Những hiểu lầm thường gặp khiến đột quỵ ngày càng gia tăng
Đột quỵ là nguyên nhân tử vong hàng đầu thế giới, với trung bình cứ 3 phút lại có 1 ca tử vong. Tuy nhiên, vân còn nhiêu người chưa hiêu đúng vê đôt quỵ và những nguy cơ của nó để nhận biết và phòng ngừa.
Cấp cứu bệnh nhân đột quỵ – ẢNH: KHẢI LINH
Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Trần Thị Mai Uyên, Trưởng khoa Nội thần kinh – Đột quỵ, Bệnh viện Gia An 115 (TP.HCM), có những hiểu lầm thường gặp về đột quỵ.
Đột quỵ chỉ xảy ra sau tuổi trung niên
Nhiều người trẻ có suy nghĩ rằng đột quỵ hầu như chỉ xảy ra ở độ tuổi trung niên, rất ít gặp ở độ tuổi thanh thiếu niên.
Thực tế, trước đây đột quỵ chủ yếu gặp ở nhóm người cao tuổi (độ tuổi trung bình là 50-70 tuổi), thường có tiền sử bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, nhất là những người không kiểm soát tốt bệnh.
Video đang HOT
Tuy nhiên, hiện nay, đột quỵ (cả nhồi máu não và xuất huyết não) đang gia tăng ở người trẻ. Không ít trường hợp tử vong hoặc phải sống cả đời trong cảnh tàn phế sau cơn đột quỵ, dù tuổi đời còn rất trẻ.
Chính vì vậy, người trẻ tuổi dù đang cảm thấy bản thân khỏe mạnh cũng không nên chủ quan bởi vì đột quỵ có thể xảy ra với bất cứ ai, bất cứ lúc nào và khi ấy, hệ lụy sẽ rất khó lường.
Chỉ người thừa cân, béo phì mới dễ bị đột quỵ
Nhiều người cũng lầm tưởng rằng, chỉ những người thừa cân, béo phì mới phải lo lắng về đột quỵ. Theo bác sĩ Uyên, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường… là những bệnh lý nền có liên quan mật thiết tới đột quỵ. Những bệnh này hoàn toàn có thể xảy ra ở những người có cân nặng bình thường hoặc gầy.
“Do đó, nếu đang mắc các bệnh lý như bệnh tim mạch, đái tháo đường… thì cần phải được kiểm soát và điều trị tốt. Bên cạnh đó, cần chú ý kiểm tra sức khỏe định kỳ và tầm soát đột quỵ, nhất là với những người có nguy cơ cao”, bác sĩ Uyên khuyến cáo.
Cơn đột quỵ hoàn toàn không hề có dấu hiệu báo trước
Theo bác sĩ Uyên, “các cơn đột quỵ hoàn toàn không hề có dấu hiệu báo trước” là một hiểu lầm thường gặp khác về đột quỵ. Thực tế, trong rất nhiều trường hợp, người bệnh xuất hiện cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA), sau đó trong vòng 48 giờ hoặc sau vài tháng thì khởi phát cơn đột quỵ.
TIA có thể xảy ra do nghẽn tắc nhánh động mạch não (nguyên nhân hàng đầu do vữa xơ động mạch) hoặc do giảm lưu lượng tưới máu toàn thể hay cục bộ (có “thủ phạm” là hạ huyết áp thế đứng; các nguyên nhân gây chít hẹp hệ động mạch cảnh hoặc động mạch sống – nền; loạn nhịp tim; tăng độ nhớt của máu…).
Các triệu chứng TIA khởi phát đột ngột (yếu nửa người hoặc yếu chi, rối loạn cảm giác nửa người, mất thị lực hoặc bán manh…), kéo dài khoảng từ 2-20 phút và tự hết nên người bệnh thường chủ quan bỏ qua. Trong khi đó, nếu người bệnh đi khám ngay sau khi xuất hiện TIA và chủ động áp dụng các biện pháp phòng tránh thì sẽ giảm nguy cơ khởi phát cơn đột quỵ.
Để phòng ngừa “sát thủ” đột quỵ, bác sĩ Uyên khuyên mỗi người cần xây dựng lối sống tích cực. Bao gồm: hạn chế bia rượu; không hút thuốc lá hoặc sử dụng các chất kích thích; tuân thủ chế độ ăn uống điều độ: tăng cường rau xanh, hoa quả tươi, giảm muối, giảm mỡ; đồng thời, tập luyện thể dục hằng ngày; tránh tình trạng căng thẳng thần kinh quá mức và kéo dài…
Dư thừa chất béo, uống nhiều rượu bia làm tăng cholesterol
Chế độ dinh dưỡng dư thừa chất béo và lối sống ít vận động dẫn đến gia tăng cholesterol là nguyên nhân của nhiều bệnh gây hại sức khỏe, tính mạng như nhồi máu cơ tim, nhồi máu não.
