Những hàng xôi xéo “ngon quên lối về” ở Hà Nội

Lê Mai13:57 06/04/2021

Là món ăn bình dân có giá rất rẻ từ 10.000 đồng, xôi xéo ngày nay vẫn là món ăn sáng truyền thống nức tiếng đất Hà Thành.

Dù cuộc sống bây giờ hiện đại đến đâu, những món ngon vỉa hè vẫn đóng một vai trò quan trọng trong đời sống thị dân cũng như trong kí ức của nhiều người yêu Hà Nội. Xếp hàng đợi chờ một cách kiên nhẫn, rồi đón gói xôi xéo nóng hổi, ngồi ăn trên một góc vỉa hè Hà Nội, ngắm dòng xe trôi qua, bỗng thấy cuộc sống thật bình yên. Nếu một lần đến Hà Nội, mời bạn ghé quá một trong những gánh hàng xôi xéo dưới đây để thưởng thức một trong những món ngon Hà Nội.

1. Xôi xéo cô Mây, Hàng Bài

Xôi xéo cô Mây luôn đông khách. Ảnh: Lê Mai

Xôi xéo cô Mây – Hàng Bài “tọa lạc” tại ngã tư Hàng Bài-Lý Thường Kiệt. Cô Mây mới ngoài 50 tuổi nhưng đã có đến gần 25 năm bán xôi. Nhiều khách hàng trung thành của cô thường tự hỏi không biết quán có bí quyết gì riêng mà hương vị rất đặc biệt. Sự hòa quyện của nếp, của đỗ xanh, hành, mỡ đem đến cho món quà sáng giản dị một vị ngon khó tả.

Sáng nào quán xôi cô Mây cũng đông đúc khách xếp hàng chờ đến lượt. Quán bán từ 6h sáng nhưng đến tầm 9-10h là hết. Trung bình một gói xôi xéo ở đây chỉ có giá từ 10.000 đồng, nếu ăn kèm thêm ruốc và chả, giá cũng chỉ 15.000-20.000 đồng.

Hiện nay, quán xôi cô Mây có thêm một địa chỉ bán xôi xéo nữa cách chỗ ngồi của cô không xa. Đó là quán xôi xéo của con gái cô trên vỉa hè phố Vọng Đức gần phố Hàng Bài.

2. Xôi xéo cô Tuyết, ngõ Cự Lộc

Video đang HOT

Xôi xéo cô Tuyết 8h30 là hết hàng. Ảnh: Afamily

Gánh hàng xôi xéo của cô Tuyết, ngõ Cự Lộc, Hà Nội đã có thâm niên gần 30 năm. Là người làng Tương Mai, ngôi làng nổi tiếng với món xôi xéo nổi tiếng Hà Thành, quán xôi cô Tuyết giữ đúng hương vị truyền thống của làng xôi này.

Sự thơm bùi của gói xôi mộc mạc gói trong lá sen hay lá chuối xanh mướt khiến thực khách ăn đã no mà vẫn thèm thuồng chỉ muốn ăn thêm. Ăn gói xôi xéo thấy cái bùi của đậu của mỡ quyện với cái dẻo của nếp, cái giòn của hành, ngon không cầm lòng được. Chẳng thế mà nhiều người dẫu ngại ăn xôi xéo vì dễ ám mùi nhưng vẫn chẳng thể cầm lòng mua một gói xôi thưởng thức cho đỡ thèm.

Mỗi ngày trung bình cô Tuyết bán từ 10 đến 15 kg gạo và cũng chỉ bán từ 6h đến khoảng 8h30 sáng là hết hàng. Một gói xôi đủ no đến trưa ở đây trung bình chỉ 10 ngàn đồng.

3. Xôi xéo chị Hương, Lương Khánh Thiện

Giá mỗi suất xôi chỉ khoảng 10.000đ. Ảnh: Lê Mai

Gánh xôi chị Hương nằm đối diện công viên Hoàng Văn Thụ, phố Lương Khánh Thiện, Hà Nội đã hơn 16 năm. Cũng giống như cô Mây, cô Tuyết, chị Hương cũng là một người con của làng Tương Mai có nghề làm xôi nhiều thế hệ. Gánh xôi của chị Hương ngoài xôi xéo còn bán thêm xôi ngô, xôi lạc, xôi đỗ đen. Nhưng xôi xéo vẫn là món làm nên thương hiệu của gánh xôi này.

