NHNN Việt Nam dẫn đầu chỉ số công khai ngân sách năm 2019

NHNN Việt Nam có thứ hạng cao nhất trong bảng xếp hạng MOBI 2019 với 73,17 điểm…

Toàn cảnh buổi công bố

Cải thiện trên cả 3 trụ cột

“Việt Nam đã đạt được những tiến bộ về công khai minh bạch ngân sách cấp quốc gia, và cấp bộ ngành”, TS. Ngô Minh Hương – Giám đốc Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI) nhận định từ kết quả khảo sát Chỉ số Công khai ngân sách quốc gia (OBI) của Việt Nam và Chỉ số công khai ngân sách bộ, cơ quan Trung ương (MOBI) năm 2019 mà Trung tâm này cùng với Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) vừa chính thức công bố.

Theo TS. Ngô Minh Hương, kể từ khi tham gia khảo sát công khai ngân sách (OBS) năm 2006, sau 7 kỳ khảo sát, chỉ số công khai ngân sách (OBI) của Việt Nam có xu hướng tăng và giảm nhẹ qua các kỳ đánh giá 2010-2017 và tăng nhanh trong khảo sát OBS 2019.

Kết quả này cho thấy Chính phủ và Bộ Tài chính Việt Nam đã nỗ lực thực hiện các cam kết công khai thông tin về quản lý và sử dụng nguồn lực công để người dân có thể tham gia thảo luận về ngân sách với những cải cách về pháp luật và thể chế quản trị ngân sách theo hướng minh bạch hơn. Kết quả của khảo sát OBS 2019 cho thấy điểm xếp hạng của Việt Nam có sự cải thiện ở cả 3 trụ cột: minh bạch, sự tham gia và giám sát ngân sách.

Nếu trong năm 2010, điểm xếp hạng về trụ cột công khai ngân sách của Việt Nam được đánh giá ở mức 14/100 điểm thì đến kỳ khảo sát năm 2019 đã ghi nhận những chuyển biến rõ rệt khi đạt 38/100 điểm. Sự tăng điểm mạnh ở trụ cột công khai ngân sách đã góp phần giúp Việt Nam tăng 14 bậc xếp hạng về công khai minh bạch ngân sách, đưa Việt Nam lên vị trí 77/117 nước.

Nhờ đó, Việt Nam là quốc gia có mức độ cải thiện mức độ công khai ngân sách một cách tích cực. So với một số quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, điểm xếp hạng OBI 2019 của Việt Nam đã vượt qua Campuchia và Myanmar. Bên cạnh đó, Việt Nam đã thực hiện công bố 7 trong 8 tài liệu ngân sách chủ chốt cần được công khai.

Cơ quan Trung ương cần gương mẫu hơn

Kết quả khảo sát MOBI 2019 cho thấy mức độ công khai ngân sách của các bộ, cơ quan Trung ương đã có sự cải thiện so với năm 2018, cụ thể điểm số trung bình đạt 21,2 điểm, tăng 10,2 điểm so với MOBI 2018. Trong số 44 bộ, cơ quan Trung ương tham gia khảo sát MOBI 2019, chỉ 1 đơn vị đạt mức công khai tương đối, 8 đơn vị đạt mức công khai chưa đầy đủ thông tin về ngân sách.

NHNN Việt Nam có thứ hạng cao nhất trong bảng xếp hạng MOBI 2019 với 73,17 điểm. “Đây là đơn vị đạt điểm cao nhất về tính đầy đủ và tính thuận tiện của 5 trên 6 loại tài liệu được công khai đó là dự toán năm 2020, báo cáo tình hình thực hiện dự toán quý I, 6 tháng, 9 tháng năm 2019 và quyết toán năm 2018″, Đại diện nhóm nghiên cứu MOBI cho biết. Xếp thứ hai là Đài Truyền hình Việt Nam với 49,56 điểm quy đổi.

Nhìn riêng vào từng chỉ số thành phần, chỉ có 24 đơn vị có công khai ít nhất một trong các tài liệu chấm điểm MOBI 2019. Trong đó, NHNN Việt Nam là đơn vị xếp hạng thứ nhất với 51,22 điểm về tính đầy đủ, vượt xa so với Đài Truyền hình Việt Nam (đơn vị đứng đầu về tính đầy đủ trong MOBI 2018) với 30,05 điểm.

Chỉ có 7 đơn vị có điểm về tính thuận tiện, trong đó NHNN Việt Nam cũng là đơn vị dẫn đầu xếp hạng với số điểm 13,41 (điểm số quy đổi tối đa cho tính thuận tiện là 17,78 điểm). Tính thuận tiện được xem xét trên các khía cạnh bộ, cơ quan Trung ương có cổng thông tin điện tử của đơn vị và có thư mục về công khai ngân sách, thư mục có chứa tài liệu hoặc đường dẫn để tải tài liệu và định dạng của tài liệu được công khai bằng các định dạng thân thiện dễ dàng cho việc tái sử dụng thông tin.

NHNN Việt Nam cũng là đơn vị dẫn đầu trong số 18 cơ quan, tổ chức có công bố công khai tài liệu về Dự toán NSNN năm 2020 với 17,07 điểm/điểm số quy đổi tối đa 24,39 điểm; đồng thời tiếp tục là đơn vị dẫn đầu trong số 17 cơ quan, tổ chức có công bố công khai tài liệu về quyết toán NSNN năm 2018 với 21,95 điểm trên thang điểm 26,83 điểm.

“Kết quả của hai cuộc khảo sát (năm 2018 và 2019) về mức độ công khai ngân sách các cơ quan cấp bộ và cơ quan Trung ương trong việc tuân thủ Luật Ngân sách 2015 cho thấy các cơ quan này dù mức độ cam kết đã được cải thiện, nhưng trên thực tế vẫn chưa tuân thủ đầy đủ các nội dung trong Luật Ngân sách. So với các địa phương thì các cơ quan Trung ương hóa ra lại có cấp độ minh bạch kém hơn. Trong khi tất cả những điều này đã được quy định trong luật rồi. Tôi nghĩ các cơ quan Trung ương cần gương mẫu hơn trong việc tuân thủ pháp luật, làm gương cho các đơn vị khác trên toàn quốc”, TS. Nguyễn Đức Thành – chuyên gia kinh tế cao cấp, thành viên Liên minh BTAP nhận định.

Kết quả khảo sát chỉ số Công khai ngân sách OBI 2019 và Khảo sát công khai ngân sách bộ, cơ quan Trung ương MOBI 2019 đều phản ánh những nỗ lực, cố gắng đáng được ghi nhận của Chính phủ và các cơ quan Trung ương của Việt Nam. Để tăng cường công khai minh bạch ngân sách trong thời gian tới, Chính phủ và các bộ, cơ quan Trung ương cần có những cam kết cải thiện bền vững, lộ trình dài hơi và thực chất.

Vẫn còn 13 bộ, cơ quan Trung ương “nói không” với công khai ngân sách

Theo chỉ số công khai ngân sách bộ, cơ quan Trung ương (MOBI) năm 2019 vừa công bố, có 31 trên tổng số 44 bộ, cơ quan Trung ương có điểm khảo sát của kỳ MOBI 2019 (chiếm tỷ lệ 70,45%). Tuy cao hơn con số 17 bộ, cơ quan Trung ương trong kỳ khảo sát MOBI 2018 (tỷ lệ 45,95%) nhưng cho thấy vẫn còn 13 bộ, cơ quan Trung ương chưa công khai ngân sách.