Nhiều nghi phạm được thả vì sai sót tố tụng

Một số nghi phạm giết người được trả tự do vì công tố viên hoặc thẩm phán có sai sót trong quá trình tố tụng hình sự.

Tháng 11/2009, Dwight DeLee, 31 tuổi, bị bắt giữ sau khi một số người làm chứng cho biết anh ta bắn chết một người chuyển giới. Anh này sau đó bị cáo buộc nhiều tội như Ngộ sát do thù hận, Ngộ sát, Giết người, Tàng trữ vũ khí trái phép,…

Vì nhân chứng nghe thấy DeLee xúc phạm giới tính của nạn nhân trước khi giết người, DeLee bị bồi thẩm đoàn tòa án hạt Onondaga, bang New York kết án về hai trong số nhiều tội danh trong cáo trạng là Ngộ sát do thù hận và Tàng trữ vũ khí trái phép, lãnh án kịch khung 25 năm tù.

Dwight DeLee. Ảnh: S yracuse.

Tuy nhiên, năm 2013, tòa phúc thẩm đã hủy bản án trên khi thấy rằng bồi thẩm đoàn tuyên DeLee phạm tội Ngộ sát do thù hận, nhưng lại bác tội Ngộ sát (trong khi tội Ngộ sát do thù hận có yếu tố ngộ sát). Theo tòa phúc thẩm, phán quyết trên là không thống nhất và bắt nguồn từ việc bồi thẩm đoàn không được thẩm phán hướng dẫn cụ thể.

Năm 2019, DeLee tự đại diện chính mình trong phiên tái thẩm về tội Ngộ sát do thù hận và Tàng trữ vũ khí trái phép. Anh ta chỉ ra sự mâu thuẫn trong lời khai của các nhân chứng buộc tội, trong khi cơ quan công tố lập luận khoảng cách 10 năm đương nhiên khiến trí nhớ nhân chứng bị giảm sút.

Cuối cùng, DeLee được gỡ tội Ngộ sát do thù hận nhưng vẫn bị kết án Tàng trữ vũ khí trái phép, nhận án bằng thời gian bị giam giữ.

Tháng 12/2016, Donald Clark (24 tuổi) thừa nhận với cảnh sát rằng đã cùng một kẻ khác cầm súng uy hiếp và cướp tài sản của cặp vợ chồng già tại căn nhà thuộc hạt Tuscaloosa, bang Alabama. Áp lực tâm lý của vụ cướp khiến cụ ông 77 tuổi tử vong vì lên cơn đau tim. Clark là nghi phạm duy nhất trong vụ án, bị khởi tố về tội Giết người.

Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, Clark được chuyên gia tâm lý học pháp y nhận định là đủ năng lực trách nhiệm hình sự để bị đưa ra xét xử, nhưng không có khả năng nhận thức ý nghĩa đầy đủ của quyền im lặng Miranda để có thể từ bỏ quyền này khi bị thẩm vấn. Vì vậy, lời nhận tội của Clark không phải chứng cứ được chấp nhận tại tòa.

Do chứng cứ duy nhất bị loại bỏ, công tố viên buộc phải yêu cầu tòa án hủy cáo trạng Giết người và trả tự do cho Clark vào cuối tháng 6/2019. Chưa đầy ba tháng sau khi được trả tự do, Clark một lần nữa lại bị bắt giữ về tội danh Cướp tài sản trong sự việc không liên quan.

Tháng 5/2017, Courtney Hackney, 35 tuổi, bị khởi tố về tội Giết người cấp độ II sau khi bị cáo buộc dùng gậy đánh chết người phụ nữ 57 tuổi tại hạt Jackson, bang Texas. Trong phiên xét xử cuối năm 2017, bồi thẩm đoàn không thể thống nhất về tội trạng của Hackney nên phiên tòa bị tuyên vô hiệu, dự kiến tái thẩm vào tháng 2/2018.

Do mâu thuẫn lịch trình, ngày xét xử được chuyển sang tháng 4/2018 nhưng thẩm phán tuyên bố sẽ không cho công tố viên lùi lịch một lần nữa. Tới gần ngày xét xử, công tố viên hạt Jackson phát hiện một nhân chứng không thể tham gia phiên tòa. Tưởng rằng pháp luật cho phép, cơ quan công tố hủy cáo trạng và tái khởi tố để có thể xếp lịch xét xử mới vào tháng 9/2018.

Gần tới ngày xét xử, công tố viên hạt Jackson rà soát hồ sơ và thấy rằng khi hủy cáo trạng để tái khởi tố chỉ có luật sư bào chữa biết tới hành động này, không ai hỏi ý kiến của Hackney. Ngoài ra, công tố viên đã tự hủy cáo trạng thay vì được thẩm phán cho lùi lịch nên nếu đưa Hackney ra tái thẩm sẽ vi phạm vào nguyên tắc “không ai bị xét xử hai lần về cùng một tội danh”.

Cuối cùng, công tố viên hạt Jackson hủy cáo trạng Giết người cấp độ II với Courtney Hackney vào tháng 10/2019. Hackney sau đó được trả tự do.

Tháng 3/2014, Derrick Hernandez, 39 tuổi, bị khởi tố về tội Giết người cấp độ II sau khi đâm chết người đàn ông 42 tuổi vì ngồi lên thảm trải của mình trên bãi biển thuộc thành phố Honolulu, bang Hawaii. Sau 5 năm bị tạm giam, Hernandez vẫn chưa được đưa ra xét xử do phiên tòa liên tục bị trì hoãn vì nhiều lý do khác nhau.

Derrick Hernandez tại tòa. Ảnh: Hawaii News Now.

Theo Quy định Tố tụng hình sự Hawaii, bị cáo phải được đưa ra xét xử trong vòng 180 ngày tính từ ngày khởi tố vụ án. Căn cứ quy định trên, tháng 3/2019, tòa án ra quyết định hủy cáo trạng đối với Hernandez vì thời gian tạm giam nghi phạm vượt quá thời hạn quy định của luật, vi phạm vào quyền được xét xử nhanh chóng. Hernandez sau đó được trả tự do.

Vì quyết định của thẩm phán vẫn cho phép công tố viên truy tố lại vụ án, vào tháng 5/2019, Hernandez một lần nữa bị bắt giữ và khởi tố về tội Giết người cấp độ II.

Tháng 12/2018, Brownlee, Moody, và Clark Bailey bị cáo buộc bắn chết một người đàn ông tại nhà riêng ở hạt Lee, bang Arkansas. Cả ba bị tạm giam chờ xét xử không cho tại ngoại về tội Giết người với mức án cao nhất là tử hình.

Cuối tháng 2/2019, luật sư của Brownlee và Moody đệ đơn yêu cầu lập tức thả thân chủ. Đơn yêu cầu cho rằng công tố viên ra quyết định khởi tố 64 ngày sau ngày bắt giữ, trong khi Luật Tố tụng hình sự bang Arkansas quy định nghi phạm sẽ được tạm thả nếu công tố viên không làm thủ tục khởi tố trong vòng 60 ngày từ khi bắt giữ, trừ khi có lý do chính đáng.

Brownlee và Moody sau đó được trả tự do ít nhất cho tới khi có lịch xét xử, Bailey dự kiến cũng sẽ được thả sau khi chấp hành xong bản án còn lại xuất phát từ việc dùng ma túy trong thời gian thử thách.