Chia sẻ về bí quyết để làm xôi ngon, chị Hương cho biết, gạo, đỗ đều được chị đặt riêng từ mối quen. Tất cả các công đoạn phi hành, đồ xôi, nấu đỗ đều do các thành viên trong gia đình chị tự cẩn thận làm. Bưng bát xôi xéo đã thấy hương thơm hấp dẫn đến ứa nước miếng.

Mỗi ngày, gánh xôi chị Hương bán khoảng hơn 20 kg gạo. Giá xôi của chị Hương có thể được xếp vào hàng siêu rẻ, trung bình 10 ngàn đồng/ gói, nhưng nếu khách mua gói 5 ngàn, 6 ngàn đồng chị vẫn bán bình thường./.

Cháo ngon nên thử ở Hà Nội

Trong hệ thống những món ăn nhất định phải thử khi đến Hà Nội, thường thì xếp hạng bao giờ cũng là phở, bún, miến, rồi linh tinh các thứ quà khác, ít khi thấy cháo có mặt trong các danh sách này.

Thế nhưng, dù ít khi xuất hiện trong "top nọ, top kia" thì cháo cũng có đời sống riêng và có cả một hệ thống dài dằng dặc các loại cháo cũng như đông đảo thực khách mê món này.

Đặc sản cháo sườn

Kể đến cháo ở Hà Nội đầu tiên phải nhắc đến cháo sườn. Cháo sườn được quấy từ bột gạo nước hoặc bột gạo khô chứ không nấu từ nguyên gạo hạt. Cháo mịn, sánh, khi ăn cùng quẩy. Gọi là cháo sườn nhưng ít khi thấy có sườn, thi thoảng lắm mới bắt gặp những miếng thịt nhỏ được hầm mềm, ngọt ngọt, bùi bùi. Cháo sườn có thời điểm được xem là món ăn dành cho trẻ mầm non, nhưng đó cũng là món ăn mà người lớn cũng thích. Một bát cháo nhỏ lót dạ tầm chiều chiều, không quá nặng bụng, lại cũng vừa đủ độ để có thêm năng lượng... chờ đến bữa tối.

Cháo sườn ở phố bây giờ khác xưa nhiều lắm. Trước mò mãi mới được miếng thịt thì nay, nói theo ngôn ngữ của thanh niên mới lớn, thì đã "full topping". Tức là ngoài cháo, ngoài quẩy thì còn có thêm đủ các loại "người lái" kèm theo như ruốc, thịt băm, trứng cút luộc... Đó còn chưa kể là nếu gọi cháo sườn sụn thì trong bát sẽ có có thêm dăm bảy miếng sườn non chặt to bằng 2 đốt ngón tay. Ăn một bát thôi có khi no đến chiều. Cái lý thuyết ăn bữa xế để chờ bữa chính đã hoàn toàn thay đổi. Một bát cháo như thế có khi no đến hôm sau, khỏi phải ăn cơm chiều.

Buổi chiều hay giữa trưa ở phố Lý Quốc Sư, ngõ Huyện rất đông người ăn cháo. Hàng cháo sườn trên phố Hàng Điếu cũng tấp nập kẻ ra người vào. Phố Bát Đàn, quãng đầu giờ sáng cũng có một hàng cháo sườn ngon. Bà chủ ngồi vỉa hè ngay cạnh hàng bún riêu nổi tiếng, thành ra có khi ngồi bún riêu thì tràn sang ghế của hàng cháo và ngược lại. Cháo sườn sau khi được quấy xong thì thường được đặt cả nồi vào trong cái thúng với đầy đủ các đồ ủ, sao cho bán gần hết mà cháo trong nồi vẫn nóng. Ngoài cháo sườn ra còn có thêm cháo trai, cách nấu cũng tương tự. Cháo sườn thì chẳng ai cho hành, nhưng cháo trai có thêm mấy nhánh rau răm thái nhỏ ăn rất thơm. Những nhà hàng mang ẩm thực đường phố vào thực đơn sang trọng cũng ít khi bỏ qua cháo sườn. Tất nhiên, ăn một bát cháo sườn ngoài vỉa hè chỉ 10-15 nghìn đồng/bát. Cháo trong nhà hàng có khi gấp đôi, mà lại không ngon bằng.

