không đường, không điện, cuộc sống càng khó khăn hơn. Nhưng các em học sinh ở đây lại rất hiếu học. Các cô giáo cho biết, thôn nghèo nhưng phụ huynh và học sinh rất mến thầy cô giáo, hiếu học, dù phải đi đò đến lớp nhưng nắng hay mưa đều không nghỉ buổi học nào. Đường sá xa xôi, nhiều em vừa chèo thuyền, vừa đi bộ 2 tiếng đồng hồ mới tới lớp. Bữa trưa của các em chỉ có cơm nắm và trứng. Thịt, cá là điều còn rất xa xỉ.
Năm học 2012 – 2013, tỷ lệ học sinh khá và giỏi của Đồng Mậm chiếm trên 50%, còn lại là học sinh trung bình, không có học sinh yếu, kém. Cuộc sống khó khăn, nhưng nhiều năm nay, cả xã Sơn Hải không có bất cứ học sinh nào bỏ học, vì học là con đường duy nhất để thoát nghèo.
Theo Trithuc
Khuyến học bằng bí xanh và khoai sọ
Mỗi người lớn trong một ngày bớt chi tiêu 500 đồng để dành cho con em học tập. Hàng năm, mỗi gia đình có ít nhất 3 con gà, 1 tạ bí xanh, 50kg khoai sọ góp vào quỹ khuyến học. Bình quân mỗi năm, mỗi gia đình ủng hộ gần 500.000 đồng cho Quỹ khuyến học.
Đó là mục tiêu phấn đấu của chi hội khuyến học ở bản Phá Lõm, thuộc xã Tam Hợp, huyện Tương Dương (Nghệ An) cách biên giới Việt - Lào 16km, cách thị trấn Hòa Bình 38km, giao thông đi lại rất khó khăn, nhất là vào mùa mưa. Cơ sở vật chất dạy học và học chưa đạt tiêu chuẩn.
Cả bản có 93 hộ, 509 nhân khẩu đều là đồng bào dân tộc Mông. 100% hộ gia đình đều có thành viên là hội viên Hội Khuyến học, với số hội viên là 127 người, chiếm 24,95% dân số của cả bản. Đời sống của nhân dân bản Phá Lõm còn rất nhiều khó khăn, 65 hộ là hộ nghèo, chiếm 69,8%.
Người Mông nhận thức rất rõ, ngày xưa vì không có con chữ mà bà con thường du canh, du cư hết nơi này đến nơi khác mà cuộc sống quanh năm đói nghèo. Bây giờ về cư trú tại bản Phá Lõm, được các thầy cô giáo và bộ đội biên phòng chỉ bảo, người Mông ở Phá Lõm hiểu rằng, muốn hết cái đói, cái nghèo thì trong người phải có cái chữ của Bác Hồ, do đó mọi người ai cũng phải tham gia học tập, người lớn cũng học, trẻ em cũng học.
Người lớn học theo cách của người lớn, ai chưa biết chữ thì buổi tối đến nhà văn hóa cộng đồng nhờ Bộ đội biên phòng dạy chữ; Ai biết chữ rồi thì học cách làm ăn, học chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước và học tập theo kỹ thuật để chăn nuôi, trồng trọt có năng suất hơn, chỉ trừ người già yếu, những người ốm đau, còn lại mọi người đều tham gia học tập thường xuyên (đạt tỷ lệ trên 80% dân số cả bản). Còn trẻ em thì ngày đến lớp nghe thầy cô giảng bài, buổi tối cũng đến lớp tự học có thầy, cô kèm cặp.
Anh Xồng Bá Nỏ - Chi hội trưởng bản Phá Lõm phát biểu tại Đại hội gia đình hiếu học vào ngày 27/11/2012.
Để khuyến khích toàn dân học tập, Chi hội khuyến học đã được thành lập từ năm 2004, Ban chấp hành Chi hội có 3 người, Trưởng bản làm Chi hội trưởng. Chi hội có Quy chế hoạt động và Quy chế Quỹ khuyến học và hàng năm đều xây dựng kế hoạch công tác theo hướng dẫn của Hội Khuyến học xã Tam Hợp.