Bác sĩ CKII Lưu Ngọc Trân kiểm tra diễn tiến sức khỏe người bệnh điều trị tại khoa.
Bác sĩ CKII Lưu Ngọc Trân, Trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ cho biết, cholesterol là thành phần của màng tế bào, muối mật, các hormon sinh dục và hormon thượng thận trong cơ thể. Cholesterol được chuyên chở cùng với mỡ trung tính trong mạch máu đi khắp cơ thể. Bình thường, sự chuyên chở này thông suốt, nhưng nếu ăn quá nhiều chất béo, cơ thể sẽ dư cholesterol, đọng lại trong các mảng xơ vữa ở thành mạch máu khiến mạch máu bị tắc.
Theo BS CKII Lưu Ngọc Trân, tình trạng rối loạn lipid máu do cholesterol thường không có triệu chứng đặc trưng. Bệnh chỉ được phát hiện khi người xét nghiệm máu hoặc có biến chứng phải vào viện như: đột quỵ, bệnh mạch vành hoặc mạch máu ngoại biên.
Các triệu chứng thường gặp chủ yếu của bệnh mạch vành như cơn đau thắt ngực; bệnh mạch máu não: thiếu máu não thoáng qua, mất trí nhớ, đau đầu; bệnh mạch máu ngoại biên chi dưới như bàn chân xanh hoặc trắng nhợt, chi lạnh, đau cách hồi, đau về ban đêm, hoại tử khô các ngón chân. Ngoài ra, các dấu hiệu tích lũy cholesterol như mảng u vàng trên da, mô mắt, gân cơ bàn tay, bàn chân,...
BS CKII Lưu Ngọc Trân cho biết, những yếu tố nguy cơ dẫn đến rối loạn lipid máu đó là người có tiền căn mắc bệnh đái tháo đường, hội chứng cushing, hội chứng thận hư, suy thận mạn, suy giáp hay người mắc các bệnh về gan.
Ngoài ra, bệnh thường gặp ở những người béo phì, nghiện rượu, hút thuốc lá, thường xuyên bị stress... Tình trạng sử dụng lâu dài các thuốc ngừa thai, thuốc lợi tiểu, corticoid..., không tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa cũng tiềm ẩn nguyên nhân gây bệnh.
BS CKII Lưu Ngọc Trân ghi nhận, hiện nay, do người dân ít vận động, sử dụng nhiều thức ăn nhanh, nước uống có gaz hay các loại trà, cà phê, rượu bia..., khiến chế độ dinh dưỡng mất cân đối. Từ đó, dẫn đến tình trạng tăng cân, tăng đường huyết và rối loạn lipid máu, phổ biến cả ở giới trẻ.
Theo bác sĩ Trân, phần lớn người bệnh rối loạn lipid máu đến điều trị khi đã ở giai đoạn trễ hoặc có biến chứng của những bệnh khác như viêm tụy cấp ở bệnh nhân nghiện rượu, đau thắt ngực do nhồi máu cơ tim, thiếu máu cục bộ cơ tim, đột quỵ não, hoại tử ngón chân...
Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo, mọi người nên tầm soát sức khỏe định kỳ mỗi năm. Nếu lượng mỡ trong máu bình thường chỉ cần xét nghiệm 1 lần/năm; nếu tăng cao có thể kiểm tra mỗi 3-6 tháng/lần tùy theo chỉ định của bác sĩ.
Ngoài phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh cần thay đổi lối sống theo hướng tích cực để cải thiện sức khỏe. Thực hiện liệu pháp dinh dưỡng lành mạnh, hạn chế thức ăn chứa cholesterol có trong trứng, thịt mỡ, nội tạng động vật, dầu dừa, bơ, sữa béo.
Ăn nhiều chất xơ giúp hạn chế ruột hấp thu cholesterol, có nhiều trong lúa mạch, đậu, trái cây, các loại rau. Bên cạnh đó, tăng cường hoạt động thể lực thường xuyên, liên tục; ngưng các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe như hút thuốc lá; tránh bị stress.
Điều trị tai biến mạch máu não Tai biến mạch máu não là một tình trạng bệnh lý rất nguy hiểm và khả năng dẫn đến tử vong là rất cao. Những bệnh nhân khi bị tai biến thì thường có một số biểu hiện ở giai đoạn khởi phát giúp có thể nhận biết được bệnh, từ đó có thể kịp thời xử trí tai biến mạch máu não...