Cháo tim gan và các loại biến tấu

Buổi sáng, nếu chán bún, miến, thì có thể đổi qua cháo. Cháo ăn sáng có nhiều, tất nhiên ngoài cháo sườn ra thì còn có cháo tim cật, cháo gà hay cháo thịt băm. Hàng cháo gà phố Nhà Thờ nổi tiếng đến nỗi dân tình gọi luôn là cháo chửi. Tuy nhiên, người viết bài này cả trăm lần vào ăn đều chưa lần bị "ăn thêm" chửi bao giờ. Chẳng hiểu chuyện cháo chửi chỉ là tin đồn thất thiệt hay chỉ là "sơn ăn tùy mặt, ma bắt tùy người". Khen cháo ở đây ngon xuất sắc thì cũng chưa hẳn đúng, tuy nhiên nếu tính ở trung tâm Hà Nội thì cũng chưa hàng nào vượt qua được hàng cháo này cả. Cháo ngọt, béo, vị ngọt tự nhiên của gà, ăn đến miếng cuối cùng vẫn không vữa.

Ngoài cháo gà ra thì còn cả hệ thống cháo 37. Thấy bảo khởi đầu là hàng cháo ở 37 Trần Nhân Tông, sau con cái bà chủ mở thêm ở các cơ sở khác. Thế nên trên phố Phùng Hưng cũng có một hàng, rồi đường Hoàng Quốc Việt hay Võ Chí Công cũng đều có cả. Cháo ở đây được nấu bằng gạo vỡ. Khách ăn đến đâu thì người bán múc ra một nồi nhỏ đun sôi rồi tùy theo yêu cầu mà thêm tim, gan, cật hay thịt băm... Hàng cháo này khá đông, khách vào rồi khách ra. Nhưng dù ăn nhiều lần ở đây vẫn tuyệt đối không thấy chủ quán nóng nảy, mắng nhân viên bao giờ. Thậm chí khách vào độ dăm bảy lần là chủ nhớ mặt và lần sau có tới thì chưa cần gọi đồ đã thấy dặn khẽ nhân viên: "Chị ấy ăn ít cháo và không mỳ chính".

Nếu nhắc đến cháo mà không kể đến cháo lòng thì quả là một thiếu sót. Cháo lòng thường bán ở các hàng lòng lợn, nhưng ở Hà Nội cũng có những hàng chỉ bán mỗi cháo lòng. Cháo được bán đầu giờ sáng để ăn điểm tâm hoặc giữa trưa để phục vụ cho dân văn phòng. Cũng liên quan đến lòng lợn, mấy năm gần đây tự nhiên rộ lên mốt ăn lòng chần cháo. Lòng lợn thay vì được làm chín theo cách bình thường là luộc thì ở đây, lòng thái thành miếng vừa ăn rồi đổ vào làm chín cùng cháo. Khi múc ra bát gồm cả cháo lẫn lòng, tất nhiên là 7 phần lòng, 3 phần cháo. Dân nhậu rất thích món ăn gọi 1 được 2 này.

Ảnh hưởng của các món cháo đến từ miền biển, nhiều hàng quán ở Hà Nội còn bán đủ các loại biến tấu khác như cháo tôm, cháo hàu, cháo ngao, cháo ngán... Thay vì nấu kiểu dở canh, dở cháo như ở miền Trung, cháo hải sản thường được nấu sánh, khi ăn kèm với tía tô, hành hoa và hành tím phi thơm. Cũng phong trào du nhập ẩm thực, có đợt Hà Nội rộ lên các hàng cháo ếch Singapore. Ếch được xào với các gia vị đặc trưng, cháo để riêng, khi ăn mới trộn ếch và cháo vào với nhau. Vài năm trước các hàng cháo ếch đầy rẫy ngoài phố, nhưng nay tự dưng thấy ít hẳn đi. Không biết có phải là vì đây là món ăn phong trào theo kiểu "mỳ cay 7 cấp độ" một dạo nào đó không. Tuy nhiên, cách xào ếch hơi có vị ngọt có vẻ không hợp khẩu vị với người Hà Nội.

Các món ăn từ tóp mỡ gợi nhớ kỷ niệm xưa Đôi khi chung ta nặng long quyến luyến một mon ăn không phải chi vi hương vị thơm ngon cua chung, ma con vi chung luu giữ những ky ức về một thời đang nhớ trong đời. Các món ăn với tóp mỡ là một câu chuyện như thế. Hẳn người Hà Nội đã sống qua thời bao cấp khốn khó thì sẽ...