Hàng năm, Chi hội tổ chức phát động và đăng ký thi đua xây dựng Bản khuyến học, gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học, có cam kết giữa Chi hội Bản với Hội Khuyến học xã Tam Hợp, giữa các gia đình, dòng họ với Chi hội. Phong trào thi đua khuyến học được gắn với phong trào thi đua xây dựng Bản văn hóa, gia đình văn hóa. Hàng năm Chi hội hưởng ứng và tổ chức thành công "Tết khuyến học", "Tháng khuyến học". Kết thúc một năm hay từng đợt thi đua, chi hội đều tổ chức so kết, rút kinh nghiệm, biểu dương những cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc nhất.
Bản Phá Lõm có trên 140 em học sinh từ Tiểu học đến Trung học cơ sở. Để quản lý học sinh ngoài giờ lên lớp, Chi hội khuyến học phối hợp chặt chẽ với nhà trường, Ban khuyến học, hai dòng họ, Chi hội phụ nữ, chi hội người cao tuổi tổ chức hưởng ứng và thực hiện phong trào "Tiếng trống khuyến học".
Ngoài giờ học chính khóa buổi sáng và buổi chiều, buổi tối, từ 6 giờ 30 phút sau khi nghe "Tiếng trống khuyến học", tất cả các cha mẹ đều phải đưa con đến lớp học, con cháu chăm chỉ học bài. Những đêm trời mưa to thì các em học ở nhà. Đối với các em học sinh THCS thì sinh hoạt ở ký túc xá, do nhà trường quản lý, mỗi tuần chi hội cử 2 người đứng ra động viên các em an tâm học tập.
Hàng năm vào dịp Tết cổ truyền của đồng bào dân tộc Mông, Chi hội Khuyến học kết hợp với chính quyền địa phương tổ chức hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, trong đó có những nội dung dành riêng cho học sinh. Chi hội khuyến học thường kết hợp với nhà trường, bộ đội biên phòng tổ chức các hoạt động tuyên truyền pháp luật về biên giới; về phòng chống ma túy, phòng chống truyền đạo trái phép... cho hội viên Hội khuyến học và các cháu học sinh. Ngoài ra, Chi hội còn phối hợp với nhà trường tổ chức các hoạt động Đội và phong trào thiếu nhi trường học để không ngừng chăm lo việc giáo dục đạo đức, lối sống, tinh thần tương thân tương ái cho các em học sinh.
Nhờ làm tốt công tác vận động, hiện nay bản Phá Lõm không có học sinh bỏ học, các em học sinh đi học chuyên cần và ngày càng tiến bộ. Năm học 2011-2012 có 18 em học sinh Tiên tiến (năm học 2005-2006 chỉ có 3 em); học sinh Giỏi cấp huyện có 4 em (năm học trước không có); thi đậu đại học, cao đẳng có 6 em (năm học trước không có). Cả bản có 75 "Gia đình hiếu học", chiếm 80,6% hộ gia đình trong bản, có 2 "Dòng họ hiếu học", chiếm 66% số dòng họ trong bản.
Để không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả trong hoạt động của chi hội, đồng thời khuyến khích toàn dân thi đua học tập, hăng hái sản xuất, xóa đói giảm nghèo, Chi hội Khuyến học bản Phá Lõm tích cức vận động xây dựng Quỹ khuyến học khuyến tài. Trong đó, Chi hội phát động người người, nhà nhà tham gia xây dựng Quỹ khuyến học của Chi hội, dòng họ và từng gia đình.
Anh Xồng Bá Nỏ - Chi hội trưởng Chi hội Khuyến học bản Phá Lõm chia sẻ: "Mục tiêu phấn đấu của Quỹ là mỗi người lớn, trong một ngày bớt chi tiêu 500 đồng để dành cho con cái học tập. Hàng năm, mỗi gia đình có ít nhất 3 con gà, 1 tạ bí xanh, 50kg khoai sọ để góp vào quỹ khuyến học của Bản. Bình quân mỗi năm, mỗi gia đình ủng hộ gần 500.000 đồng, Quỹ khuyến học của Chi hội thu gần 46 triệu đồng. Quỹ khuyến học dùng để chi tặng học bổng cho học sinh nghèo vượt khó, khen thưởng học sinh giỏi".
Trong 5 năm qua, quỹ đã hỗ trợ 27 em nghèo vượt khó học tập, 15 em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, khen thưởng 21 lượt em học sinh giỏi, 9 em thi đậu cao đẳng, đại học và 28 hộ gia đình sản xuất giỏi, 59 gia đình có thành tích xuất sắc trong phong trào bảo vệ an ninh biên giới.
Việc học tập của các em học sinh xã Tam Hợp vẫn còn không ít khó khăn, nhưng trong công tác Khuyến học luôn được nhà trường và thầy cô giáo quan tâm.
Với thánh tích đạt được, trong 5 năm qua, bản Phá Lõm được công nhận là Bản Văn hóa, đơn vị tiên tiến xuất sắc trong phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ Quốc", năm nào cũng được bình xét là bản Khuyến học tiêu biểu, năm 2012 được Chủ tịch UBND huyện tặng giấy khen.
Anh Xồng Bá Nỏ cho biết thêm: Qua 5 năm chỉ đạo và xây dựng phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài, Chi hội Khuyến học bản Phá Lõm rút ra một số bài học kinh nghiệm như: Chi bộ đảng đóng vai trò quan trọng và quyết định sự thành công của phong trào. Chi bộ đảng phải lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, quyết liệt. Gia đình cán bộ, đảng viên phải thực sự gương mẫu trong học tập và lao động sản xuất.
Chi hội khuyến học tham mưu đắc lực cho chi bộ các chủ trương, biện pháp, giải pháp. Muốn vậy, cán bộ làm công tác khuyến học từ chi hội, đến các dòng họ phải thật sự tâm huyết, ham làm và biết việc; Chi hội phải có chương trình, kế hoạch công tác cụ thể, chi tiết cho từng năm, từng đợt thi đua và hướng dẫn đến từng dòng họ, từng gia đình. Xây dựng được tinh thần đoàn kết keo sơn giữa các dòng họ, các gia đình, để hiểu nhau, thương nhau, giúp đỡ lẫn nhau; phải tranh thủ sự ủng hộ cấp ủy, chính quyền địa phương, bộ đội biên phòng và nhà trường trong công tác vận động, tuyên truyền, phổ biến giáo dục và pháp luật, chủ trương của Đảng để mọi người dân hiểu và làm theo; phải vận động xây dựng cho được quỹ khuyến học khuyến tài, bằng cách làm phù hợp với đặc điểm lao động sản xuất của bà con trong bản, tạo niềm tin và sự hứng thú để mọi người tích cực ủng hộ quỹ khuyến học.
Một góc bản làng xã Tam Hợp, huyện Tương Dương.
Bên cạnh đó, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các dòng họ, các gia đình thực hiện từng tiêu chí thi đua xây dựng gia đình hiếu hoc, dòng họ hiếu học, tham gia xây dựng bản Khuyến học; động viên tinh thần, thái độ học tập, lao động sản xuất của từng thành viên trong thôn bản kể cả người lớn và các cháu học sinh, phải thật sự quan tâm đến các gia đình, các cháu có hoàn cảnh khó khăn; làm tốt công tác thi đua, khen thưởng. Khen đúng người, đúng việc để khuyến khích toàn dân tham gia học tập, phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo, tham gia bảo vệ biên giới quốc gia.
Nói về Khuyến học ở Phá Lõm, ông Vi Tân Hợi - phó Chủ tịch UBND huyện, Chủ tịch Hội khuyến học huyện Tương Dương cho biết: "Bản Phá Lõm là một trong những bản khó khăn ở vùng biên giới Việt - Lào, nhưng trong những năm qua tranh thủ sự ủng hộ của các chiến sỹ Bộ đội biên phòng cũng như lãnh đạo huyện, bản Phá Lõm trở thành Chi hội khuyến học phát triển bậc nhất ở huyện và người dân bản có cách làm rất hay, phù hợp với thực tiễn cuộc sống hiện nay. Còn với huyện, trong những lần tuyên dương, chúng tôi đều nêu cao công tác Khuyến học ở bản Phá Lõm để các bản làng khác noi theo, học tập".
Nguyễn Duy
Theo dân trí
Chuyện về 58 người của dòng họ hiếu học nơi đại ngàn Chỉ vỏn vẹn 14 hộ sống giữa nơi "cái chữ không làm no cái bụng bằng đi làm rẫy", nhưng dòng họ Xiêng Var ở làng Dục Nhầy (xã Đắk Dục, Ngọc Hồi, Kon Tum) đã sớm tìm cho mình con đường thoát nghèo bằng việc gắn bó với con chữ. Có lẽ vì cái nghèo vẫn còn đeo bám, nên khá nhiều...